Μαζί με τα αέρια του θερμοκηπίου, την άνοδο της στάθμης της θάλασσας και τη θερμοκρασία των ωκεανών, η έκταση των θαλάσσιων πάγων αποτελεί έναν από τους βασικούς δείκτες που χρησιμοποιεί ο Παγκόσμιος Μετεωρολογικός Οργανισμός (WMO) στις εκθέσεις του για την κατάσταση του κλίματος στον πλανήτη.
Πλέον συρρικνώνεται με πρωτοφανείς ρυθμούς.
O θαλάσσιος πάγος της Ανταρκτικής έχει μειωθεί σε πρωτόγνωρα επίπεδα, βάσει των σχετικών καταγραφών από τη δεκαετία του 1970.
Τον περασμένο Φεβρουάριο έσπασε όλα τα προηγούμενα αρνητικά ρεκόρ.
Για πρώτη φορά, δε, ο πάγος έχει εξαφανιστεί εντελώς από παράκτιες περιοχές της νοτιότερης ηπείρου του πλανήτη.
Αυτές έχουν ήδη κορυφωθεί από την ήδη σημαντική απώλεια πάγου στην Αρκτική.
Οι επιστήμονες κάνουν πλέον λόγο για ένα σταθερό μοτίβο αποσάθρωσης τα τελευταία έτη.
Από το 1979 έως το 2000, το ετήσιο μέσο χαμηλό της έκτασης θαλάσσιου πάγου γύρω από τον Βόρειο Πόλο ήταν 7 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα.
Το 2012, στα τέλη Σεπτεμβρίου, η έκταση αυτή μειώθηκε σε μόλις 3,4 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα.
Αποτελεί μέχρι και σήμερα αρνητικό ρεκόρ.
Σύντομα μπορεί να καταρριφθεί.
Προσώρας η καμπύλη μέτρησης βρίσκεται στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων δύο ετών, στα 4,3 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα θαλάσσιου πάγου.
Οι ερευνητικοί σταθμοί μολύνουν την «παρθένα» Ανταρκτική
Αρκτική… εν βρασμώ
Οι μέσες θερμοκρασίες το φετινό καλοκαίρι ήταν οι υψηλότερες που έχουν καταγραφεί ποτέ.
Πλέον το 2023 οδεύει -με «ώθηση» και από το Ελ Νίνιο- να γίνει η πιο θερμή χρονιά στα παγκόσμια χρονικά.
Νέα μελέτη εν τω μεταξύ δείχνει ότι το ανθρωπογενές φαινόμενο του θερμοκηπίου έχει θερμάνει την Αρκτική σχεδόν τέσσερις φορές περισσότερο από τον παγκόσμιο μέσο όρο τα τελευταία 43 χρόνια.
«Οι παρατηρήσεις δείχνουν ότι κατά την περίοδο 1979-2021 ένα μεγάλο τμήμα του Αρκτικού Ωκεανού θερμαίνεται ταχύτερα από 0,75 βαθμούς Κελσίου ανά δεκαετία», αναφέρουν οι συντάκτες της, ερευνητές από τη Νορβηγία και τη Φινλανδία.
Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι η μέση θερμοκρασία στην περιοχή αυξήθηκε κατά 3 βαθμούς από το 1980.
Υπάρχουν όμως και χειρότερα.
Στον Ευρασιατικό τομέα του Αρκτικού Ωκεανού, επισημαίνουν, «η τάση της θερμοκρασίας κατά την περίοδο 1979-2021 υπερβαίνει τοπικά τους 1,25 βαθμούς Κελσίου ανά δεκαετία»…
Τούτων λεχθέντων, έτερη μελέτη του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ καταλήγει στο συμπέρασμα ότι ο Βόρειος Πόλος θα μπορούσε να έχει καλοκαίρια χωρίς πάγο ήδη από τα μέσα της δεκαετίας του 2030.
Καθώς εν τω μεταξύ το λιώσιμο των θαλάσσιων πάγων στην Αρκτική επιταχύνεται, η αραίωσή του σημαίνει ότι η ηλιακή ακτινοβολία φτάνει σε μεγαλύτερα βάθη στον ωκεανό.
Κάτι που με τη σειρά του θα μπορούσε σύντομα να οδηγήσει σε συχνότερες ελλείψεις τροφής για το ζωοπλαγκτόν, υπογραμμίζει έκθεση του Ινστιτούτου Πολικών και Θαλάσσιων Ερευνών Alfred Wegener.
Σε ένα φαινόμενο ντόμινο, παρατηρεί, οι επιπτώσεις αναμένεται να είναι ιδιαίτερα αρνητικές για θαλάσσια είδη, όπως φάλαινες και φώκιες.
SOS για την Ανταρκτική
Ενώ οι επιστήμονες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου εδώ και πολύ καιρό για τον Βόρειο Πόλο, στον Νότιο η διαδικασία σχηματισμού πάγου έχει επίσης διαταραχθεί σε επικίνδυνα σημεία.
Το 2022 ήταν μια χρονιά αρνητικών ρεκόρ.
Φέτος η κατάσταση προδιαγράφεται ακόμη χειρότερη.
Προς τα τέλη του λεγόμενου «καλοκαιριού της Ανταρκτικής» -που διαρκεί από τον Οκτώβριο μέχρι τον Φεβρουάριο, με τον ήλιο να μην δύει- είχαν απομείνει μόνο 1,79 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα θαλάσσιου πάγου.
Ήταν η μικρότερη κατά την καλοκαιρινή περίοδο στα 45 χρόνια τήρησης αρχείων από δορυφόρους.
Καθώς δε ο Νότιος Πόλος όδευε προς τον φετινό χειμώνα, η αναπλήρωση του λιωμένου πάγου δεν συνέβαινε με τους αναμενόμενους ρυθμούς.
Στα μέσα Ιουλίου, ο σχηματισμός πάγου απείχε κατά πολύ από τα κανονικά για την εποχή επίπεδα.
Σε σύγκριση με την μέση έκταση της χειμερινής περιόδου κατά το διάστημα 1981-2010, έλειπαν περίπου 2,6 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα.
Σχεδόν όσο η Αργεντινή.
Εν μέσω Σεπτεμβρίου κι ενώ στην Ανταρκτική πλησιάζει πάλι το καλοκαίρι, από τον Νότιο Πόλο λείπουν 1 εκατομμύριο τ. χλμ. συγκριτικά με πέρυσι και περίπου 1,5 εκατομμύρια τ. χλμ. σε σχέση με την περίοδο 1981-2010.
«Από το 2016, η αύξηση της θερμοκρασίας των ωκεανών λόγω της υπερθέρμανσης του πλανήτη έχει ωθήσει τους θαλάσσιους πάγους της Ανταρκτικής σε μια νέα κατάσταση μειωμένης κάλυψης, από την οποία θα δυσκολευτεί να ανακάμψει», αναφέρει νέα μελέτη ερευνητών του Πανεπιστημίου Μόνας της Μελβούρνης.
«Τα χαρακτηριστικά αυτής της νέας κατάστασης υποδηλώνουν ότι οι υποκείμενες διεργασίες που διέπουν τους θαλάσσιους πάγους της Ανταρκτικής έχουν αλλάξει ριζικά», υπογραμμίζει η επικεφαλής της μελέτης, Δρ. Αριάαν Πούρικ.
«Φαίνεται ότι βλέπουμε τη μείωση των θαλάσσιων πάγων, που προβλέπουν εδώ και καιρό τα κλιματικά μοντέλα», επισημαίνει, σκιαγραφώντας μια νέα εφιαλτική «κανονικότητα».
Πολλώ μάλλον όταν οι θαλάσσιοι πάγοι διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο στη ρύθμιση του κλίματος της Γης, αντανακλώντας το ηλιακό φως στο διάστημα και τροφοδοτώντας τα ρεύματα στους ωκεανούς.
