Σοκαριστική είναι η έρευνα του Health Effects Institute (HEI), σύμφωνα με την οποία σχεδόν 2.000 παιδιά κάτω των πέντε ετών πεθαίνουν κάθε μέρα από την ατμοσφαιρική ρύπανση.
Όπως αναφέρει η μελέτη State of Global Air 2024 η ατμοσφαιρική ρύπανση ήταν η κύρια αιτία θανάτου για 8,1 εκατ. ανθρώπους το 2021 σε όλο τον κόσμο, με θύματά της 700.000 παιδιά ηλικίας έως πέντε ετών.
Η έκθεση που συντάχθηκε για πρώτη φορά σε συνεργασία με τη UNICEF αποκαλύπτει ότι τα μικρά παιδιά έως πέντε ετών είναι ιδιαίτερα ευάλωτα στην ατμοσφαιρική ρύπανση (εσωτερική-εξωτερική) με επιπτώσεις στην υγεία, ενώ μπορεί να οδηγήσει σε πρόωρο τοκετό, χαμηλό βάρος κατά τη γέννηση, άσθμα και παθήσεις του αναπνευστικού.
Το γεγονός δε, ότι οι ρύποι στην ατμόσφαιρα συνδέονται με τόσες απώλειες παιδιών, την καθιστά δεύτερη αιτία θανάτου, για αυτή την ηλικιακή ομάδα, μετά τον υποσιτισμό.
Σαν να μην έφτανε αυτό, συγκλονιστικό είναι ότι το μεγαλύτερο ποσοστό θνησιμότητας παρατηρείται σε Αφρική και Ασία, όπου 500.000 από αυτά έχασαν τη ζωή τους από την έκθεση σε εσωτερική ατμοσφαιρική ρύπανση από την προετοιμασία γευμάτων με ακατάλληλο τρόπο, εξαιτίας του οποίου απελευθερώνονταν επιβλαβή σωματίδια.
Η στροφή σε «καθαρότερες» εναλλακτικές μαγειρέματος, όπως οι ηλιακές εστίες, θα μπορούσε να μειώσει σημαντικά τις εκπομπές (PM2.5), καθώς και τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα.
Συγκεκριμένα για το ποσοστό θνησιμότητας σε Ανατολική, Δυτική, Κεντρική και Νότια Αφρική, παρατηρείται 100 φορές υψηλότερο συγκριτικά με αυτό που καταγράφεται σε χώρες υψηλού εισοδήματος.
Όπως εξηγούν οι ειδικοί, τα παιδιά εισπνέουν περισσότερο αέρα ανά κιλό σωματικού βάρους και απορροφούν περισσότερους ρύπους σε σχέση με τους ενήλικες, ενώ οι πνεύμονες, το σώμα και ο εγκέφαλός τους αναπτύσσονται ακόμη.
Η έκθεση στην ατμοσφαιρική ρύπανση στα μικρά παιδιά συνδέεται με την πνευμονία που ευθύνεται για 1 στους 5 θανάτους παιδιών παγκοσμίως και το άσθμα.
Η μελέτη αναδεικνύει τους κινδύνους από τα λεπτά σωματίδια, καθώς και την οικιακή ρύπανση, το όζον και το διοξείδιο του αζώτου που έχουν επιπτώσεις στην υγεία του ανθρώπου σε όλο τον κόσμο, ενώ περιλαμβάνει δεδομένα για περισσότερες από 200 χώρες, υποδεικνύοντας ότι σχεδόν όλοι είμαστε εκτεθειμένοι καθημερινά σε υψηλά επίπεδα ατμοσφαιρικής ρύπανσης, με εκτεταμένες συνέπειες στην υγεία.
Όπως αναφέρει το δελτίο Τύπου περισσότερο από το 90% των θανάτων – περίπου 7,8 εκατομμύρια άνθρωποι – αποδίδονται στα PM2.5 του αέρα είτε σε εξωτερικούς είτε σε εσωτερικούς χώρους.
Η πρόεδρος του HEI, Έλενα Κραφτ, εξέφρασε την ελπίδα η έκθεση να αποτελέσει αφορμή για «αλλαγές», καθώς όπως τόνισε η ατμοσφαιρική ρύπανση έχει τεράστιες επιπτώσεις στην υγεία και πρόσθεσε ότι «η βελτίωση της ποιότητας του αέρα και της παγκόσμιας δημόσιας υγείας είναι πρακτική και εφικτή».
Η αναπληρώτρια εκτελεστική διευθύντρια της UNICEF Κίτι Βαν Ντερ Χάιντεν, εξήγησε ότι «η αδράνειά μας έχει βαθιές συνέπειες στην επόμενη γενιά, με δια βίου επιπτώσεις στην υγεία και την ευημερία» και έκανε λόγο για επιτακτική ανάγκη από κυβερνήσεις και επιχειρήσεις «να εξετάσουν αυτές τις εκτιμήσεις και τα τοπικά διαθέσιμα δεδομένα και να τα χρησιμοποιήσουν για να αναλάβουν ουσιαστική και εστιασμένη στα παιδιά δράση για τη μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και την προστασία της υγείας των παιδιών».
Σύμφωνα με τον Guardian ο επικεφαλής της μελέτης και αρμόδιος για ζητήματα παγκόσμιας υγείας του HEI, Παλάβι Παντ, αναφέρθηκε στις τεράστιες ανισότητες που παρατηρούνται στις χώρες χαμηλότερου εισοδήματος, λέγοντας πως πολύ μεγάλο βάρος επωμίζονται τα μικρά παιδιά σε αυτές, καθώς και σε περιοχές με υψηλό ποσοστό πληθυσμού.
Την ίδια στιγμή, η έκθεση καταλήγει ότι η κλιματική κρίση επιδεινώνει την ποιότητα του αέρα, καθώς η ξηρασία είναι ολοένα εντονότερη και τα εδάφη πιο «στεγνά», με τις πυρκαγιές να καταστρέφουν δάση και τη σκόνη να γεμίζει την ατμόσφαιρα με σωματίδια που παραμένουν στον αέρα για μεγάλες χρονικές περιόδους.
Επιπλέον, η αυξημένη θερμοκρασία τους θερινούς μήνες μπορεί να οξύνει την κατάσταση, αυξάνοντας τα επίπεδα του ρύπων, όπως τα οξείδια του αζώτου, τα οποία με την επίδραση του ηλιακού φωτός και αν συνδυαστούν με πτητικές οργανικές ενώσεις μπορεί να δημιουργήσουν επιφανειακό όζον, το κύριο συστατικό της αιθαλομίχλης. Η μακροχρόνια έκθεση στο όζον, μάλιστα, διαπιστώθηκε ότι συνέβαλε σε σχεδόν μισό εκατομμύριο θανάτους το 2021.