Ύστερα από το αποτυχημένο τουρκικό πραξικόπημα το 2016, ο Τούρκος Πρόεδρος σε κάθε ευκαιρία μας υπενθυμίζει πως η χώρα του «δεν μπορεί να φυλακιστεί σε 780 χιλιάδες τετραγωνικά χιλιόμετρα και πως είναι άλλα τα φυσικά σύνορα και άλλα τα σύνορα της καρδιάς μας», ατενίζοντας από τη Μοσούλη ως τα Σκόπια.
Από την 24η Φεβρουαρίου, την ημέρα εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία, ο Ερντογάν αυτοπροσδιορίζεται ως ο ηγέτης που μπορεί να χτίσει γέφυρες μεταξύ των δύο εμπόλεμων κρατών, προσπαθώντας να κεφαλαιοποιήσει διπλωματικά οφέλη από τις χώρες της Δύσης. Σε ρόλο «ειρηνοποιού» φιλοξένησε μάλιστα στην Τουρκία δύο ρωσο-ουκρανικές συναντήσεις, οι οποίες δεν έφεραν τα επιθυμητά αποτελέσματα. Ένα μήνα αργότερα, ο Ερντογάν ενίσχυσε περαιτέρω τα διπλωματικά του διαπιστευτήρια συντονίζοντας μια ανταλλαγή κρατουμένων μεταξύ των ΗΠΑ και της Ρωσίας.
Η προσπάθεια του Ερντογάν να αναδειχθεί ως μεγάλος διπλωματικός παίκτης και ειρηνοποιός στη σύγκρουση που εναντιώνεται στη Ρωσία και την Ουκρανία, μπορεί εν μέρει να εξηγηθεί από τους βαθείς οικονομικούς δεσμούς που συνδέουν την Άγκυρα με τη Μόσχα και από την αδιέξοδη προσπάθεια ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ.
Τη δεδομένη χρονική στιγμή απειλεί να ασκήσει βέτο στις αιτήσεις της Φινλανδίας και της Σουηδίας για ένταξη στο ΝΑΤΟ, λέγοντας ότι δεν έχει νόημα καμία χώρα να στείλει αντιπροσωπείες στην Άγκυρα για να τον πείσει για το αντίθετο.
Κανείς δεν αμφιβάλλει ότι η παρέμβαση του Ερντογάν θα μπορούσε να μπερδέψει το ΝΑΤΟ για μήνες. Τώρα είναι καθήκον των διπλωματών της συμμαχίας να διαπιστώσουν τη σοβαρότητα του Ερντογάν και το τίμημα που θα έπρεπε να πληρωθεί για να τον κάνουν να υποχωρήσει και να αποτρέψουν μια πλήρη κρίση του ΝΑΤΟ.
Τις τελευταίες ημέρες το άλλοτε «καλό κλίμα» μεταξύ της Ελλάδας και της Τουρκίας δυναμιτίζεται στο όνομα της δυσκολότερης εκλογικής μάχης για τον Τούρκο Πρόεδρο, αλλά κυρίως υπό την πίεση των εξελίξεων με τα Rafale, τις φρεγάτες Belhara, την ελληνογαλλική αμυντική συμφωνία, την αναβαθμισμένη Σούδα και το μεγάλο άλμα της Αλεξανδρούπολης.
Είναι βέβαιο, ότι οι τελευταίες δηλώσεις του Ταγίπ Ερντογάν προϊδεάζουν για ένα «θερμό» καλοκαίρι με κλιμακούμενη ένταση και αύξηση των μεταναστευτικών ροών. Η γείτονα θα εκμεταλλευτεί για ακόμα μια φορά την ανθρωπιστική κρίση στα ανατολικά σύνορά της, διακινδυνεύοντας χιλιάδες ανθρώπινες ζωές στα νερά του Αιγαίου. Είναι το έργο που το έχουμε δει και θα περιμέναμε να είμαστε πανέτοιμοι να το αντιμετωπίσουμε. Μια αντιμετώπιση που πρέπει να γίνει στη βάση του σεβασμού του Διεθνούς Δικαίων, των Διεθνών Συμβάσεων και βεβαίως με την εμπλοκή τρίτων. Εν προκειμένω, η Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΝΑΤΟ, οφείλουν να απαντήσουν στο μπαράζ των υπερπτήσεων πάνω από τα ελληνικά νησιά και βεβαίως να αντιδράσουν στις σχεδιαζόμενες εξόδους των τουρκικών ερευνητικών σκαφών στην καρδιά του Αιγαίου.
Και σε αυτό το σημείο, έρχεται στο μυαλό μου ο Βρετανός Δημοσιογράφος Γκίντεον Ράχμαν, ο οποίος τονίζει ότι η Δύση δεν διάβασε καλά τον Πούτιν, καθώς δεν διέβλεψε πως όταν ένας ηγέτης βρίσκεται 20 χρόνια στην εξουσία εύκολα αποκτά την αίσθηση ότι κανείς δεν μπορεί να τον αγγίζει. Και επειδή και ο Ερντογάν είναι ένας μικρότερος Πούτιν, η Ένωση οφείλει να αποκτήσει τα μέσα και να υπερασπιστεί τις αξίες της απέναντι στο φρικτό και τυραννικό δεσποτισμό. Η Ενιαία Εξωτερική Πολιτική και Άμυνα, η ενεργειακή αυτονομία, είναι προτεραιότητες. Ο Ευρωστρατός, τα κοινά εξοπλιστικά προγράμματα, οι ισχυρές οικονομικές κυρώσεις και το εμπάργκο όπλων είναι εργαλεία που μπορούν να περιφρουρήσουν την ευημερία μας και τα σύνορά μας. Προφανώς και δεν πρέπει να φτάσουμε στην εποχή του σκληρού μιλιταρισμού, ούτε και πρέπει να ρίξουμε νερό στο μύλο των οπαδών του Ψυχρού Πολέμου.
Η ΕΕ θα πρέπει να επικεντρωθεί πολύ περισσότερο σε θέματα ασφάλειας και γεωπολιτικής από ό,τι στο παρελθόν. Η ΕΕ θα αντιμετωπίσει και άλλες γεωπολιτικές προκλήσεις, όπως φαίνεται ήδη από τις αιτήσεις για ένταξη της Ουκρανίας, της Γεωργίας και της Μολδαβίας. Μέχρι τώρα, το μοναδικό γεωπολιτικό μέσο που είχε στη διάθεσή της η ΕΕ ήταν η υπόσχεση για οικονομική ανάπτυξη. Αλλά αυτή αποδείχθηκε ψευδαίσθηση για την Τουρκία και τα Δυτικά Βαλκάνια.