Ένα από τα πρώτα – και πολύ – σημαντικά ζητήματα που θα κληθούν να διαχειριστούν οι νέες δημοτικές αρχές των Δήμων της χώρας, όπως αυτές προέκυψαν από τις πρόσφατες δημοτικές εκλογές, είναι αυτό της υποχρεωτικής μεταφοράς των ταμειακών διαθεσίμων των Δήμων στην Τράπεζα της Ελλάδος, κατ’ εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 80 Ν. 4549/2018 και της υπ αριθμ. 2/6748/ΔΛΓΚ/24-01-2019 Απόφασης του Αναπληρωτή Υπουργού Οικονομικών (ΦΕΚ 104/2019, τχ Β’).
Το εν λόγω ζήτημα – παρά τη μεγάλη σημασία του – απασχόλησε, από ελάχιστα έως καθόλου, τον πρόσφατο προεκλογικό διάλογο που διεξήχθη καθώς η πλειονότητα των δημοτικών παρατάξεων και των υποψήφιων που συμμετείχαν στις εκλογές, είτε απέφυγε να λάβει προγραμματική θέση και να το αναδείξει, είτε επέλεξε να το υποβιβάσει ή και να το παρακάμψει σαν να μην υπήρχε!
Σύμφωνα με τo ανωτέρω θεσμικό πλαίσιο, οι Δήμοι είναι υποχρεωμένοι από την 1η Ιουλίου – μετά τη σχετική μετάθεση του χρόνου εφαρμογής που είχε δοθεί από την Κυβέρνηση τον περασμένο Φεβρουάριο, σε συνέχεια σχετικού αιτήματος της Κ.Ε.Δ.Ε. – να προβούν στα εξής:
να αποδώσουν το σύνολο των ταμειακών τους διαθεσίμων, τα οποία ορίζονται ως «πλεονάζοντα», σ’ έναν ειδικό λογαριασμό («Ενιαίος Λογαριασμός Θησαυροφυλακίου») στην Τράπεζα της Ελλάδας και ο οποίος θα ελέγχεται, σύμφωνα με πληροφορίες, από την Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ),
να καταθέτουν όλα τα έσοδα τους στον εν λόγω λογαριασμό,
να καταθέτουν σ’ αυτόν κάθε κρατική ενίσχυση ή επιχορήγηση που θα λαμβάνουν,
να μεταφέρουν στον λογαριασμό αυτό τα δημοτικά τέλη και κάθε άλλη είσπραξη από τους δημότες τους και
να καταρτίζουν και να αποστέλλουν για έγκριση στη Γενική Διεύθυνση Οικονομικών Υπηρεσιών του Υπουργείου και στο Γ.Λ.Κ., πλήρη ταμειακό προγραμματισμό με τον οποίο θα τεκμηριώνεται το μέγιστο όριο της ρευστότητας που θα τους επιτρέπεται να διατηρούν εκτός του Συστήματος Λογαριασμών Θησαυροφυλακίου, ώστε να μπορούν να κάνουν χρήση του ποσού αυτού. Στο πλαίσιο αυτό, οι Δήμοι θα έχουν το δικαίωμα να διατηρούν σ’ έναν δικό τους τραπεζικό λογαριασμό τις καθαρές ταμειακές τους ανάγκες για το επόμενο 15νθήμερο. Αν εντοπιστούν ποσά που ξεπερνούν το 15νθήμερο θα επιβάλλονται κυρώσεις οι οποίες περιλαμβάνουν από καθαίρεση των εκτελεστικών οργάνων του Δήμου έως και περικοπές στην ετήσια επιχορήγηση από τον Τακτικό Προϋπολογισμό.
Όσον αφορά τη δυνατότητα ανοίγματος νέου λογαριασμού σε πιστωτικά ιδρύματα, αυτό επιτρέπεται αποκλειστικά σε εξαιρετικές περιπτώσεις και μόνο αφού έχει εκδοθεί απόφαση του Υπουργού Οικονομικών, κατόπιν αιτιολογημένης πρότασης του ΟΤΑ, με την οποία θα καθορίζονται τα όργανα διαχείρισης του λογαριασμού, καθώς και κάθε άλλη λεπτομέρεια.
Για να γίνουν περισσότερο κατανοητά τα παραπάνω, αναρωτηθείτε πως θα διαμορφωνόταν ο οικονομικός σας προγραμματισμός αν «κάποιος» σας υποχρέωνε ως πολίτη: α) να «κλείσετε» όλους τους τραπεζικούς σας λογαριασμούς και να μεταφέρετε όλες τις καταθέσεις σας σ’ έναν νέο λογαριασμό ενός άλλου διαχειριστή, όπου αυτός θα έχει την πλήρη διαχείριση και θα αποφασίζει για τα ποσά που θα εκταμιεύετε για τις καθημερινές – και όχι μόνο – ανάγκες σας, β) να κατατίθενται σ’ αυτόν το νέο «αμοιβαίο» λογαριασμό, ο μισθός ή η σύνταξή σας, καθώς και επιδόματα ή επιδοτήσεις που τυχόν δικαιούστε, γ) να κατατίθενται επίσης αυτομάτως σε αυτόν, οποιεσδήποτε οφειλές τρίτων προς εσάς, δ) η εκταμίευση των χρημάτων σας να είναι εφικτή μόνο εφόσον έχετε υποβάλλει έγκαιρα αναλυτική έκθεση των πάσης φύσεως εκτιμώμενων δαπανών σας – από τους πάγιους λογαριασμούς σας για ενοίκιο ή τηλέφωνο μέχρι τις δαπάνες για ψώνια από σούπερ μάρκετ ή αγορά φαρμάκων – και σας δοθεί σχετική έγκριση… Και σε όλα αυτά, θα πρέπει να προστεθεί ότι ο νέος «διαχειριστής» των χρημάτων σας θα έχει το απόλυτο δικαίωμα να χρησιμοποιήσει ή επενδύσει τα χρήματα σας, προς χάριν του δημόσιου συμφέροντος, χωρίς να έχει καμία ευθύνη σε περίπτωση που κάτι πάει στραβά με τη διαχείριση ή επένδυση των χρημάτων σας…
Από το παραπάνω παράδειγμα γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι το οικονομικό πλαίσιο που διαμορφώνει ο Ν. 4549/2018 και η ΥΑ 6748/ΔΛΓΚ/24-01-2019 και για τους Δήμους, θα προκαλέσει συνθήκες οικονομικής ασφυξίας και πρόσθετης γραφειοκρατίας σε αυτούς, αποστερώντας τη δυνατότητα να διαχειρίζονται οι ίδιοι οι ΟΤΑ τους πόρους και τα έσοδα τους. Ταυτόχρονα, δεν μπορεί να αποκλειστεί το ενδεχόμενο αρκετοί Δήμοι να οδηγηθούν σε αναγκαστική αναπροσαρμογή της οικονομικής πολιτικής τους και στη λήψη πρόσθετων μέτρων, προκειμένου να καλύψουν τις οικονομικές τους ανάγκες και υποχρεώσεις με μέτρα όπως η αύξηση των δημοτικών τελών, η αξιοποίηση/πώληση της δημοτικής περιουσίας, η εκχώρηση δραστηριοτήτων και υπηρεσιών σε τρίτους, η περαιτέρω μείωση λειτουργικών ή άλλων δαπανών, κ.α.
Και όλα αυτά προκειμένου το Κράτος – και η Κυβέρνηση ως διαχειριστής του – να αντλήσει πρόσθετες πηγές εσόδων για να ανταπεξέλθει στις υποχρεώσεις έναντι των πιστωτών του και σύμφωνα με το πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής της Χώρας…
Την ίδια στιγμή, η εφαρμογή αυτών των μέτρων, θα σημάνει:
την κατάργηση της συνταγματικά κατοχυρωμένης οικονομικής και διοικητικής αυτοτέλειας των ΟΤΑ (άρθρο 102 του Συντάγματος) – καθότι θα τους αποστερήσει πλήρως τη δυνατότητα ελεύθερης τοποθέτησης των αποθεματικών και των ταμειακών τους διαθεσίμων, με αποφάσεις των οργάνων τους – και
την καταστρατήγηση τόσο του Κοινοτικού Δικαίου όσο και του Ευρωπαϊκού Χάρτη Τοπικής Αυτονομίας (ο οποίος κυρώθηκε με τον Ν. 1850/1989) και ιδιαίτερα του άρθρ. 9 αυτού σύμφωνα με το οποίο «Οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης έχουν δικαίωμα, στα πλαίσια της εθνικής οικονομικής πολιτικής, σε επαρκείς ίδιους πόρους τους οποίους μπορούν να διαθέτουν ελεύθερα κατά την άσκηση των αρμοδιοτήτων τους».
Απέναντι λοιπόν, σ’ αυτό το μείζον θεσμικό και οικονομικό ζήτημα, η Τοπική Αυτοδιοίκηση καλείται να δώσει μια μεγάλη «μάχη» – την πρώτη μετά τις πρόσφατες δημοτικές εκλογές – και να αντιδράσει, οργανωμένα, μεθοδικά και δυναμικά. Οι νέες δημοτικές αρχές οφείλουν άμεσα να πάρουν θέση και να σταθούν – μαζί με την Κ.Ε.Δ.Ε. – απέναντι στον επιχειρούμενο οικονομικό «στραγγαλισμό» των Δήμων της χώρας, προασπίζοντας την αυτοτέλεια της Αυτοδιοίκησης και προτάσσοντας την αξιοποίηση των οικονομικών τους πόρων προς όφελος των δημοτών τους και της τοπικής ανάπτυξης…