Διάβασα πρόσφατα ότι ακόμα συνεχίζονται οι αντιδράσεις στον υπό κατασκευή σταθμό του μετρό στα Εξάρχεια, από συγκεκριμένες μειονότητες που εξασκούνται στη γνωστή, τετριμμένη, αναποτελεσματική και ανούσια, πλέον, επαναστατική γυμναστική. Το χειρότερο όλων είναι ότι αποκαλούνται από μερικούς ή αυτοαποκαλούνται, προοδευτικοί. Και εδώ επανέρχεται η επιτακτική ανάγκη να δοθεί επιτέλους ένας ορισμός στην πολύπαθη έννοια της προοδευτικότητας. Είναι μια λέξη την οποία χρησιμοποιούν επιπόλαια και χωρίς περίσκεψη πολλές κοινωνικές ομάδες ή και πολιτικά κόμματα στο δημόσιο λόγο τους, ωσάν οι υπόλοιποι να είναι, κατά τη γνώμη τους πάντοτε, οπισθοδρομικοί! Τα διάφορα λεξικά της ελληνικής γλώσσας, δίνουν φυσικά τον ορισμό και περίπου όλα κινούνται στο ίδιο μήκος κύματος. ‘Προοδευτικότητα’ είναι σε γενικές γραμμές η τάση για πρόοδο, για εξέλιξη και για ένα βήμα παραπέρα από το ήδη υπάρχον, το υφιστάμενο, ενώ το αντίθετό της είναι η οπισθοδρόμηση και η αντιδραστικότητα. Έτσι το επίθετο ‘προοδευτικός’ χαρακτηρίζει άτομα, κοινωνίες, πολιτικά κόμματα, θεσμούς, ιδέες, χώρες, κλπ. Η δυστυχία είναι ότι αρκετοί πολίτες εκλαμβάνουν την συγκεκριμένη έννοια με τελείως διαφορετικό τρόπο, ο οποίος όμως εξαρτάται σχεδόν αποκλειστικά από τις πολιτικές και κοινωνικές τους πεποιθήσεις. Αυτό ίσως τελικά να είναι η απόρροια του γεγονότος ότι οι περισσότεροι πολιτικοί σχηματισμοί σήμερα στη χώρα μας, αυτοπροσδιορίζονται ως ‘προοδευτικοί’!
Εύλογο, εν προκειμένω, είναι το ερώτημα αν και κατά πόσο είναι πραγματικά προοδευτικός ο πολιτικός αυτός που εμμένει σε ιδέες και συνθήματα του προηγούμενου, φευ, αιώνα, σε γνώμες παλαιότερων γενεών και θεωρίες ξεπερασμένες και καταδικασμένες από την ιστορία, ή εκείνος που ξεφεύγει από αυτές τις βαθιά ριζωμένες αγκυλώσεις και προσαρμόζεται στην σύγχρονη πολιτική πραγματικότητα. Είναι αλήθεια προοδευτικός εκείνος που προσπαθεί να επαναπροσδιορίσει γεγονότα και αποτελέσματα μεγάλων και σημαδιακών ιστορικών γεγονότων, στολίζοντάς τα με διχαστικά συνθήματα και ανάλογες ακρότητες; Είναι προοδευτικός εκείνος που στοχεύει σε πλήρη ισοπέδωση των πάντων, συνήθως προς χαμηλότερο επίπεδο, ή εκείνος που τάσσεται υπέρ της συνεχούς εξέλιξης, της προσπάθειας ανόδου και της αριστείας, έχοντας κατά νου ότι μπορεί να γίνει καλύτερος στον εαυτό του ή στην κοινωνία;
Η λέξη δυστυχώς έχει επικρατήσει ανεπιτυχώς στο δημόσιο διάλογο όταν ‘προοδευτικά’ κόμματα και παρατάξεις απευθύνονται σε ‘προοδευτικούς’ πολίτες, εκστομίζοντας καταδικασμένα κι ανεφάρμοστα σενάρια και μεγάλα λόγια. Εάν έρθουμε στα δικά μας πολιτικά κόμματα, θα διαπιστώσουμε πολλά από τα παραπάνω αναγραφόμενα, η αναφορά των οποίων πιστεύω ότι περιττεύει! Ένα δείγμα αυτής της παραφιλολογίας και της διαστρέβλωσης των λέξεων και των υποσχέσεων, θα αποκομίσουμε σε λίγους μήνες με την ευκαιρία των ευρωεκλογών από πολλούς πολιτικούς. Θα ακούσουμε, αναμφίβολα, για συντηρητικούς, για προοδευτικούς, και για πολλά άλλα. Κι’ όλα αυτά τη στιγμή που ενώ οι περισσότερες χώρες προσπαθούν εναγωνίως να καταπολεμήσουν στην όποια στασιμότητα σε πολλές εκφάνσεις της κοινωνίας τους, εις τα καθ’ ημάς οι δήθεν προοδευτικοί πολεμούν κάθε τι που στοχεύει και προσβλέπει στο μέλλον. Δεν νομίζω ότι είναι απαραίτητα τα χαρακτηριστικά παραδείγματα. Ας θυμηθούμε την προσπάθεια για αξιολόγηση των δημοσίων υπαλλήλων, κάτι που γίνεται παντού, των εκπαιδευτικών κλπ. Όλοι εκείνοι που αντιστάθηκαν στο μέτρο, απεκλήθησαν από τους εαυτούς τους φυσικά ως προοδευτικοί! Παρεμφερή γεγονότα υπάρχουν όπως είπαμε πολλά στη σύγχρονη Ελλάδα. Βρίσκονται εκεί όπου γίνεται κάποια προσπάθεια για πρόοδο, για την απαραίτητη και επιθυμητή βελτίωση της καθημερινότητας των πολιτών. Να υπενθυμίσουμε, πέρα από τις αντιδράσεις στα Εξάρχεια, τις αντίστοιχες σε συγκεκριμένες στάσεις του μετρό στη Θεσσαλονίκη, με ευτελή επιχειρήματα, ή όλους εκείνους τους ‘προοδευτικούς’ που γκρέμιζαν τη βιβλιοθήκη που ανεγειρόταν σε χώρους του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης; Είναι άραγε προοδευτικότητα ή οπισθοδρόμηση η άκρως απαραίτητη παρουσία καμερών σε πολυσύχναστους δρόμους και κυκλοφοριακούς κόμβους όπου όλοι γνωρίζουμε τι ακριβώς διαδραματίζεται και μάλιστα σε συνεχόμενη βάση; Είναι προοδευτικό να κλείνουν οι δρόμοι και να κόβουν τη χώρα στη μέση όπως τώρα επιχειρείται στην περιοχή της Θεσσαλίας; Και φυσικά θα μπορούσαμε να παρουσιάσουμε, εν προκειμένω, αρκετά χαρακτηριστικά παραδείγματα πάνω σε διάφορα ζητήματα που απασχολούν την κοινωνία μας. Το χειρότερο απ’ όλα είναι ότι οι δήθεν προοδευτικοί βρίσκονται απέναντι σε κάθε τι που επιχειρεί να πάει τη χώρα ένα βήμα μπροστά! Απέναντι σε όποια μεταρρυθμιστική αλλαγή της κοινωνίας, αφού οχυρωθούν πίσω από κοινά μέτωπα αγώνα!