Η απώλεια της ρωσικής αγοράς και η μείωση της κρουαζιέρας είναι οι δύο βασικές αιτίες για το γεγονός ότι δεν «πιάστηκαν» μέσα στο 2022 οι τουριστικές εισπράξεις-ρεκόρ των 18,2 δισ. ευρώ του 2019, με τις επιδόσεις του κλάδου, παρόλ’αυτά, να υπολείπονται μόλις κατά 3% σε σύγκριση με την περίοδο της κανονικότητας, φθάνοντας τελικά τα 17,6 δισ. ευρώ.
Αντίστοιχα, το σαφώς χαμηλότερο μερίδιο το 2022 των τουριστών που έρχονται οδικώς στη χώρα μας από τις γειτονικές αγορές των Βαλκανίων, ξοδεύοντας λιγότερα σε σύγκριση με τους επισκέπτες από άλλες ευρωπαϊκές αγορές ή ακόμη και τις αγορές εκτός Ευρώπης (βλ. για παράδειγμα τις ΗΠΑ), είναι και μία από τις βασικές αιτίες για την αύξηση την περυσινή χρονιά της Μέσης Δαπάνης ανά ταξίδι στη χώρα μας. Ειδικότερα, η Μέση Κατά Κεφαλή Δαπάνη (ΜΚΔ) αυξήθηκε κατά 9,7% το 2022 σε σχέση με το 2019, στα 619 ευρώ, γεγονός το οποίο, μεταξύ άλλων, οφείλεται σε μεταβολή του μίγματος αφίξεων υπέρ των διεθνών αεροπορικών αφίξεων που έχουν την υψηλότερη ΜΚΔ.
Την «ακτινογραφία» του ελληνικού τουρισμού για την περυσινή χρονιά επιχειρεί το Ινστιτούτο του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (INSETE), με βάση την επεξεργασία των στοιχείων από τις αεροπορικές, τις οδικές, τις ακτοπλοϊκές αφίξεις και την κρουαζιέρα. Επιπλέον, όπως αναφέρεται, σε σχέση με την ποιοτική αξιολόγηση των ξενοδοχείων το 2022 παρέμεινε υψηλή (δείκτης ικανοποίησης των ξενοδοχείων GRI 87% στα ίδια επίπεδα με το 2019, ενώ για την απασχόληση, στην αιχμή της τουριστικής σεζόν, στο τρίτο τρίμηνο του 2022, η απασχόληση στα καταλύματα και την εστίαση (445 χιλ.) υπερέβη την αντίστοιχη το 2019 (429 χιλ.).
Οι αφίξεις
Αναλυτικότερα, παγκοσμίως, οι διεθνείς αφίξεις τουριστών μειώθηκαν σε σχέση με το 2019 κατά 37% το 2022, έναντι 69% το 2021. Περισσότερα από 900 εκατομμύρια τουρίστες ταξίδεψαν διεθνώς το 2022, διπλάσιοι από αυτούς του 2021, αν και εξακολουθούν να είναι 37% λιγότεροι από ό,τι το 2019.
«Η επίδοση της Ελλάδας ήταν σημαντικά καλύτερη, καθώς η εισερχόμενη ταξιδιωτική κίνηση μειώθηκε κατά 11,2% έναντι του 2019 και διαμορφώθηκε στις 27,8 εκατ. ταξιδιώτες, έναντι 31,3 εκατ. ταξιδιωτών το 2019», αναφέρει το INSETE. Περαιτέρω, οι ταξιδιωτικές εισπράξεις, όπως προαναφέρθηκε, εμφάνισαν μείωση κατά 3% σε σύγκριση με το 2019 και διαμορφώθηκαν στα 17,6 δισ. ευρώ. λόγω της αύξησης της ΜΚΔ έναντι του 2019 από 564 ευρώ σε 619 ευρώ. Από τους βασικούς λόγους για την αύξηση της δαπάνης ανά ταξίδι είναι το γεγονός ότι οι διεθνείς αεροπορικές αφίξεις σχεδόν «έπιασαν» τις επιδόσεις του 2019 καταγράφοντας οριακή μείωση κατά -0,2% (το 2022 καταγράφηκαν 21,4 εκατ. διεθνείς αεροπορικές αφίξεις έναντι 21,5 εκατ. το 2019).
Οι ακτοπλοϊκές αφίξεις από Ιταλία μειώθηκαν κατά -19% το (1,2 εκατ. επιβατών έναντι 1,5 εκατ. το 2019) ενώ οι οδικές αφίξεις -που έχουν την χαμηλότερη ΜΚΔ- μειώθηκαν κατά -35,2% (8 εκατ. το 2022 έναντι 12,3 εκατ. το 2019).
Αναφορικά με τους προορισμούς και σε σχέση με το 2019, παρατηρείται σημαντική αύξηση των αεροπορικών αφίξεων στους προορισμούς «Ήλιου και Θάλασσας» (Κρήτη +5,8%, Δωδεκάνησα +7%, Ιόνιο +12,7% και Κυκλάδες +33%) ενώ παρατηρείται σημαντική μείωση στους υπόλοιπους (Αθήνα -13,4%, Θεσσαλονίκη -15,6%, Πελοπόννησος –11,9%).
Η αύξηση της ζήτησης για προορισμούς «Ήλιου και Θάλασσας» αποτυπώνεται και στη σαφή βελτίωση των δεικτών ζήτησης από το 2ο τρίμηνο και μετά και ιδιαίτερα κατά το 3ο τρίμηνο (σε σχέση με το 2019: μείωση αεροπορικών αφίξεων έως και τον Ιούνιο και αύξηση στη συνέχεια, μείωση ακτοπλοϊκών αφίξεων εσωτερικού σε όλα τα τρίμηνα πλην του τρίτου που παρουσιάστηκε αύξηση και τέλος τα έσοδα των ξενοδοχείων παρουσίαζαν αρνητική μεταβολή στην αρχή του χρόνου η οποία μετατράπηκε σε θετική από τον Μάιο και μετά).
Το 2022 οι αφίξεις κρουαζιερόπλοιων εκτιμάται ότι ανήλθαν σε 4.775 έναντι 3.979 αφίξεων το 2019 καταγράφοντας αύξηση +20%. Αντίθετα η εκτίμηση για τους επιβάτες ανέρχεται σε 4,6 εκατ. αφίξεις επισκεπτών έναντι 5,5 εκατ. αφίξεων το 2019 σημειώνοντας μείωση στις επιβατικές αφίξεις κατά -17%. Παρατηρείται δηλαδή σημαντική μείωση του αριθμού επιβατών ανά κρουαζιερόπλοιο.
Στον εσωτερικό τουρισμό, οι αεροπορικές αφίξεις ήταν μειωμένες κατά -6,9% σε σχέση με το 2019 και οι ακτοπλοϊκές κατά -8,0%.
Τα έσοδα
Σε ό,τι έχει να κάνει με τις εισπράξεις, με βάση την ανάλυση του INSETE, αναφέρεται ότι από τα 547,5 εκατ. ευρώ που υστερούν τα έσοδα του 2022 σε σχέση με τα αντίστοιχα του 2019, τα 392,1 εκατ. ευρώ οφείλονται στην απώλεια της ρωσικής αγοράς και 91,3 εκατ. ευρώ σε μείωση της κρουαζιέρας, δηλαδή 483,4 εκατ. ευρώ συνολικά. Από όλη την υπόλοιπη δραστηριότητα, τα έσοδα υπολείπονται των αντίστοιχων του 2019 κατά μόλις 64,1 εκατ. ευρώ.
Από τις αγορές της ΕΕ-27, οι εισπράξεις από κατοίκους των χωρών της ζώνης του ευρώ διαμορφώθηκαν στα 8 δισ. ευρώ, αυξημένες κατά +3,7% έναντι του 2019, ενώ οι εισπράξεις από κατοίκους εκτός της ζώνης του ευρώ διαμορφώθηκαν στα 1,959 δισ. ευρώ παρουσιάζοντας μείωση κατά 2%. Αναφορικά με τις χώρες εκτός ΕΕ σημειώνεται ότι οι εισπράξεις από τις ΗΠΑ επίσης αυξήθηκαν κατά +0,6% και διαμορφώθηκαν στα 1,196 δισ. ευρώ και από το Ηνωμένο Βασίλειο κατά +21,8% και διαμορφώθηκαν στα 3,123 δισ. ευρώ.
Αναφορά γίνεται και στα έσοδα από τις ενοικιάσεις αυτοκίνητων το 2022 που μειώθηκαν σε 185 εκατ. ευρώ στο -29% σε σύγκριση με το 2019.
