Η αναγέννηση της μεγαλύτερης οικονομίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης και το μεταναστευτικό είναι τα κυρίαρχα θέματα που απασχολούν τους πολίτες, ενώ έντονη είναι και η ανησυχία για τις αλλαγές στο διεθνές πολιτικό περιβάλλον.
Το «αγκάθι» της οικονομίας
Αποκαλυπτικό του κλίματος που επικρατεί για την πορεία της γερμανικής οικονομίας είναι ότι για πρώτη φορά από την οικονομική κρίση του 2008 το ποσοστό των Γερμανών που εκτιμούν ότι η οικονομική τους κατάσταση βελτιώνεται έπεσε δραματικά από 42% το 2023 στο 27% το 2024, σύμφωνα με δημοσκόπηση του Ινστιτούτου Gallup όπως αναφέρει το Euronews.
Οι αριθμοί δεν λένε εξάλλου ψέμματα.
Η γερμανική οικονομία για δεύτερη συνεχή χρονιά το 2024 ήταν σε ύφεση με την απόδοσή της να εκτιμάται ότι θα είναι η χειρότερη μεταξύ των κρατών μελών της Ε.Ε και για το 2025.
Ο αναγκαστικός ενεργειακός απογαλακτισμός από τη Ρωσία που οδήγησε στην εκτόξευση του ενεργειακού κόστους για τις βιομηχανίες και τα νοικοκυριά, η μετατροπή της Κίνας σε ανταγωνιστή, η καθυστέρηση επενδύσεων ή η διάθεση όσο το δυνατόν μικρότερων κονδυλίων, λόγω του φρένου που υπάρχει στο ομοσπονδιακό χρέος, σε συνδυασμό με την έλλειψη εργατικού δυναμικού με δεξιότητες και το τέρας της γραφειοκρατίας είναι οι κυρίαρχες αιτίες για την δεινή κατάσταση της γερμανικής οικονομίας.
Κάποιοι βέβαια θεωρούν ότι καθοριστικός ήταν και ο ρόλος της εμμονής με τη βαριά βιομηχανία που απέτρεψε τις πολιτικές ηγεσίες αλλά και τους επιχειρηματίες να αναζητήσουν άλλα πεδία δραστηριότητας πέρα από αυτή.
Ο Σοσιαλδημοκράτης απερχόμενος καγκελάριος Όλαφ Σολτς έχει προτείνει την παροχή κινήτρων για ιδιωτικές επενδύσεις και τον εκσυγχρονισμό των υποδομών με ένα ταμείο 100 δισεκατομμυρίων ευρώ εκτός προϋπολογισμού.
Το κόμμα του SPD σχεδιάζει επίσης άμεση επιστροφή φόρου 10% στις επενδύσεις εξοπλισμού από τις επιχειρήσεις.
Ο Ρόμπερτ Χάμπεκ των Πρασίνων έχει ζητήσει, όπως και ο Σολτς, τη μεταρρύθμιση του συνταγματικά κατοχυρωμένου φρένου χρέους της Γερμανίας, ώστε να επιτραπούν υψηλότερες δημόσιες δαπάνες.
Ο υποψήφιος και φαβορί για την καγκελαρία Χριστιανοδημοκράτης Φρίντριχ Μερτς έχει αφήσει ανοικτό το ενδεχόμενο σε μια μετριοπαθή μεταρρύθμιση του φρένου χρέους, αλλά το πρόγραμμα του κόμματός του δεσμεύεται ότι θα το διατηρήσει.
Το μανιφέστο των Χριστιανοδημοκρατών (CDU/CSU) προτείνει εκτεταμένες οικονομικές ελαφρύνσεις για τις επιχειρήσεις και τους πολίτες, συμπεριλαμβανομένων μειώσεων του φόρου εισοδήματος και του εταιρικού φόρου και χαμηλότερων χρεώσεων ηλεκτρικής ενέργειας.
Ωστόσο, δεν αναφέρει πώς θα γίνει η χρηματοδότηση αυτών των μέτρων.
Το ακροδεξιό κόμμα Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD), το οποίο είναι δεύτερο στις δημοσκοπήσεις πίσω από τους Χριστιανοδημοκράτες του Μερτς με τους Σοσιαλδημοκράτες του Σολτς να περιορίζονται στην τρίτη θέση, και οι Ελεύθεροι Δημοκράτες (FDP) υπερασπίζονται σθεναρά το όριο του δημόσιου δανεισμού.
Επίσης το AfD θέλει η Γερμανία να εγκαταλείψει το ευρώ, να επαναφέρει το γερμανικό μάρκο και ενδεχομένως να φύγει από την Ε.Ε.
Μετανάστευση
Μια σειρά βίαιων επιθέσεων σε όλη τη Γερμανία που συνδέονται με μετανάστες έχουν εντείνει τις ανησυχίες της κοινής γνώμης για την ασφάλεια και τη μετανάστευση, ωθώντας τα πολιτικά κόμματα να ζητήσουν αυστηρότερα μέτρα.
Μάλιστα μετά την επίθεση στις 22 Ιανουαρίου, ο Μερτς έφερε προς ψήφιση ένα νομοσχέδιο με την υποστήριξη του AfD, σπάζοντας ένα ταμπού κατά της συνεργασίας με το ακροδεξιό κόμμα.
Ωστόσο, απέτυχε να εξασφαλίσει την απαιτούμενη πλειοψηφία, καθώς ορισμένοι βουλευτές του κόμματός του αρνήθηκαν να το υποστηρίξουν.
Οι Χριστιανοδημοκράτες έχουν υιοθετήσει τα τελευταία χρόνια μια πιο αυστηρή στάση για τη μετανάστευση, ζητώντας να απωθηθούν οι αιτούντες άσυλο στα σύνορα και να περιοριστούν οι οικογενειακές επανενώσεις και η πολιτογράφηση των προσφύγων.
Το αντι-ισλαμικό, αντιμεταναστευτικό AfD έχει ζητήσει να κλείσουν τα σύνορα και οι αιτούντες άσυλο να μην έχουν πλέον δικαίωμα οικογενειακής επανένωσης.
Κάποια υψηλόβαθμα μέλη του AfD φέρεται να τάσσονται υπέρ της απέλασης εκατομμυρίων ανθρώπων ξένης καταγωγής, συμπεριλαμβανομένων των Γερμανών πολιτών.
Το SPD έχει ήδη σκληρύνει τη θέση του, επιβάλλοντας αυστηρότερους συνοριακούς ελέγχους και επιταχύνοντας τις απελάσεις την ώρα που θέλει να επιτρέψει την είσοδο σε περισσότερους ξένους ειδικευμένους εργάτες.
Αντίθετα, οι Πράσινοι διατηρούν μια πιο ανοιχτή πολιτική ασύλου, προωθώντας πρωτοβουλίες διάσωσης στη θάλασσα με κρατική υποστήριξη και απλοποιώντας τις διαδικασίες οικογενειακής επανένωσης και ενισχύοντας την ενσωμάτωση.
Από τις μεγάλες οικονομίες της Ε.Ε. η Γερμανία είναι η μόνη χώρα όπου η αποδοχή των μεταναστών είναι σημαντικά χαμηλότερη από ό,τι ήταν το 2016 ένα χρόνο αφότου η κυβέρνηση Μέρκελ άνοιξε την πόρτα σε χιλιάδες αιτούντες άσυλο.
Ενέργεια
Οι υψηλές τιμές της ενέργειας παραμένουν μια τεράστια πρόκληση για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις στη Γερμανία.
Πρόκειται στην ουσία για ένα πρόβλημα που γιγαντώθηκε ύστερα από μια σειρά αποφάσεων από την πολιτική ηγεσία αλλά και από εξωτερικούς παράγοντες.
Το 2011 η τότε καγκελάριος Άγκελα Μέρκελ αποφάσισε η Γερμανία να πάψει να στηρίζεται στην πυρηνική ενέργεια στον ενεργειακό τομέα και να συνάψει μία σειρά από συμφωνίες για προμήθεια φυσικού αερίου από τη Ρωσία η οποία θεωρούνταν αξιόπιστος εταίρος.
Η απόφαση της Μόσχας να σταματήσει τη ροή προς τη Γερμανία ύστερα από το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία επέφερε ένα ισχυρό πλήγμα στο επιχειρηματικό μοντέλο της χώρας που βασιζόταν στην φθηνή ενέργεια για την παραγωγή προϊόντων που στη συνέχεια έβρισκαν το δρόμο προς το εξωτερικό.
Το CDU, το SPD και οι Πράσινοι συμφωνούν στην επέκταση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας για τη μείωση του κόστους, αλλά διαφωνούν ως προς τις προσεγγίσεις χρηματοδότησης: το CDU προτείνει τη χρήση υψηλότερων εσόδων από πιστοποιητικά CO2 για τη μείωση των τελών δικτύου, ενώ το SPD και οι Πράσινοι υποστηρίζουν κρατικές επιδοτήσεις που χρηματοδοτούνται με χρέος.
Το CDU και το AfD προτείνουν επίσης να αξιολογηθεί η επιστροφή στην πυρηνική ενέργεια, ιδέα που απορρίπτεται από το SPD και τους Πράσινους.
Μάλιστα, ο Μερτς έχει χαρακτηρίσει μοιραίο λάθος την απόφαση της Μέρκελ να εγκαταλείψει η Γερμανία την πυρηνική ενέργεια.
Το AfD αντιτίθεται εξ ολοκλήρου στις επιδοτήσεις των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, υποστηρίζοντας την απεριόριστη λειτουργία των ανθρακικών μονάδων και την κατάργηση της τιμολόγησης του CO2 για τη μείωση του κόστους των καταναλωτών και την ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας.
Οι σχέσεις με τον Τραμπ
Ένα ιδιαίτερα ευαίσθητο θέμα για τους Γερμανούς είναι οι σχέσεις με τις ΗΠΑ ύστερα από την ανάληψη της εξουσίας από τον Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος έχει ήδη επισημάνει το ενδεχόμενο αύξησης των δασμών και μείωσης της στρατιωτικής υποστήριξης προς την Ευρώπη.
Οι ΗΠΑ παραμένουν ο κορυφαίος προορισμός για τις γερμανικές εξαγωγές και ο κύριος σύμμαχός της σε θέματα ασφάλειας.
Ο Σολτς αντέκρουσε έντονα τα σχόλια του Τραμπ για τη Γροιλανδία και τον Καναδά, ενώ ο Μερτς έδωσε αντίθετα έμφαση σε τομείς πιθανής συνεργασίας, όπως μια πιθανή εμπορική συμφωνία ΕΕ-ΗΠΑ ή μια κοινή στρατηγική για την Κίνα.
Robert Habeck
Ο Χάμπεκ των Πρασίνων δήλωσε ότι η Ε.Ε πρέπει να παραμείνει ενωμένη και να επιδιώξει συνομιλίες με την κυβέρνηση Τραμπ, διότι ένας εμπορικός πόλεμος θα βλάψει τελικά όλες τις πλευρές.
Όλα τα παραδοσιακά κόμματα έχουν εκφράσει σκεπτικισμό σχετικά με την απαίτηση του Τραμπ προς τις ευρωπαϊκές χώρες να αυξήσουν τις δαπάνες για την άμυνα στο 5%, δεδομένου ότι η Γερμανία θα δυσκολευτεί ήδη να κρατήσει το 2% μετά την εξάντληση του ειδικού κονδυλίου για τον στρατό.
Ο Χάμπεκ, ωστόσο, έχει ήδη προτείνει αύξηση στο 3,5%.
Το γερμανικό κόμμα που έχει αγκαλιάσει περισσότερο την κυβέρνηση Τραμπ είναι το AfD.
Ουκρανία
Ένα άλλο φλέγον ζήτημα που θα απασχολήσει τον νέο καγκελάριο είναι η στάση απέναντι στην Ουκρανία, ειδικά μετά από την επαναπροσέγγιση ΗΠΑ – Ρωσίας και την απομόνωση των Ευρωπαίων.
Η Γερμανία είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος δωρητής στρατιωτικού υλικού προς την Ουκρανία μετά τις ΗΠΑ, καθιστώντας την τον κύριο υποστηρικτή του Κιέβου στην ευρωπαϊκή ήπειρο.
Η αξία του Βερολίνου στον φιλο-ουκρανικό συνασπισμό μπορεί να γίνει μεγαλύτερη καθώς ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ φαίνεται πως σκοπεύει να μειώσει τη συμμετοχή της χώρας του στον πόλεμο.
Ο Φρίντριχ Μερτς έχει δηλώσει ότι στις στρατηγικές του προτεραιότητες είναι ο δίκαιος τερματισμός του πολέμου της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας, όπως ανέφερε το Spiegel στις 23 Ιανουαρίου. Ο βετεράνος πολιτικός έχει επανειλημμένα επικρίνει τον νυν καγκελάριο Όλαφ Σολτς για δήθεν διστακτική προσέγγιση στην υποστήριξη της Ουκρανίας και ζήτησε την προμήθεια πυραύλων Taurus μεγάλου βεληνεκούς.
Μιλώντας για τον τερματισμό του πολέμου, ο Μερτς τόνισε ότι η Ουκρανία θα πρέπει να «κερδίσει τον πόλεμο» και να είναι ελεύθερη να επιλέξει τις πολιτικές και στρατιωτικές συμμαχίες της.
AP Photo/Andrii Marienko
Από την πλευρά του ο Σολτς επιμένει ότι η Ευρώπη πρέπει να συμμετέχει σε οποιεσδήποτε συνομιλίες για την ασφάλεια σχετικά με την Ουκρανία, αντιδρώντας στην απόφαση του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ να συμμετάσχει σε απευθείας συζητήσεις με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν.
Οι προειδοποιήσεις του Σολτς έρχονται εν μέσω αυξανόμενων ανησυχιών στην Ευρώπη σχετικά με τη δέσμευση των ΗΠΑ στο ΝΑΤΟ και την ευρωπαϊκή ασφάλεια.
Ο ειδικός απεσταλμένος του Τραμπ για την Ουκρανία, Κιθ Κέλογκ, δήλωσε ότι ενώ η Ευρώπη μπορεί να παρέχει «συμβολή», δεν θα συμμετέχει άμεσα στις διαπραγματεύσεις.
Ο Σολτς, ωστόσο, παραμένει σταθερός στις θέσεις του. «Δεν θα ληφθούν αποφάσεις πάνω από το κεφάλι του Κιέβου – η Ευρώπη δεν θα το επιτρέψει αυτό» τονίζει.
Η Άλις Βάιντελ του AfD, με δηλώσεις της επιμένει ότι «η ειρήνη και ο πόλεμος θα κρίνουν αυτές τις εκλογές».
Η ίδια έχει ακόμη υποστηρίξει ότι η πρόταση του Μερτς να στείλει ισχυρούς πυραύλους κρουζ Taurus στην Ουκρανία αποτελεί «πρόκληση προς τη Ρωσία» και εξήρε τις προσπάθειες του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ να προωθήσει τις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις.
Ο Μερτς, από την πλευρά του, την έχει κατηγορήσει ότι αποφεύγει να συζητήσει την υπαιτιότητα της Μόσχας για τον πόλεμο και ότι ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν έχει τα μάτια του σε «έδαφος του ΝΑΤΟ».
Ο Ρόμπερτ Χάμπεκ των Πρασίνων τέλος έχει δηλώσει ότι όλα τα κόμματα, εκτός από το AfD, έχουν τη ίδια γνώμη όσον αφορά την υποστήριξή τους στην Ουκρανία.
Το τι θα γίνει μένει να φανεί και στην πράξη, καθώς η Γερμανία είναι ένας από τους διεθνείς παίκτες στη σκαριέρα του ουκρανικού.
