Του Κώστα Α. Μπογδανίδη
Πάνε 35 περίπου χρόνια τώρα. Θυμάμαι που δέχτηκα ένα τηλεφώνημα από τον Γιώργο Χυντηράκη. Ήμουν τότε νεαρός δημοσιογράφος (λέμε τώρα…) στην εφημερίδα «Τόλμη». Ακουγόταν ενθουσιασμένος. «Είχα τον Νίκο Ψιλάκη στην εκπομπή μου. Πρέπει να την ακούσεις»!
Δεν κατάλαβα γιατί μου το είπε, αλλά όντως την άκουσα. Ο Γιώργος ρωτούσε τον Νίκο για την κατάσταση στη δημοσιογραφία– ναι και τότε αυτά ρωτούσαμε γιατί ανησυχούσαν όλοι για το μέλλον του Τύπου. Ο Ψιλάκης ανέλυε τις απόψεις του και κάποια στιγμή όταν ο ερωτών επέμεινε για το εάν βλέπει νέους ανθρώπους που μπορούν να ανταποκριθούν στις ανάγκες της δουλειάς αναφέρθηκε ονομαστικά στην αφεντιά μου! «Είναι ένας νεαρός δημοσιογράφος που μπορεί να κάνει πράγματα» , ο…τάδε και είπε το ονοματεπώνυμό μου. Έκπληξη μεγάλη. Ο Ψιλάκης αναφερόταν σε μένα; Δεν πίστευα στα αυτιά μου. Και όμως συνέχισε λέγοντας διάφορα, για τις ιστορικές έρευνες που είχα ξεκινήσει, για το πως πρέπει να διαβάζουν και να ενημερώνονται οι δημοσιογράφοι, έλεγε ότι πάντα υπάρχει ελπίδα στον χώρο της δημοσιογραφίας.
Η ευχάριστη αυτή έκπληξη ήταν ακόμη μεγαλύτερη για μένα καθώς ήξερα ότι η γνωριμία μας δεν ήταν ιδιαίτερη τότε. Ο ίδιος ήταν μια γενιά πριν από μένα, ήταν ήδη καταξιωμένος, με σημαντικές δουλειές, είχε ήδη εκδώσει από χρόνια τις «Εικόνες», ,είχε μόλις εκδώσει «Τα μοναστήρια της Κρήτης» (αν θυμάμαι καλά με αυτή την αφορμή έγινε η συνέντευξη με τον Γ.Χ) ,είχε ξεκινήσει την εκπομπή στο νεότευκτο «Ράδιο Κρήτη» και ήταν διευθυντής στον «Δημοκράτη». Εκεί τον είχα συναντήσει μερικές φορές ζητώντας τη γνώμη του για κάποιες έρευνες που είχα ξεκινήσει.
Αργότερα πολύ και όταν είχαμε αποκτήσει στενές σχέσεις, συζητούσαμε, ταξιδεύαμε, βρισκόμασταν οικογενειακά και είχαμε συμπορευθεί για χρόνια στο ίδιο ραδιόφωνο (με τον Κ.Τριγώνη, τον Μ.Αργυράκη, κι εμένα στην πρωινή ζώνη) του είχα θυμίσει την ιστορία και του ανέφερα- ότι «έπεσες έξω στις προβλέψεις σου για μένα»! Γέλασε και δεν έμαθα ποτέ την…τελική του θέση έναντι της αρχικής του δημοσιογραφικής πρόγνωσης. Η αλήθεια είναι όμως ότι μου έδειχνε συχνά την εκτίμησή του, μάθαινα τι έλεγε και πως σχολίαζε θετικά τι έγραφα , για την εκπομπή μου…
Δεν θα ανέφερα ποτέ αυτή την ιστορία. Πρώτον γιατί ο Νίκος έφυγε τώρα για το μεγάλο ταξίδι και πολύ περισσότερο εάν δεν υπήρχε ο Γιώργος Χυντηράκης που είναι ο βασικός σύνδεσμος σε αυτή την μικρή, αλλά όχι ασήμαντη ιστορία. Και δεν αναφέρομαι σε αυτό που είχε πει τότε για μένα ο Ν.Ψ., αλλά στο γεγονός ότι όταν έβλεπε κάτι που νόμιζε καλό, που θεωρούσε ότι είχε προοπτικές, έδινε χώρο και χρόνο. Πολλοί στη δουλειά μας, πάντα οι μεγαλύτεροι «κατηγορούνται» ότι δεν προωθούν νέους, ότι είναι πληθωρικοί, πως θέλουν να έχουν τα πράγματα μόνο δικά τους. Ο Ψιλάκης με αυτές τις μικρές ιστορίες και άλλες που δεν έχουν ειπωθεί ακόμη έδειξε ότι και δεν ήταν πλεονέκτης και ήξερε να κρίνει.
Ανήκε άλλωστε σε μια γενιά που έδωσε το στίγμα της αν και δεν ξεκινούσε από την καλύτερη αφετηρία. Γιατί και τότε η δημοσιογραφία είχε λαϊκισμό, είχε κιτρινισμό και κακά τα ψέματα αγραμματοσύνη. Έχουμε πολλά παραδείγματα, δεν είναι της ώρας. Ο Ψιλάκης, ο Βιδάκης, ο Κωνσταντόπουλος, ο Παντινάκης, κα. Άφησαν το αποτύπώμά τους σε μια δύσκολη εποχή για τον τόπο και τη δημοσιογραφία.
Από τη γενιά του ο Νίκος Ψιλάκης ξεχώρισε γιατί αποφάσισε να ακολουθήσει έναν άλλο δρόμο αφήνοντας πίσω τα πολιτικά ρεπορτάζ- αν και ήταν τότε της μόδας- και αποφάσισε να ασχοληθεί περισσότερο με τον πολιτισμό και το κοινωνικό-ελεύθερο ρεπορτάζ. Μάλλον έβλεπε πολύ μπροστά. Και προσωπικά το κατάλαβα όταν μια μέρα που συναντηθήκαμε μου είπε στο ξεκάρφωτο: «Εάν ακούσεις τίποτα για παλιές συνταγές μαγειρικής να μου το πεις». «Κάτι έχω υπόψιν μου , ένα τετράδιο μας δασκάλας, στις αρχές του αιώνα. Τι να τα κάνεις;» τον ρώτησα. Και εκεί μου είπε ότι έχει αποφασίσει να ασχοληθεί ενδελεχώς με την κρητική διατροφή τη γαστρονομία. Τον κοίταξα παράξενα. Αλλά αντιλήφθηκα πόσο δίκιο είχε όταν είδα τις συνταγές της δασκάλας Ελένης Σφακιανάκη στο οπισθόφυλλο του βιβλίου «Κρητική Παραδοσιακή Κουζίνα». Πόσο μπροστά ήταν!
Θα μπορούσα να γράψω πολλά για τον Νίκο, τις συζητήσεις μας, τις ανησυχίες και τις αγωνίες που είχαμε ανταλλάξει. Αλλά ένα τον χαρακτήριζε. Ήταν πνεύμα που δεν ησύχαζε ποτέ. Και είχε αντιληφθεί εγκαίρως το …εφήμερον της δουλειάς μας αποφασίζοντας ότι θα κάνει κάτι πιο δημιουργικό, κάτι που να τον γεμίζει και να αφήσει πίσω μια σταθερά, μια παρακαταθήκη για το μέλλον. Και το πέτυχε.
Νίκο, θα στο πω και τώρα στο τελευταίο αντίο. Έφυγες νωρίς, μπορούσες να δώσεις κι άλλα. Αλλά είναι τέτοια η κληρονομιά που κληροδοτείς σε μας και τις επόμενες γενιές που άλλοι θα χρειαστούν πολλές ζωές για να τα καταφέρουν!