Οι πέντε αισθήσεις – η όραση, η ακοή, η αφή, η γεύση και η όσφρηση – είναι πολύ περισσότερα από εργαλεία για την καθημερινή μας αλληλεπίδραση με τον κόσμο. Κάθε μία από αυτές παίζει σημαντικό ρόλο όχι μόνο για την ποιότητα της ζωής μας, αλλά και για την υγεία μας. Η όσφρηση, συγκεκριμένα, συχνά θεωρείται μια αίσθηση πολυτέλειας, απαραίτητη στη γαστρονομία και στις ευχάριστες μυρωδιές και αρώματα. Ωστόσο, έρευνες αποκαλύπτουν πλέον πως είναι κάτι πολύ περισσότερο από αυτό. Η όσφρηση αποτελεί έναν «καθρέφτη» της γενικότερης υγείας.
Τα τελευταία χρόνια, η επιστημονική κοινότητα στρέφει όλο και περισσότερο την προσοχή της στην όσφρηση, εξετάζοντας αν η απώλεια αυτής της αίσθησης μπορεί να αποτελεί ένδειξη για προβλήματα υγείας. Και οι νέες έρευνες, όπως αυτή του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια, Irvine, επιβεβαιώνουν ότι η σημασία της όσφρησης επεκτείνεται πολύ πέρα από τις προφανείς λειτουργίες της. Τα δεδομένα τους υποδεικνύουν ότι η απώλεια της όσφρησης μπορεί να συνδέεται με πληθώρα ασθενειών.
Τι βρήκαν οι ερευνητές
Η όσφρηση, όπως αποδεικνύεται, μπορεί να διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη σωματική και ψυχική υγεία. Η έρευνα από τη Σχολή Βιολογικών Επιστημών Charlie Dunlop, σε συνεργασία με το Ερευνητικό Κέντρο της Οξφόρδης στις Ανθρωπιστικές Επιστήμες, εξετάζει τη σχέση της απώλειας της όσφρησης με τη φλεγμονή και αποκαλύπτει ότι η απώλεια αυτής της αίσθησης συνδέεται με τουλάχιστον 139 παθήσεις. Με βάση την έρευνα που δημοσιεύτηκε στο Frontiers in Molecular Neuroscience, η απώλεια της όσφρησης φαίνεται πως αποτελεί έναν πρώιμο δείκτη διαφόρων παθήσεων που επηρεάζουν όχι μόνο τη λειτουργία του εγκεφάλου αλλά και άλλες σωματικές λειτουργίες.
Ο επικεφαλής της έρευνας, καθηγητής Michael Leon, αναφέρει: «Τα δεδομένα είναι ιδιαίτερα ενδιαφέροντα, καθώς είχαμε βρει προηγουμένως ότι η ενίσχυση της όσφρησης μπορεί να βελτιώσει τη μνήμη των ηλικιωμένων κατά 226%». Ο ίδιος εξηγεί πως τα ευχάριστα αρώματα φαίνεται να μειώνουν τη φλεγμονή, συμβάλλοντας με αυτό τον τρόπο στη βελτίωση της υγείας του εγκεφάλου.
Ένας σημαντικός τομέας που εξετάζει η έρευνα είναι η σύνδεση της απώλειας όσφρησης με νευρολογικές παθήσεις όπως η νόσος Αλτσχάιμερ και Πάρκινσον. Στις παθήσεις αυτές, η απώλεια της αίσθησης της όσφρησης εμφανίζεται συχνά πριν από την εκδήλωση άλλων συμπτωμάτων, κάτι που ενισχύει την άποψη ότι η όσφρηση μπορεί να λειτουργεί ως έγκαιρος προγνωστικός παράγοντας. Η αναγνώριση αυτών των πρώιμων σημαδιών μπορεί να οδηγήσει σε πιο προληπτικές και στοχευμένες θεραπευτικές παρεμβάσεις, διευκολύνοντας την αντιμετώπιση των παθήσεων αυτών.
Ο Leon επισημαίνει: «Ήταν δύσκολο να εντοπίσουμε μελέτες που συνδέουν τόσες πολλές ιατρικές καταστάσεις με την απώλεια όσφρησης», τονίζοντας τη σημασία των ευρημάτων αυτών για την καλύτερη κατανόηση του τρόπου με τον οποίο η αίσθηση της όσφρησης σχετίζεται με τη συνολική υγεία.
Εκτός από τον ρόλο της ως ένδειξη για την υγεία, η όσφρηση μπορεί επίσης να έχει θεραπευτική αξία. Η μελέτη υποδεικνύει ότι η ενίσχυση της όσφρησης με τη βοήθεια ευχάριστων αρωμάτων μπορεί να μειώσει τη φλεγμονή και να βελτιώσει την ψυχική και σωματική υγεία. Ο Leon και η ερευνητική ομάδα του εξετάζουν τη δυνατότητα ανάπτυξης μίας συσκευής παροχής οσφρητικής θεραπείας σε συνεργασία με τις Cynthia Woo και Emily Troscianko. Η συσκευή αυτή θα μπορούσε να προσφέρει έναν μη επεμβατικό τρόπο βελτίωσης της υγείας, αξιοποιώντας τις δυνατότητες της αρωματοθεραπείας για τη διαχείριση της φλεγμονής και την πρόληψη ορισμένων παθήσεων.
«Θα είναι ενδιαφέρον να δούμε αν μπορούμε να βελτιώσουμε τα συμπτώματα και άλλων παθήσεων μέσω της ενίσχυσης της όσφρησης», δήλωσε ο Leon, υπογραμμίζοντας την ελπίδα που δίνουν τα ευρήματα αυτά για την περαιτέρω έρευνα και την ανάπτυξη θεραπειών με βάση την αίσθηση της όσφρησης.
Αυτό που κάνει τη συγκεκριμένη έρευνα σημαντική είναι η αποκαλυπτική της προσέγγιση σχετικά με το πώς η όσφρηση μπορεί να επηρεάζει την υγεία σε βάθος χρόνου. Οι ερευνητές μάς προτρέπουν να βλέπουμε την όσφρηση ως μία αίσθηση – κλειδί, η οποία δεν είναι μόνο πηγή κατανόησης τού κόσμου αλλά και μέσο για να ελέγχουμε την κατάσταση του σώματος και του εγκεφάλου μας. Έτσι, τα αρώματα και οι μυρωδιές δεν περιορίζονται μόνο στην αισθητική μας ικανοποίηση αλλά αναδεικνύονται ως ένας νέος τρόπος να φροντίσουμε την υγεία μας.
