Η δίκη της Χρυσής Αυγής που ξεκίνησε στις 15 Ιουνίου στο Πενταμελές Εφετείο, σε δεύτερο βαθμό, είναι ιστορικής σημασίας. Όσο και αν η 7η Οκτωβρίου 2020 (ημέρα απαγγελίας της πρωτόδικης καταδικαστικής απόφασης που την έκρινε ως εγκληματική οργάνωση) θα αποτελεί ορόσημο για τη δικαιοσύνη, τη δημοκρατία και τον νομικό μας πολιτισμό, δεν υπάρχουν περιθώρια για κανέναν εφησυχασμό.
Στο σκεπτικό της απόφασης του πρωτοβαθμίου δικαστηρίου αναλύεται πλήρως και τεκμηριωμένα ο εγκληματικός χαρακτήρας της οργάνωσης – καθώς και τα επιμέρους εγκλήματα που έγιναν στο πλαίσιο αυτής. Ωστόσο, η εκδίκαση της υπόθεσης σε δεύτερο βαθμό γίνεται από μηδενική βάση λόγω του τεκμηρίου της αθωότητας, δηλαδή η δίκη που μόλις ξεκίνησε θα διεξαχθεί από την αρχή, χωρίς το δικαστήριο να δεσμεύεται από την ετυμηγορία των δικαστών που έκριναν την υπόθεση σε πρώτο βαθμό. Αυτό πρακτικά σημαίνει πως για τους κατηγορούμενους όλα τα ενδεχόμενα είναι ανοικτά. Μπορούν να προσδοκούν την αθώωση τους ή την μείωση της ποινής τους σε περίπτωση καταδίκης.
Δεν υπάρχει αμφιβολία, ότι η δικαιοσύνη θα αποφανθεί απερίσπαστη.
Η εκδίκαση της υπόθεσης ξεκινάει υπό εντελώς διαφορετικές συνθήκες, αφού η Χρυσή Αυγή βρίσκεται πλέον εκτός Κοινοβουλίου, είναι διασπασμένη, ενώ οι επτά καταδικασθέντες πρώην βουλευτές του κόμματος που με βάση την πρωτοβάθμια απόφαση κρίθηκε ότι ανήκουν στο διευθυντήριο της εγκληματικής οργάνωσης, βρίσκονται στις φυλακές.
Σε πολιτικό επίπεδο, οι συνθήκες είναι διαφορετικές από εκείνες που επικρατούσαν κατά την έναρξη της πρωτόδικης δίκης. Η υπεράσπιση έχει, πλέον, χάσει το επιχείρημα της πολιτικής δίωξης της Χρυσής Αυγής ως δήθεν νόμιμου πολιτικού κόμματος, με την στήριξη των ψηφοφόρων της. Όμως, γνωρίζουμε καλά ότι σε καμία δίκη το αποτέλεσμα δεν είναι, εκ των προτέρων, δεδομένο.
Να μην ξεχνάμε, όμως, ούτε στιγμή ένα γεγονός ιδιαίτερα τρομακτικό: ότι το 2012 αυτή η εγκληματική οργάνωση -ενδεδυμένη με τον μανδύα πολιτικού κόμματος- κατάφερε να αποτελεί την τρίτη κοινοβουλευτική δύναμη της χώρας.
Δεν πρέπει ποτέ κανείς να υποτιμάει την τάση μερίδας των πολιτών για ψήφο διαμαρτυρίας ή –ακόμη χειρότερα- για εκδικητική ψήφο, όποτε αισθάνονται ότι κανένα κόμμα δεν νοιάζεται πραγματικά για αυτούς. Η πολιτική πρέπει να διασφαλίζει ότι οι προϋποθέσεις περιθωριοποίησης των πολιτών πρέπει να ελαχιστοποιηθούν.
Ιδίως σε αυτές τις μέρες που ολόκληρη, πια, η Ευρωπαϊκή Ένωση και όχι μόνο η Ελλάδα (όπως συνέβη πριν δέκα χρόνια), ζει σε δυσμενείς οικονομικές συνθήκες – λόγω του πολέμου στην Ουκρανία. Η Χρυσή Αυγή δεν προέκυψε έτσι ξαφνικά. Η ανοχή μιας ανησυχητικά μεγάλης μερίδας των πολιτών, υπήρξε τότε αμέριστη στις ακρότητες, στη μισαλλοδοξία και στη βία.
Δεν θα πω κάτι που δεν ξέρετε. Θέλω, όμως, να πω κάτι που οφείλουμε να μην ξεχνάμε ποτέ. Δεν χρειάζεται να περιμένουμε την εκάστοτε απόφαση της δικαιοσύνης για να καταδικάσουμε τη βία – απ’ όπου και αν προέρχεται. Και αυτό θα έπρεπε να γίνεται πάντοτε και χωρίς αστερίσκους.