Τώρα πια είναι κεντρική θεώρηση, πως όταν μιλάμε για το κοινωνικό κράτος, στην ουσία εστιάζουμε τη συζήτηση στην υγεία. Γιατί ένα κράτος κοινωνικό και αναπτυξιακό, δημιουργεί «κοιτάσματα» υγειονομικής κάλυψης του πληθυσμού, όχι μόνο στις υπηρεσίες υγείας και πρόνοιας, αλλά και σε παράπλευρες πολιτικές, όπως είναι η πρόληψη, η καινοτομία στη φαρμακευτική βιομηχανία και βεβαίως η βελτίωση, όλων των δεικτών υγείας του πληθυσμού.
Χρειάζεται, επομένως, μια αναπτυξιακή διάσταση στην κοινωνική πολιτική, ικανή να χρηματοδοτεί και να στηρίζει το Εθνικό Σύστημα Υγείας, όχι μόνο μέσα από τις εισφορές στο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης, όχι μέσα από τη συμμετοχή των πολιτών στο κόστος, η οποία έχει γίνει δυσβάστακτη και άδικη, αλλά μέσα από την ίδια την εσωτερική αναδιοργάνωση του κράτους στην πολιτική για την υγεία.
Ας τοποθετήσουμε τα πράγματα, όμως, λίγους μήνες πριν. «Στην τρέχουσα κυβερνητική θητεία έχουμε ρίξει θεμέλια, κάπου έχουμε χτίσει ορόφους, κάπου πρέπει να τρέξουμε πιο γρήγορα, πάντως έχουμε συγκροτημένη άποψη για το τι πρέπει να γίνει στον τομέα της Υγείας τα επόμενα τέσσερα χρόνια και ευελπιστούμε να μας δώσουν οι πολίτες την ευκαιρία να υλοποιήσουμε το σχέδιό μας», του έδωσαν του Πρωθυπουργού την ευκαιρία οι Έλληνες. Και πώς εφαρμόζεται η υλοποίηση του σχεδίου που προανήγγειλε το Μάιο, λίγες ημέρες πριν τις εκλογές;
Με την ολιστική και οριζόντια κατάρρευση του Ε.Σ.Υ. Με χιλιάδες κενά σε κρίσιμες ειδικότητες ιατρών, με χαμηλή αναλογία σε σχέση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, ως προς τον αριθμό νοσηλευτών ανά ασθενή, με λίστες χειρουργείων που ολοένα και αυξάνονται, με τα νοσοκομεία της Κρήτης να λειτουργούν σε οριακές συνθήκες, με «εντέλλεσθε» σε γιατρούς, με ειδικευόμενους που ετοιμάζουν εισιτήρια για το εξωτερικό και με τους Έλληνες, αμήχανους, να βρίσκονται στις πρώτες θέσεις της Ε.Ε., ως προς την ιδιωτική συμμετοχή για την κάλυψη βασικών ιατρικών πράξεων.
Η ατμομηχανή του Ε.Σ.Υ. πρέπει να παραμείνει αναμμένη. Θα φροντίσουμε εμείς γι΄αυτό. Ως ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής, αναλογιζόμενοι το ιστορικό μας αποτύπωμα στο Δημόσιο Σύστημα Υγείας, δεν θα επιτρέψουμε να «σβήσει» το Ε.Σ.Υ.
Γνωρίζουμε καλά πως η πολιτική υγείας είναι ένα εξόχως σύνθετο πεδίο άσκησης δημόσιας πολιτικής. Από τη μια οι εξωτερικοί προσδιοριστικοί παράγοντες είναι πολλαπλοί και διαρκώς μεταβαλλόμενοι και οδηγούν νομοτελειακά σε αύξηση της ζήτησης, άρα και της δαπάνης. Από την άλλη, τα αντικρουόμενα συμφέροντα είναι πολλά, την ώρα που οι δημογραφικές εξελίξεις, η κλιματική αλλαγή, η μετανάστευση πιέζουν ακόμα περισσότερο το σύστημα υγείας. Σε αυτό το περιβάλλον η ισορροπία μεταξύ της προστασίας του δικαιώματος στην υγεία και της ορθολογικής διασφάλισης των ανθρώπινων και οικονομικών πόρων για τη στήριξη του συστήματος απαιτεί πρωτοβουλίες και κυρίως πίστη. Μια πίστη που δεν διαθέτει η κυβέρνηση, ούτε σε αξιακό, ούτε σε επίπεδο αποφάσεων.
Το επιβεβαιώνουν τα στοιχεία του ΟΟΣΑ για το 2023. Το 44% των Ελλήνων είναι ικανοποιημένο από την ποιότητα της υγειονομικής περίθαλψης, όταν στις χώρες που συμμετέχουν στον Οργανισμό το ποσοστό αυτό ανεβαίνει κατά μέσο όρο στο 67%. Την ίδια στιγμή στο 33% ανέρχονται οι δαπάνες «από την τσέπη των ασθενών», το υψηλότερο ποσοστό αφού ο μέσος όρος είναι 18%. Ενώ το 6,4% του πληθυσμού που δεν ικανοποιεί τις ανάγκες υγείας χτυπά κόκκινο συναγερμό για τη χώρα. Οι συνθήκες είναι αυτές.
Αυτή την κρίσιμη ώρα, το ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής και ο Πρόεδρος του, ο Νίκος Ανδρουλάκης, έχουν αναγάγει την αναγέννηση του Ε.Σ.Υ, ως μια από τις κορυφαίες εθνικές προτεραιότητες. Τονίζουμε, πως το ανθρώπινο δυναμικό που υπηρετεί τη Δημόσια Υγεία κρατά όρθιο το σύστημα, παρά τις ελλείψεις, παρά την υπο-χρηματοδότηση, παρά την απαξίωση που επιχειρείται. Γιατί μόνο ως απαξιωτική εκλαμβάνεται η μισθολογική πολιτική των ιατρών τα τελευταία χρόνια. Μια πολιτική που απομακρύνει τους νέους επιστήμονες από το σύστημα. Που τους αναγκάζει να στραφούν στον ιδιωτικό τομέα, γιατί ο τελικός στόχος είναι αυτός.
Σχετικά µε τον προσανατολισμό και το περιεχόμενο της νέας πολιτικής για την υγεία, προτεραιότητες είναι η ενίσχυση της χρηματοδότησής του, η νέα αρχιτεκτονική του και η διαχείριση του ανθρώπινου δυναμικού.
Τα δεδομένα επιβεβαιώνουν την ανάγκη για μια σταδιακή κάλυψη του χρηματοδοτικού κενού που έχει δημιουργηθεί τα τελευταία χρόνια και που αναγκάζει το σύστημά μας να τελεί υπό καθεστώς οριακής λειτουργίας και απόδοσης. Παράλληλα, σαράντα χρόνια μετά τη θεσμοθέτηση του Ε.Σ.Υ., ο χάρτης των δομών υγείας πρέπει να αλλάξει. Μια επιλογή θα ήταν να δοθεί μεγαλύτερη αυτονομία στις υγειονομικές περιφέρειες και η αποκέντρωση του συστήματος. Και βέβαια, η διαχείριση του ανθρώπινου δυναμικού του συστήματος υγείας χρήζει μιας εντελώς διαφορετικής λογικής σε σχέση με αυτή που έχει σχεδόν καθιερωθεί και έχει οδηγήσει πλήθος νέων επιστημόνων υγείας αλλά και διοικητικών στελεχών στην επαγγελματική δραστηριοποίηση εκτός συνόρων ή στον ιδιωτικό τομέα. Η σημαντική αύξηση των αποδοχών του προσωπικού όλων των κατηγοριών, δεν είναι ταμπού. Δεν θα ανακαλύψουμε την πυρίτιδα, ούτε τη χώρα των αρίστων, όπως υπερηφανεύονται κάποιοι. Το Ε.Σ.Υ. δεν πρέπει να καταρρεύσει. Δεν θα το επιτρέψουμε εμείς.