Aπο την ιστορική δήλωση Σουμάν της 9ης Μαΐου 1950, τα αρχικά βήματα συγκρότησης του ευρωπαϊκού πυρήνα των έξι ιδρυτικών κρατών-μελών, την αρχική Συνθήκη της Ρώμης στις 25 Μαρτίου 1957 μέχρι και σήμερα, το σχέδιο της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης προχωράει αντιμετωπίζοντας κρίσεις.
Μια σύνθεση υπερεθνικών, εν δυνάμει ομοσπονδιακών αλλά και διακυβερνητικών πολιτικών, περνώντας μέρος της άσκησης εθνικής πολιτικής από τις κυβερνήσεις στους υπερεθνικούς ευρωπαϊκούς θεσμούς. Πάνω σε αυτή την εθελούσια μεταβίβαση εθνικής κυριαρχίας, οι χώρες της Ευρώπης που δέχονται αυτό το κοινοτικό κεκτημένο, συνεργάζονται σε ένα μοναδικό για τις παγκόσμιες διεθνείς σχέσης εγχείρημα.
Στην πορεία αυτή των επτά δεκαετιών, πολλές φορές ιδεοληπτικοί εχθροί της Ευρώπης, διατύπωναν θεωρίες για το τέλος της. Και πάντα η Ευρώπη δοκίμαζε τις αντοχές της, προχωρούσε ενισχύοντας την δημοκρατική της νομιμοποίηση, τις θεμελιώδεις αρχές της, την συνοχή της. Αλλά και εμφάνιζε στιγμές πολιτικής στασιμότητας, θεσμικής αδράνειας, αντί να κάνει βήματα ενισχυμένης ενοποίησης, όπως συνέβη με την αποτυχία της Συνθήκης της Νίκαιας.
Η Ευρώπη φυσικά και χρειάζεται τις στιγμές του παρελθόντος της, ως παραδείγματα για την ανανέωση του ενοποιητικού σχεδίου, μέσα από μια κατεύθυνση ομοσπονδιακών στοχεύσεων. Οι συμφωνίες των Ευρωπαϊκών Συμβουλίων, που απέχουν από τις αναγκαιότητες και προτεραιότητες του σήμερα, η ψευδαίσθηση ότι η επιστροφή στο εθνικό κράτος επιλύει τους γενικότερους ευρωπαϊκούς προβληματισμούς, δεν συμβάλλουν στο πως η Ευρωπαϊκή Ένωση αντιμετωπίζει τις προκλήσεις, τόσο στο εσωτερικό της, όσο και στο διεθνές περιβάλλον.
Με τις εθνικολαϊκιστικές δυνάμεις από την Δεξιά κα την Αριστερά να υπονομεύουν με ιδεοληπτική εχθρότητα τα κεκτημένα της Ενωμένης Ευρώπης, το να καταφεύγουμε στις εθνικές λύσεις, δεν είναι στοιχείο που μπορεί να αμβλύνει παρενέργειες, όπως την τωρινή με την υγειονομική κρίση.
Η ενίσχυση της Συνοχής μέσα στο ευρωπαϊκό περιβάλλον, είναι αναγκαία όσο ποτέ, όχι μόνον για την στήριξη συνολικά των κοινωνιών που υφίστανται την κρίση, αλλά και για ανανέωση της προσπάθειας που βασίζεται στις ιστορικές θεμελιώδεις αρχές και αξίες της ευρωπαϊκής ενοποίησης. Που παραβιάζονται σήμερα κατάφωρα από δημαγωγικές ηγεσίες, όπως του Όρμπαν στην Ουγγαρία.
Αυτός ο λαϊκιστικός αναθεωρητισμός τύπου Όρμπαν, που δεν έχει καμία σχέση με την οργάνωση του έθνους-κράτους του 18ου και του 19ου αιώνα, είναι επικίνδυνος για τις ευρωπαϊκές κοινωνίες. Ο ευρωσκεπτικισμός και ο ευρωαρνητισμός βρίσκει πρόσφορο έδαφος για να αναπτύσσει τον αντισυστημικό και αντισυμβατικό χαρακτήρα του. Η δημιουργία διαιρετικών λογικών και ενός ριζοσπαστισμού χωρίς κατεύθυνση, απέχει από τις αρχές και αξίες των φιλελεύθερων δημοκρατικών ευρωπαϊκών αντιλήψεων.
Στο σημερινό χρονικό σημείο, καμπή για την ευρωπαϊκή ιστορία, που οι εκφραστές των ξεπερασμένων μεμονωμένων εθνοκεντρικών παραμέτρων ενεργοποιούνται ξανά, η απάντηση είναι περισσότερη Ευρώπη. Ευρώπη όμως με εμβάθυνση, αλληλεγγύη, θεσμική δημοκρατία. Διαρκή προσπάθεια για να επιτευχθεί ο στόχος μιας Πολιτικής Ένωσης, που δεν θα στερείται την ενιαία οικονομική οντότητα, σε συνέχεια του ενιαίου της νομίσματος.
Την δεκαετία του ’50, η Ευρώπη έχοντας βγεί από την καταστροφή του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, δημιουργούσε συνθήκες προωθημένης ενοποίησης. Σήμερα είναι επιβεβλημένο από την ιστορική αναγκαιότητα να δημιουργήσει νέες συνθήκες που θα εμβαθύνουν το ενοποιητικό σχέδιο.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση, εμείς οι Ευρωπαίοι, μπορούμε ξανά να εμφανίσουμε επιτεύγματα εκεί όπου οι πολιτικές μας θα είναι περισσότερο ενοποιημένες. Και αυτό είναι το μεγάλο διακύβευμα, η πρόκληση για μια διαρκώς ενοποιούμενη Ευρώπη, εβδομήντα χρόνια μετά την πρόταση Σουμάν, την Δήλωση για μια νέα μορφή πολιτικής συνεργασίας στην Ευρώπη.