Συζητάμε από καιρό μ’ έναν καλό φίλο για τη συμφωνία των Πρεσπών και για τη σχέση της Ελλάδας με το «ακατανόμαστο», νεοπαγές κράτος στα βόρεια σύνορά μας.
Θιασώτης της συμφωνίας εγώ, επιφυλακτικός εκείνος, περνούμε ώρες πολλές επιχειρηματολογώντας καθείς απ’ την πλευρά του και προσπαθώντας συνάμα να μπούμε στη θέση του άλλου, να συμμεριστούμε τις αγωνίες του και να καταλάβουμε την οπτική του.
Δε λείπει το πάθος απ’ τη συζήτησή μας. Πώς θα μπορούσε να ‘ναι αλλιώς· συζήτηση κι αντιμαχία δίχως πάθος είναι σαν το ανάλατο και άγευστο φαΐ. Άλλο το πάθος, μολαταύτα, κι άλλο η τύφλωση κι η εγωιστική περιχαράκωση σ’ αμετακίνητες απόψεις.
Μα πάνω απ’ όλα συζητούμε ανταλλάσσοντας επιχειρήματα κι όχι χαρακτηρισμούς. Κανείς από τους δυο μας δε μπήκε στον πειρασμό ν’ αποκαλέσει τον άλλον προδότη ή φασίστα, εθνομηδενιστή ή εθνικιστή, απλώς επειδή εκείνος δομεί άλλους συλλογισμούς και τεκμηριώνει διαφορετικές απόψεις.
Κουβέντα στην κουβέντα, βρήκαμε πάμπολλα κοινά σημεία. Ακόμη και σ’ όσα διαπιστώνουμε ότι διαφωνούμε, καταλήγουμε πως η διαφωνία μας αυτή πηγάζει απλώς από διαφορετική ανάγνωση των γεγονότων και των καταστάσεων. Όχι από στείρα προσκόλληση σε κατασκευασμένα αφηγήματα ούτε από μικροπρεπή τακτικισμό.
Απαραίτητη είναι άλλωστε η διαφωνία· μονοπάτι δύσβατο και κακόβολο, που οδηγεί όμως τον καλοπροαίρετο και πρόθυμο διαβάτη στον θησαυρό της σύνθεσης, του κοινού τόπου και της δημιουργίας. Ιερή κι η κριτική στην –όποια- Συμφωνία, σαν καταδεικνύει τις πτυχές που χρήζουν προσοχής και επαγρύπνησης και δε γίνεται με όρους ισοπεδωτικούς και αφοριστικά. Πολύτιμη κι η στήριξη της –εκάστοτε- Συνθήκης, σαν αναδεικνύει τα οφέλη και τις προοπτικές που δημιουργούνται κι όχι σαν γίνεται δογματικά και με μικροπολιτικές σκοπιμότητες.
Αν η Συνθήκη των Πρεσπών θα ωφελήσει ή όχι τη χώρα θα διαφανεί στο μέλλον.
Άλλωστε μια συνθήκη από μόνη της δε γίνεται ν’ αποτελεί ούτε πανάκεια, ούτε καταστροφή. Χρειάζεται στήριξη και χτίσιμο επάνω στα θετικά της σημεία αλλά και διαρκή εγρήγορση για τους ενδεχόμενους κινδύνους που εγκυμονεί. Χρειάζεται, εν ολίγοις, να συνοδευτεί από οραματική, εξωστρεφή και δημιουργική εξωτερική πολιτική, με στοχοθεσία και στοχοπροσήλωση. Αλλιώς θα παραμείνει απλώς ένα χαρτί.
Το βεβαιωμένο ευχάριστο είναι πως υπάρχουν ακόμη πολλοί άνθρωποι ικανοί να συζητούνε, ανεπηρέαστοι από την τηλεοπτική οχλαγωγία και το σκυλολόι που κατασπαράσσεται καθημερινά στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Και –ποιος ξέρει;- ίσως μια μέρα να δικαιώσουμε και τον ποιητή, όταν έγραφε:
«Και να, αδερφέ μου, που μάθαμε να κουβεντιάζουμε ήσυχα κι απλά…»