Ο ρωσικός κρατικά ελεγχόμενος ενεργειακό γίγαντας αερίου Gazprom σχεδιάζει να σταματήσει πλέον τη διακίνηση φυσικού αερίου προς την Ευρώπη μέσω της Ουκρανίας μετά τις 31 Δεκεμβρίου το 2025, σύμφωνα με δήλωση στο reuters από πρόσωπο που γνωρίζει τα σχέδια της εταιρείας.
Το Κίεβο έχει δηλώσει ότι θέλει να τερματίσει τη συμφωνία διαμετακόμισης, η οποία θα βάλει τέλος σε περισσότερο από μισό αιώνα ροής φυσικού αερίου από τη Σιβηρία προς τις αγορές της κεντρικής Ευρώπης, η οποία ξεκίνησε κατά τη σοβιετική εποχή και αποτέλεσε σταθερή πηγή εσόδων του ρωσικού προϋπολογισμού.
Ενώ η Ουκρανία έχει δηλώσει ότι δεν θα εξετάσει το ενδεχόμενο παράτασης της συμφωνίας διαμετακόμισης, η οποία αποφέρει έως και 1 δισεκατομμύριο δολάρια ετησίως σε τέλη διαμετακόμισης για το Κίεβο, η Μόσχα έχει δηλώσει ότι είναι ανοικτή σε συνομιλίες και συνέχιση των ροών μέσω της διαδρομής.
Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν έχει δηλώσει ότι η Μόσχα είναι έτοιμη να συνεχίσει την άντληση φυσικού αερίου μέσω της Ουκρανίας.
Τέλος από πελάτης η Ευρώπη
Η Ρωσία, η οποία πριν από τον πόλεμο στην Ουκρανία ήταν ο νούμερο ένα προμηθευτής φυσικού αερίου της Ευρώπης, έχει χάσει σχεδόν όλους τους Ευρωπαίους πελάτες της, καθώς η Ευρωπαϊκή Ένωση προσπαθεί να απεξαρτηθεί από τη ρωσική ενέργεια και μετά την ανατίναξη του αγωγού Nord Stream προς τη Γερμανία το 2022.
Σύμφωνα με το πρόσωπο που γνωρίζει τα σχέδια της Gazprom, τα οποία δεν έχουν ακόμη εγκριθεί από την ανώτατη διοίκηση, το βασικό σενάριο της Ρωσίας είναι ότι δεν θα υπάρχει διέλευση φυσικού αερίου μέσω Ουκρανίας το επόμενο έτος. Το πρόσωπο αυτό μίλησε υπό τον όρο της ανωνυμίας λόγω της ευαισθησίας της κατάστασης.
Η πηγή δήλωσε ότι οι ρωσικές εξαγωγές φυσικού αερίου προς το «μακρινό εξωτερικό» – ο όρος της Gazprom για την Ευρώπη και την Τουρκία, εξαιρουμένων των πρώην σοβιετικών χωρών – αναμένεται να μειωθούν κατά ένα πέμπτο το 2025 σε λίγο κάτω από 39 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα από περισσότερα από 49 δισ. κυβικά μέτρα που αναμένονται φέτος λόγω του τέλους της ουκρανικής διαδρομής.
Αυτό καλύπτει τις προμήθειες προς την Τουρκία μέσω των αγωγών TurkStream και Blue Stream και δεν περιλαμβάνει τις εξαγωγές προς την Κίνα, οι οποίες αναμένεται να φθάσουν τα 38 δισ. κυβικά μέτρα το επόμενο έτος μέσω του αγωγού Power of Siberia.
Οι ρωσικές εξαγωγές φυσικού αερίου προς την Τουρκία είναι απίθανο να μειωθούν.
Η Gazprom δεν απάντησε σε αίτημα για σχολιασμό.
Επιστροφή 50 χρόνια πίσω
Από την ανακάλυψη των μεγάλων κοιτασμάτων φυσικού αερίου της Σιβηρίας μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, οι σοβιετικοί και μετασοβιετικοί ηγέτες ξόδεψαν μισό αιώνα για να δημιουργήσουν μια ενεργειακή επιχείρηση που συνέδεσε τη Σοβιετική Ένωση, και στη συνέχεια τη Ρωσία, με τις οικονομίες της Ευρώπης.
Ο πόλεμος, και οι εκρήξεις, έχουν σχεδόν καταστρέψει αυτή τη σύνδεση, πλήττοντας τις οικονομίες τόσο της Ρωσίας όσο και της Ευρώπης, η οποία εξαρτάται πλέον πολύ περισσότερο από τις προμήθειες φυσικού αερίου των ΗΠΑ.
Οι ρωσικές προμήθειες φυσικού αερίου στην Ευρώπη μέσω της Ουκρανίας είναι ήδη σχετικά μικρές. Η Ρωσία θα στείλει περίπου 15 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα (bcm) φυσικού αερίου μέσω της Ουκρανίας το 2023 – μόλις το 8% της μέγιστης ροής ρωσικού φυσικού αερίου προς την Ευρώπη μέσω διαφόρων οδών το 2018-2019.
Ο αγωγός της σοβιετικής εποχής Urengoy-Pomary-Uzhgorod μεταφέρει φυσικό αέριο από τη Σιβηρία μέσω της πόλης Sudzha – που τώρα βρίσκεται υπό τον έλεγχο των ουκρανικών στρατιωτικών δυνάμεων – στην περιοχή Kursk της Ρωσίας. Στη συνέχεια ρέει μέσω της Ουκρανίας στη Σλοβακία.
Περίπου 14,65 δισεκατομμύρια δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου προμηθεύτηκαν μέσω του Sudzha το 2023, ή περίπου το ήμισυ των ρωσικών εξαγωγών φυσικού αερίου προς την Ευρώπη. Η κατανάλωση φυσικού αερίου στην ΕΕ μειώθηκε στα 295 δισ. κυβικά μέτρα το 2023.
