Την εβδομάδα που μας πέρασε δημοσιεύτηκε στα τοπικά ηλεκτρονικά μέσα ενημέρωσης, το αποτέλεσμα μιας δημοσκόπησης που αφορούσε τον πόλεμο στην Ουκρανία. Τα επιμέρους ευρήματα της σφυγμομέτρησης εκπλήσσουν. Συνολικά, το 65,4% των Θεσσαλονικέων πιστεύει ότι ευθύνη για τον πόλεμο στην Ουκρανία δεν έχει μόνον η Ρωσία, επιρρίπτοντας σε αυτή μεγαλύτερη (44%) συγκριτικά με τη Δύση και την Ουκρανία, μικρότερη (1,8%) ή και καθόλου ευθύνη (19,6%), ενώ το 30,5% τη θεωρεί αποκλειστικά υπεύθυνη. Στην ουσία δηλαδή, η συντριπτική πλειοψηφία των συμπολιτών μου πιστεύει ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία είναι μεταξύ της Ρωσίας και του δυτικού κόσμου (!) και όχι μια ανερυθρίαστη και κατάφωρα παράνομη εμπόλεμη σύρραξη μεταξύ δύο ανεξάρτητων κρατών με επιτιθέμενη τη Ρωσία. Σύμφωνα, μάλιστα, με όσα καταγράφει η ίδια δημοσκόπηση – και αποτυπώνεται στις απαντήσεις της ανωτέρω συντριπτικής πλειοψηφίας των πολιτών – η ευθύνη για την εμπόλεμη σύρραξη είναι περίπου μοιρασμένη. Μόνον το 30,5% θεωρεί αποκλειστικά υπεύθυνη τη Ρωσία. Όλοι οι υπόλοιποι καταφεύγουν στο ισοπεδωτικό «ναι μεν αλλά…»
Το αποτέλεσμα αυτό είναι εξωπραγματικά υψηλό στη Θεσσαλονίκη για πολλούς λόγους. Φονταμενταλιστές, ακροδεξιοί, ακροαριστεροί, φανατικοί οπαδοί και οι συνήθεις ψεκασμένοι συγκροτούν ένα ιδιαίτερα ιδεοληπτικό και ανιστόρητο αφήγημα περί ειδικών σχέσεων των Ελλήνων με τους Ρώσους, περί ομόδοξων λαών κλπ. Το αφήγημα ενισχύεται και από ένα τοξικό αμάλγαμα «ευλογοφανών τοποθετήσεων» δημοσίων προσώπων καταδεικνύοντας τα υπόγεια ρεύματα που συχνά συναντώνται τα τελευταία χρόνια συναρθρώνοντας την κοινωνία του ανορθολογισμού. Επιθυμούν – και από ό,τι φαίνεται το πετυχαίνουν σε μεγάλο βαθμό – να πετύχουν ένα συμψηφισμό ευθυνών στο συλλογικό μας ασυνείδητο. Με τον τρόπο αυτό, όμως, τροφοδοτούν τη φαρέτρα των απανταχού «αναθεωρητών», συμπεριλαμβανομένων των γειτόνων μας.
Το φαινόμενο αυτό ναι μεν ενδημεί στη Θεσσαλονίκη, αλλά δεν έχουμε την αποκλειστικότητα. Πριν μερικές ημέρες, στο πλαίσιο συναυλίας της Συμφωνικής Ορχήστρας του Δήμου Αθηναίων, το δημοτικό συμβούλιο του τελευταίου, πρότεινε πριν την έναρξη να ακουστεί ο εθνικός ύμνος της Ουκρανίας. Οι επιλεκτικοί «φιλειρηνιστές» ξεσηκώθηκαν και ζήτησαν να παιχτεί έτερο μουσικό κομμάτι «για την ειρήνη των λαών». Ο Ουκρανικός εθνικός ύμνος τελικά δεν παίχτηκε, το θέμα ωστόσο μαθεύτηκε, πήρε διαστάσεις και κατέληξε με οργίλες ανακοινώσεις συνδικαλιστών που εξίσωναν την εισβολή του Πούτιν με την ακύρωση συναυλιών Ρωσικών κρατικών οργανισμών.
Επίσης, πριν λίγες ημέρες, η Λυρική Σκηνή φιλοξενούσε την όπερα του Βέρντι «Οθέλλος». Πριν την έναρξη βγήκε στη σκηνή ένας χορευτής της Λυρικής με πατέρα Έλληνα και μητέρα Ουκρανή, είπε λίγα λόγια και ζήτησε την τήρηση ενός λεπτού σιγής, με το κοινό να ανταποκρίνεται. Μετά το διάλειμμα, μερικά μέλη του σωματείου εργαζομένων της ΕΛΣ βγήκαν στη σκηνή δηλώνοντας ότι διαφωνούν με την ανωτέρω πρωτοβουλία …
Ίσως δεν είναι τυχαίο – βλέποντας την έλλειψη συναντίληψης για όσα συμβαίνουν γύρω μας – ότι το Ρωσικό Υπουργείο Εξωτερικών έκανε ειδική μνεία για τη στάση της Ελλάδας και η Ρωσική Πρεσβεία έσπευσε, σπεκουλάροντας, να προβοκάρει τα μέσα ενημέρωσης και τους Έλληνες δημοσιογράφους.
Διακόσια χρόνια μετά την Ελληνική Επανάσταση κάποιοι φαντασιώνονται Ρωσικά, Αγγλικά και Γαλλικά κόμματα στην Ελλάδα. Η ζώσα πραγματικότητα, όμως, μολονότι πιο σύνθετη από ποτέ, καταδεικνύει το αντίθετο. Στο σύγχρονο κόσμο, οι συμμαχίες εξακολουθούν να οικοδομούνται στο πλαίσιο κοινών συμφερόντων και αξιών. Ουδεμία σχέση έχουν με ιδεοληψίες θρησκευτικές, πολιτικές, ιστορικές ή άλλες …