Κι όλο μπαίνουμε σε συζητήσεις και διαλόγους με σκωπτική και κριτική διάθεση για το τι έκανε ο ένας και ο άλλος ή για διάφορα γεγονότα που συμβαίνει να πέφτουν στην αντίληψη μας και να έρθουν σε γνώση μας.
Πόσες όμως από αυτές τις φορές το κάνουμε έχοντας λάβει υπόψη τη σφαιρική παρατήρηση του πράγματος το οποίο πραγματευόμαστε και σε πόσες άραγε περιπτώσεις αναλογιστήκαμε αν έχουμε το δικαίωμα της άμετρης κρίσης και μάλιστα για το οτιδήποτε που ενίοτε δεν μας αφορά κιόλας.
Κι όπως εύλογα θα υποστηρίξει κάποιος, δημοκρατία έχουμε και μπορεί ο καθένας να εκφράζει τη γνώμη του με ελεύθερους όρους κι ένα περίβλημα σεβασμού περί της άποψης του.
Κατ’ ουσίαν και εν προκειμένω, συχνά πέφτουμε στην παγίδα άθελα μας ή με ηθελημένη ενσυνείδητη βούληση να αναλύουμε εκτενώς και να κρίνουμε γεγονότα και φαινόμενα που απαιτούνται ειδικές γνώσεις και τεκμηρίωση. Και το χειρότερο, δεν αρκούμαστε στην έκφραση της απλής και γενικής διαπίστωσης αλλά – εν αντιθέσει – μπαίνουμε και στη συνθήκη της επιχειρηματολογίας προς ισχυροποίηση των λεγομένων μας τα οποία εν πολλοίς τυγχάνουν αμφιλεγόμενης υπόστασης.
Κάτι τέτοιο είναι δυνατόν να συμβαίνει σε προσωπικές συζητήσεις φιλικού περιβάλλοντος, σε εργασιακούς χώρους και σε μεγαλύτερο βαθμό εντός σελίδων του διαδικτύου (ακόμα και χωρίς προσωπική υπογραφή ή υπό τη σκέπη ψευδωνύμων).
Βέβαια, αν η εκπεφρασμένη άποψη του καθενός βασίζεται σε δεδομένα υπαρκτού επιστημονικού πορίσματος ή άλλης ενυπόγραφης ή αξιόπιστης ανάλυσης τότε αλλάζει το πράγμα. Σε διαφορετική περίπτωση, όταν τα λεγόμενα μας απορρέουν ένθεν κι ένθεν, εκείθεν κι εντεύθεν (όπως έλεγε και ο Γιάννης Μπέζος ως Σμήναρχος Κάκαλος σε γνωστή τηλεοπτική σειρά), υπάρχει ο κίνδυνος πρόκλησης σύγχυσης ή ακόμα και συγκρουσιακών καταστάσεων με απρόβλεπτες συνέπειες.
Η στοιχειοθέτηση των θερμά υποστηριζόμενων λεγομένων είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την ανάγκη ορθότητας του όποιου συλλογισμού και ευστάθειας των προβαλλόμενων ισχυρισμών. Επίσης, η αόριστη και κατ’ επίφαση υπόθεση δεν γίνεται να υποκαταστήσει για παράδειγμα την επιστημονική ή ιστορική δυναμικότητα και φερεγγυότητα λόγων και έργων.
Όμως, και σε ό,τι αφορά σημεία καθημερινής συσχέτισης και διαπροσωπικής αλληλεπίδρασης συναντούμε φαινόμενα που χωρίς ίχνη περιορισμών και ηθικών διλημμάτων αναπτύσσεται ιδιάζουσα αλληλουχία σχολιασμού, κρίσεως και διαπίστωσης στερούμενης της εμβάθυνσης και σφαιρικής σκέψης και θεώρησης.
Απόρροια αυτής της συνήθειας, ιδιαιτέρως όταν αφορά τη στηλίτευση της προσωπικότητας ενός ανθρώπου, είναι προσβολή της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και υπόστασης, η συμπτωματολογία αρνητικών συναισθημάτων και αντιδράσεων ή και η διατάραξη της ψυχικής υγείας σε ακραίες καταστάσεις.
Έτσι, προτού προτρέξουμε να αποφανθούμε για το οποιοδήποτε θέμα και να πέσουμε στη μάχη απαντήσεων και ανταπαντήσεων, «ας βουτήξουμε τη γλώσσα στο μυαλό, πριν μιλήσουμε» όπως αναφέρει και μια λαϊκή ρήση, αλλά και βάσει της διαπίστωσης του Ψυχιάτρου – Ψυχαναλυτή Καρλ Γιούνγκ (εισηγητού της σχολής της αναλυτικής ψυχολογίας) «Η σκέψη είναι δύσκολη, γι’ αυτό και οι περισσότεροι κρίνουν».
