Οι πρώτες απεικονίσεις πλοίων στην ευρωπαϊκή βραχογραφία θεωρούνταν ότι χρονολογούνται στο 5500-5000 π.Χ. Ωστόσο, η πρόσφατη ανακάλυψη μιας απεικόνισης πλοίου στην τοποθεσία Valle στο Efjorden της Νορβηγίας αμφισβητεί αυτό το παράδειγμα, τοποθετώντας το στο μεσολιθικό χρονολογικό πλαίσιο.
Οι αναπαραστάσεις σκαφών στην τέχνη του βράχου αποτελούν κρίσιμη μαρτυρία για την κατανόηση των απαρχών της ναυσιπλοΐας στις πρώιμες περιόδους. Οι πρώτες αναπαραστάσεις σκαφών στην τέχνη του βράχου εμφανίζονται σε διάφορα μέρη του κόσμου, ιδίως σε παράκτιες περιοχές με έντονη ναυτική παράδοση.
Η ανακάλυψη της σπηλαιώδους χάραξης μιας πιθανής βάρκας στο Valle διευρύνει την κατανόηση της ναυτικής τεχνολογίας στην πρώιμη Μεσολιθική. Ανοίγει νέα ερωτήματα σχετικά με το ρόλο της ναυσιπλοΐας στον αποικισμό των παράκτιων τοπίων πριν από 10.000 χρόνια.
Οι κυριότερες απεικονίσεις πλοίων στη βραχογραφία
Στην Ευρώπη, οι παλαιότερες γνωστές παραστάσεις πριν από την ανακάλυψη του Valle περιλαμβάνουν τα πετρογλυφικά της Alta (Νορβηγία), του Nämforsen (Σουηδία) και του Onega (Ρωσία), που χρονολογούνται από τη Νεολιθική ή την ύστερη Μεσολιθική.
Στη νότια Ευρώπη, παραστάσεις σκαφών στο σπήλαιο Lascaux (Γαλλία) έχουν ερμηνευτεί ως πιθανές ενδείξεις ναυσιπλοΐας της Ανώτερης Παλαιολιθικής εποχής. Αυτή η ιστορική ανάγνωση, ωστόσο, εξακολουθεί να αμφισβητείται.
Εκτός Ευρώπης
Μια άλλη από τις παλαιότερες απεικονίσεις σκαφών βρίσκεται στο Gobustan του Αζερμπαϊτζάν. Αυτός ο αρχαιολογικός χώρος, που βρίσκεται κοντά στο δρόμο του μεταξιού και σήμερα απέχει σχεδόν 5 χιλιόμετρα από την Κασπία Θάλασσα, φιλοξενεί περίπου 100 πετρογλυφικά πλοίων. Αν και σήμερα βρίσκονται μακριά από την ακτή, πριν από χιλιετίες ήταν πολύ πιο κοντά στη θάλασσα. Αυτό αποδεικνύεται όχι μόνο από τις πολυάριθμες εικόνες πλοίων, αλλά και από τα υπολείμματα των λίθων που χρησιμοποιούνταν στο παρελθόν για την αγκυροβόληση των πλοίων.
Το πετρογλυφικό Valle βρίσκεται στην περιοχή Efjorden της βόρειας Νορβηγίας. Η τοποθεσία, η οποία έχει καταγραφεί από τη δεκαετία του 1930, βρίσκεται σε μια ορεινή περιοχή. Κατά την πρώιμη Μεσολιθική εποχή, η περιοχή αυτή περιβαλλόταν από τη θάλασσα.
Η απεικόνιση της βάρκας βρίσκεται σε έναν εκτεθειμένο βράχο και έχει μήκος περίπου 4,05 μέτρα. Η τεχνική που χρησιμοποιήθηκε είναι η στίλβωση, παρόμοια με αυτή που χρησιμοποιείται σε άλλες παραστάσεις που υπάρχουν στην περιοχή, όπως θαλάσσια θηλαστικά.
Το πετρογλυφικό έχει χρονολογηθεί με τη μέθοδο της χρονολόγησης ακτογραμμής, η οποία συσχετίζει τη θέση της τοποθεσίας με την εξέλιξη της στάθμης της θάλασσας στην περιοχή. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς αυτούς, η εικόνα της βάρκας θα μπορούσε να χρονολογηθεί πριν από 10.000 έως 11.000 χρόνια. Αυτό θα το καθιστούσε την αρχαιότερη γνωστή αναπαράσταση βάρκας μέχρι σήμερα.
Σε σύγκριση με άλλα μεσολιθικά πετρογλυφικά της περιοχής, η αναπαράσταση αυτή στερείται εσωτερικών δομικών στοιχείων. Αυτό υποδηλώνει ότι η εικόνα προοριζόταν ως σχηματική αναπαράσταση ενός σκάφους σε χρήση και όχι ως λεπτομερής περιγραφή της κατασκευής του.
