H ελληνοτουρκική κρίση του Ιανουαρίου 1996 με επίκεντρο τις βραχονησίδες Ίμια έχει καταγραφεί στην Ιστορία ως μια από τις μεγαλύτερες κρίσεις Ελλάδος και Τουρκίας την μεταπολεμική περίοδο.
Πολλοί είναι εκείνοι που ενθυμούνται τη «μάχη» της σημαίας, τα τύμπανα του πολέμου που ηχούσαν παντού σε Ελλάδα και Τουρκία, αλλά και την καταλυτική παρέμβαση των ΗΠΑ για την αποτροπή του πολέμου. Αντικείμενο κριτικής είχε προκαλέσει η περιβόητη δήλωση του νέου πρωθυπουργού Κωνσταντίνου Σημίτη την περίοδο εκείνη, «ευχαριστούμε τους Αμερικανούς» στη βουλή των Ελλήνων.
Λίγοι είναι εκείνοι που γνωρίζουν λεπτομέρειες, στοιχεία και τα γεγονότα όπως αυτά με ακρίβεια διαδραματίστηκαν και οδήγησαν τις χώρες στα πρόθυρα ενός «για ασήμαντη αφορμή» καταστροφικού πολέμου.
Εκείνοι που γνωρίζουν ασφαλώς είναι οι γνωστοί και άγνωστοι, ανώνυμοι ή επώνυμοι πρωταγωνιστές των γεγονότων της επίμαχης περιοχής και του κέντρου διαχείρισης κρίσεων του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας.
Ένας από εκείνους που γνωρίζουν τα γεγονότα στη γέννησή των και τα πραγματικά περιστατικά που έλαβαν χώρα όπως τα έζησε προσωπικά, είναι ο Λιμενάρχης Καλύμνου την περίοδο αυτή, στην αρμοδιότητα του οποίου ήταν και οι βραχονησίδες Ίμια.
Είναι ο Ναύαρχος Λιμενικού Σώματος ε.α. Χουχουρέλος Νικόλαος, που υπηρετούσε τότε στην Κάλυμνο με τον Βαθμό του Αντιπλοιάρχου Λ.Σ. Είχα την τύχη να υπηρετήσουμε μαζί σε πολλές υπηρεσίες του Λιμενικού Σώματος και αργότερα το 2006 την τιμή να μου παραδώσει τη διοίκηση του Κεντρικού Λιμεναρχείου Ηρακλείου.
Θα προσπαθήσουμε συνοπτικά να παρουσιάσουμε τα περιστατικά που έγιναν τότε όπως ο ίδιος μας έχει αφηγηθεί για την διαχείριση των ως αρμόδιος Λιμενάρχης Καλύμνου, πριν το θέμα εξελιχθεί σε μέγα Εθνικό ζήτημα μεταξύ των δύο χωρών.
Όλα ξεκίνησαν ανήμερα των Χριστουγέννων 25-12-1995 τις νυχτερινές ώρες (μεσάνυχτα) όταν το Λ/Χ Καλύμνου αλλά και ο θάλαμος επιχειρήσεων του Υ.Ε.Ν. έλαβαν σήμα κινδύνου από το τουρκικό Φ/Γ πλοίο FIGEN AKAT που είχε προσαράξει στις βραχονησίδες Ίμια.
Αμέσως ο Λιμενάρχης Καλύμνου (Αντιπλοίαρχος Λ.Σ. Χουχουρέλος) με ταχύπλοο φουσκωτό σκάφος πήγε στην περιοχή και ανέβηκε στο πλοίο για να δεί και να ενημερωθεί από τον πλοίαρχο για τη συνθήκες του ατυχήματος. Έγινε γνωστό στον πλοίαρχο ότι η περιοχή της προσάραξης είναι Ελληνική και υπάγεται στην αρμοδιότητα του Λιμεναρχείου Καλύμνου και σύμφωνα με την Εθνική και Διεθνή νομοθεσία θα έπρεπε αν χρειαστεί επιθαλάσσια αρωγή-βοήθεια, να χρησιμοποιήσει ελληνικά ρυμουλκά ή άλλα μέσα. Ο πλοίαρχος δήλωσε ότι θα εφαρμόσει όλα τα προβλεπόμενα, αφού πρώτα προσπαθήσει να αποκολλήσει το πλοίο με δικές του δυνάμεις. Η προσπάθεια με τα μέσα του πλοίου απέτυχε και τελικά ο πλοίαρχος δέχτηκε την συνδρομή των ελληνικών ρυμουλκών ΜΑΤΣΑΣ ΣΤΑΡ και δόθηκε άδεια απόπλου από το Λ/Χ Καλύμνου στο τουρκικό πλοίο με τη συνοδεία του ρυμουλκού για λιμένα Gulluk Τουρκίας.
Μέχρι τότε όλα πήγαιναν καλά και κανένα θέμα αμφισβήτησης υπήρχε για την εθνικότητα του θαλάσσιου χώρου. Αργότερα μετά από ένα μήνα τέλη του Ιανουαρίου 1996 ξεκίνησε η περιβόητη κρίση στα Ίμια μετά από δημοσιεύματα τουρκικών και ελληνικών Μ.Μ.Ε. περί αμφισβήτησης της περιοχής των Ιμίων και η Τουρκία με έγγραφό της στο Υπουργείο Εξωτερικών έθεσε θέμα κυριαρχίας στην αναφερόμενη περιοχή.
Η κρίση κορυφώθηκε μετά την κίνηση του Δημάρχου Καλύμνου Δημήτρη Διακομιχάλη, θορυβημένος από τα δημοσιεύματα για εδαφικές διεκδικήσεις της Τουρκίας, σπεύδοντας να υψώσει την ελληνική σημαία στις βραχονησίδες Ίμια την 25-1-1996. Στη συνέχεια αυτά που ακολούθησαν είναι γνωστά για τη μάχη των σημαιών ελληνικής και τουρκικής, τις αποβάσεις Τούρκων και Ελλήνων καταδρομέων εκατέρωθεν των βραχονησίδων και τους πολεμικούς στόλους Ελλάδος και Τουρκίας απέναντι, για μια μεγάλη ναυμαχία με απρόβλεπτες συνέπειες.
Θετική κίνηση και καθοριστική για τις εξελίξεις θεωρείται η παρέμβαση των Αμερικανών, καθώς επίσης και η επιλογή της Ελληνικής κυβέρνησης να «υποβαθμίσει» το θέμα σε επίπεδο αστυνομικού-λιμενικού περιεχομένου, με αποτέλεσμα τα πολεμικά πλοία να απομακρυνθούν σε απόσταση ασφαλείας και τον έλεγχο της περιοχής ανέλαβαν τα περιπολικά σκάφη του Λιμενικού Σώματος. Μεταξύ των σκαφών που συμμετείχαν όλη την περίοδο της κρίσης μέχρι τον Ιούνιο, ήταν και το ΠΛΣ-119 του Κ.Λ.Ηρακλείου με διάφορα πληρώματα περιοδικά και κυβερνήτη τον υποφαινόμενο, μέχρι την ομαλοποίηση της κατάστασης. Αρνητική εξέλιξη η πτώση του ελληνικού ελικοπτέρου του Πολεμικού Ναυτικού με αποτέλεσμα τον θάνατο των τριών Ελλήνων Αξιωματικών, γεγονός που σφράγισε με τον χειρότερο τρόπο τις εξελίξεις και τα αίτια του τραγικού περιστατικού τα οποία αμφισβητούνται και προκαλούν αντιπαραθέσεις και σχόλια ακόμη και σήμερα.
Η ελληνοτουρκική κρίση στα Ίμια τον Ιανουάριο 1996 έχει γραφτεί στην ιστορία με κύρια χαρακτηριστικά τα μέτρια πολιτικά αντανακλαστικά στην διαχείριση της κρίσης, που κλόνισαν την αξιοπιστία της ελληνικής κυβέρνησης και έδωσαν την αφορμή στην Τουρκία για την ανάδειξη «γκρίζων ζωνών», αμφισβητώντας την κυριαρχία της Ελλάδας σε πολλά νησιά ακόμη και σήμερα.