Το Μικρό Θέατρο Ρεθύμνου παρουσιάζει την παράσταση «Ιωάννης Γαβριήλ Μπόρκμαν» του Χένρικ Ίψεν, σε σκηνοθεσία του Γιάννη Περογαμβράκη, στο Σπίτι του Πολιτισμού, στις 25, 26 και 27 Μαρτίου και ώρα 21:00.
Το Creta24, συνομίλησε με τους ηθοποιούς της παράστασης, οι οποίοι αναφέρθηκαν στα μηνύματα που καλείται να περάσει το έργο, στα κοινά σημεία που παρατηρούνται στην εποχή εκείνη με το σήμερα, καθώς και στα προβλήματα που αντιμετώπισαν λόγω της πανδημίας, κατά τη διάρκεια των προβών αλλά και της γενικότερης στελέχωσης της παράστασης.
Σύμφωνα λοιπόν με τη Βιβή Χατζηκωτούλα, η οποία ενσαρκώνει το ρόλο της Γκουνχιλντ Μπόρκμαν, αναμφίβολα το έργο αφορά τον σύγχρονο άνθρωπο, όπως άλλωστε όλα τα κλασικά έργα που έχουν αυτή τη διαχρονική διάσταση. «Εκτυλίσσεται μπροστά στα μάτια του θεατή μια οικογενειακή τραγωδία που έχει τις ρίζες της στο κυνήγι της εξουσίας και του πλουτισμού με οποιοδήποτε τίμημα. Κανένας δεν είναι ερήμην ευθυνών. Όλοι πληρώνουν τις επιλογές τους. Και βέβαια όταν οι σχέσεις δεν στηρίζονται στην άδολη αγάπη, τον αμοιβαίο σεβασμό και την κατανόηση γκρεμίζονται σαν κάστρα στην άμμο», συμπληρώνει η ίδια.
Από την πλευρά της, η Μαρία Μαντικού, η οποία έχει αναλάβει τη σύνθεση και τη μουσική επιμέλεια της παράστασης, αναφέρθηκε στο τρόπο με τον οποίο αντικατοπτρίζεται ο ρόλος των γυναικών μέσα στην παράσταση, και τις διαφορές που έχουν σημειωθεί σε σχέση με τη θέση της γυναίκας σήμερα. «Η εικόνα που έχουμε για τους προηγούμενους αιώνες είναι κυρίως αυτή της πατριαρχικής κοινωνίας. Αύτη επιτάσσει στο να είναι η γυναίκα κατώτερη του άνδρα, να στερείται ίσων δικαιωμάτων και ευκαιριών. Την εποχή που διαδραματίζεται το έργο πολλές χώρες παραχωρούν δικαίωμα ψήφου στις γυναίκες. Αυτή η περίοδος θεωρείται το πρώτο κύμα του φεμινισμού και αφορά στοιχειώδεις διεκδικήσεις δικαιωμάτων. Τον αιώνα που διανύουμε η θέση της γυναίκας είναι σαφώς πιο ευνοϊκή και βελτιωμένη απ’ όλες τις προηγούμενες περιόδους της ιστορίας. Ωστόσο τα στερεότυπα και οι διακρίσεις με βάση το φύλο δεν εκλείπουν μια και η πατριαρχία και ο μισογυνισμός είναι βαθιά ριζωμένα στις κοινωνίες μας», επισημαίνει.
Το βασικότερο μήνυμα που καλείται να περάσει το έργο στους θεατές, σύμφωνα με τον Constantino Costa, ο οποίος υποδύεται τον πρωταγωνιστή Ιωάννη Γαβριήλ Mπόρκμαν, είναι ότι η δίψα για την εξουσία οδηγεί τελικά στην συναισθηματική αποξένωση. «Οι διαπροσωπικές συγκρούσεις που μοιραία δημιουργούνται και καταλήγουν να είναι αγεφύρωτες είναι ίσως το βασικότερο μήνυμα του έργου. Ακριβώς αυτό είναι που κάνει το θεατρικό αυτό έργο διαχρονικό παρ’ όλο που γράφτηκε σχεδόν ενάμιση αιώνα πριν. Από κει και πέρα φαίνεται η πάλη του “νέου”, του καινούργιου, να ξεφύγει από το “παλιό”, το κατεστημένο υπό μια έννοια. Οι νέοι δρόμοι ανοίγονται, όχι “αναίμακτα” σε ένα έντονα συγκρουσιακό περιβάλλον».
Σε ότι έχει να κάνει με τις δυσκολίες που αντιμετώπισαν στη διάρκεια των προβών, λόγω της έξαρσης της πανδημίας του κορωνοϊού, οι ηθοποιοί ανέφεραν ότι η περίοδος της πανδημίας, αποτέλεσε ένα διάστημα που τους έκανε να εμβαθύνουν στα πράγματα και στις καταστάσεις ή ακόμη και να αλλάξουμε την οπτική τους. «Ο Μπόρκμαν, ο ήρωας του έργου, ζει μόνος στο πάνω πάτωμα του σπιτιού , ενώ η γυναίκα του στο κάτω, χωρίς καμία απολύτως επαφή για οχτώ ολόκληρα χρόνια! Οπότε ο εγκλεισμός και η απομόνωση που και οι ίδιοι βιώσαμε αυτή την περίοδο μας βοήθησε να καταλάβουμε πολύ καλύτερα τους ήρωες. Τραγική ειρωνεία; Ίσως… Βέβαια το Μικρό Θέατρο Ρεθύμνου με εμπνευστή και σκηνοθέτη του τον κύριο Γιάννη Περογαμβράκη στα μικρά διαλείμματα από την καραντίνα ανέβασε με μεγάλη απήχηση του κοινού την παράσταση της Κατερίνας Γώγου «Τώρα να δούμε εσείς τι θα γίνετε;» καθώς και μια μουσικοθεατρική παράσταση για τα 200 χρόνια από την ελληνική επανάσταση «Ελλάδα τότε…σήμερα;», συμπλήρωσε η Βιβή Χατζηκωτούλα.
Κλείνοντας, όλοι/-ες συμφώνησαν στο πόσο σημαντική είναι η ύπαρξη θεατρικών παραστάσεων στο Ρέθυμνο. «Ας μην ξεχνάμε ότι η συγκεκριμένη πόλη έχει μια ιδιαίτερη κουλτούρα και παιδεία. Το κοινό είναι πεπαιδευμένο ακόμη και στις μικρότερες ηλιακές ομάδες. Πράγμα καθόλου τυχαίο, αφού υπάρχει στην πόλη μια καλλιτεχνική συνέχεια και συνέπεια. Είναι ευτυχές γεγονός ότι σήμερα υπάρχουν στο Ρέθυμνο αρκετοί καλλιτέχνες , διαφορετικοί μεταξύ τους, που ωστόσο έχουν να καταθέσουν μια προσωπική άποψη και αισθητική. Και ναι ! Το κοινό αυτής της πόλης διψά για θέατρο. Αυτή τη στιγμή που μιλάμε υπάρχουν εν εξελίξει τουλάχιστον πέντε θεατρικές παραστάσεις», κατέληξε η Βιβή Χατζηκωτούλα.
Λίγα λόγια για το έργο:
Το 1896 ο νορβηγός θεατρικός συγγραφέας Ερρίκος Ιψεν, επηρεασμένος από τις μεγάλες αμφισβητήσεις του ανερχόμενου τότε καπιταλισμού και της πρώτης παγκοσμιοποίησης, επινόησε τον Τζον Γαβριήλ Μπόρκμαν και έγραψε το συνώνυμο έργο.
Ο ιψενικός ήρωας είναι τραπεζίτης του καιρού του με φιλόδοξα επιχειρηματικά σχέδια και όραμα κατακτητικό. Αντικατοπτρίζει την απαξίωση της ηθικής, την ανυπαρξία των συναισθημάτων και το ανελέητο κυνήγι χρήματος και δύναμης, που θα βρεθούν εν τέλει αντιμέτωπα με την αναζωογονητική δύναμη της νέας γενιάς και το δρόμο που θέλει να τραβήξει.
Απόλυτα αλαζονικός, περιφρονητικός , παθιασμένος με τον πλούτο, νιώθει ότι του αξίζει να ξεχωρίσει,να κερδίσει την αναγνώριση, τη δόξα και τη φήμη που του πρέπει. Στον δρόμο προς την επιτυχία, θυσιάζει και καταστρέφει καταθέτες, φίλους, οικογένεια , εν τέλει και τον ίδιο του τον εαυτό. Κάπως έτσι όμως φυλακίζεται, παρανομεί και απομονώνεται με μοναδική περιστασιακή παρέα ένα φτωχό λογιστή και αποτυχημένο συγγραφέα τον Βίλεμ Φολντάλ. Ο Φολντάλ, το alter ego του Μπόρκμαν, είναι εκεί για να του υπενθυμίζει με κωμικοτραγικό τρόπο την αποτυχία του.
Αλλά ακόμη και στην πτώση του επιμένει. Εμμονικός με τα φιλόδοξα σχέδια του κυνηγώντας χίμαιρες οδηγείται σε ακόμη μεγαλύτερη πλάνη, σε σημείο ώστε να μην μπορεί να αξιολογήσει την πραγματικότητα που ζει. Ο Τζον Γαβριήλ Μπόρκμαν αμετανόητος και άφρων ζει μέχρι την τελευταία του ανάσα την ψευδαίσθηση της δημιουργίας της προσωπικής του αυτοκρατορίας.
Τον ήρωα πλαισιώνουν δύο γυναίκες που τον αγάπησαν και τον πίστεψαν βαθιά – η σύζυγός του Γκούνχιλντ και η δίδυμη αδελφή της Έλλα- και που εκείνος τις χρησιμοποίησε αδίστακτα ,σαν σκαλοπάτια για να αναρριχηθεί στο παιχνίδι της εξουσίας και του πλούτου. Ρημαγμένες ζωές, δυο σκιές που πασχίζουν για δικαίωση. Σύμβολα μιας εποχής που πέρασε ανεπιστρεπτί και ακύρωσε κάθε ίχνος ευτυχίας και ζωή.
Μέσα σ’ ένα αποπνιχτικό περιβάλλον απομόνωσης, μοναξιάς, διεκδικήσεων και συγκρούσεων υπό τον ήχο του dance macabre, ο νεαρός γιος της οικογένειας- Έρχαρτ Μπόργκμαν- σπάει κάθε δεσμό μαζί τους ακολουθώντας τη ζωή και την ευτυχία που του επιτάσσει μια νέα ηθική τάξη πραγμάτων, μια νέα οπτική ζωής. Πλάι του στέκονται δύο ακόμη γυναίκες – η κυρία Βίλτον και η μικρή Φρίντα- φορείς του νέου κόσμου που έρχεται. Στην ουσία, όμως, αναπαράγεται το μοντέλο της ιψενικής ηθικής δοσμένο πια απροκάλυπτα.
Ο Ίψεν επινόησε τον Τζον Γαβριήλ Μπόρκμαν πριν από 166 χρόνια, αλλά το πρόσωπο, ο χαρακτήρας ζει και ξαναζεί, καθώς το κλασικό είναι διαχρονικό και η παρούσα διεθνής πιστωτική κρίση αποκάλυψε παντού στον κόσμο άπειρα πιστά αντίγραφα.
Τα διλλήματα πολλά και υπαρκτά που ταλανίζουν τους ήρωες και προβληματίζουν τους θεατές. Το τραγικό ακροβατεί με το κωμικό όπως στη ζωή, και ο άνθρωπος φέρει ακέρια την ευθύνη για τις αποφάσεις του. Υλικός ευδαιμονισμός, πλουτισμός , το δίκαιο της πυγμής, οικογενειοκρατία , αθέμιτος ανταγωνισμός, μοναξιά , απομόνωση, λυκοφιλία, καταδικασμένοι έρωτες, συμφεροντολογικές σχέσεις, χάσμα γενεών, μεγάλες προσδοκίες , άδειες ζωές, μαύρες ζωές που προσπαθούν να κρατηθούν από κάπου. Θάνατος. Λύτρωση και μια νέα αρχή ….
Συντελεστές
Σκηνοθεσία: Γιάννης Περογαμβράκης – Ερμηνεύουν:Βιβή Χατζικωτούλα, Γιάννα Παγιαβλή, Βίλμα Μπούζα, Θωμάς Μάσκας, Costantino Costa, Μαρήνη Βελονάκη, Πέτρος Μιχαλακελης – Σύνθεση/Μουσική επιμέλεια:Μαρία Μαντικού – Ηχητικά εφέ:Μιχάλης Φλουρής – Φωτογραφία/promo video:Γιώργος Δαράκης
Εισιτήρια
Είσοδος:12€ – Προπώληση:10€ (Οπτικά Costa Costa,Κ.Γερακαρη 41)
