Πρώτος γύρος των γαλλικών προεδρικών εκλογών χθες, Κυριακή 10 Απριλίου 2022 και η Πέμπτη Γαλλική Δημοκρατία -έτσι ονομάζεται από τις 4 Οκτωβρίου 1958- επιβεβαίωσε την πορεία της ως ένα σύγχρονο φαινόμενο όπου η πολιτική με τους νεωτερικούς όρους όπως την έχουμε γνωρίσει στις δυτικές φιλελεύθερες δημοκρατίες είναι απούσα. Αντ’ αυτής και με τις ψήφους του γαλλικού εκλογικού σώματος, έχει δημιουργηθεί μια πολιτική γεωγραφία, που έχουμε έναν ακροκεντρώο τεχνοκράτη να διοικεί και ριζοσπαστικές δυνάμεις, με επικίνδυνη αυτή της ακροδεξιάς, να εκπροσωπούν τη δυσαρέσκεια και την εκτόνωση του κοινωνικού σώματος, ενώ ταυτόχρονα για μια βαθιά πολιτική χώρα όπως η Γαλλία η αποχή ξεπερνά το 1/4 -έφτασε το 26%- των εγγεγραμμένων στους εκλογικούς καταλόγους.
Τα τελικά αποτελέσματα του πρώτου γύρου ανέδειξαν πρώτο τον Εμμανουέλ Μακρόν με 27,6%, ενώ η ακροδεξιά υποψήφια Μαρίν Λεπέν κατέγραψε ποσοστό 23,41% και ο αριστερός Ζαν-Λικ Μελανσόν 22%, συντρίβοντας όλες τοις παλαιές κραταιές πολιτικές δυνάμεις όπως το γκωλικό κόμμα, τους σοσιαλιστές, τους οικολόγους. Αξίζει δε να σημειωθεί ότι την τέταρτη θέση με 7% κατέλαβε ένας ακόμη ακροδεξιός, ο Ερίκ Ζεμούρ, που κατέγραψε αυτό το ποσοστό χάρη στη δημοφιλία του λόγω των αντιφιλελεύθερων παρεμβάσεων του είτε ως δημοσιογράφος είτε ως δοκιμιογράφος. Αυτός ο πολιτικός χάρτης δεν μπορεί να αποπνεύσει αισιοδοξία ούτε για το μέλλον της Γαλλίας ούτε όμως και για το μέλλον της Ευρώπης, αφού εκλείπουν οι δυνάμεις που θα πρότειναν μια περισσότερο παρεμβατική πολιτική στο όνομα του κοινωνικού κράτους δικαίου και παράλληλα θα επεδίωκαν την κοινωνική γαλήνη με μετριοπάθεια.
Πιο συγκεκριμένα, η πρωτιά Μακρόν αποτελεί καθαρό αποτέλεσμα του ετεροπροσδιορισμού της εκλογικής του καμπάνιας στο όνομα της ανάσχεσης της ακροδεξιάς. Η ακροκεντρώα πολιτική Μακρόν τα πέντε χρόνια της πρώτης του θητείας σημαδεύτηκε από απολύσεις εργαζομένων σε μεγάλες επιχειρήσεις, συρρίκνωση του δημόσιου τομέα, σκληρές νεοφιλελεύθερες πολιτικές και επιστροφή της Γαλλίας στο προσκήνιο ως ηγέτιδας δύναμης στους εξοπλισμούς. Ο «μακρονισμός», το πολιτικό φαινόμενο που δεν στηρίζεται καθόλου στην ιδεολογία, αλλά στην καλύτερη διαχείριση σε συνεννόηση με τις αγορές, βρήκε αντιστάσεις κυρίως με το κίνημα των «κίτρινων γιλέκων», αναγκάζοντας τον Γάλλο Πρόεδρο σε μικρές υποχωρήσεις με το βλέμμα στην επανεκλογή του, γεγονός που δημιουργεί κοινωνική ανησυχία για τη δεύτερη θητεία του, αν εκλεγεί, αφού τρίτη δεν υπάρχει. Στα θετικά μπορούμε να χρεώσουμε τη διαμεσολαβητική ευρωπαιοκεντρικού χαρακτήρα προσπάθεια στην υπόθεση του ουκρανικού πολέμου που μαίνεται αδυσώπητος.
Η Αριστερά του Μελανσόν από την άλλη πλευρά, κατάφερε όχι μόνο να διατηρήσει τις δυνάμεις της αλλά και να τις αυξήσει, μην μπορώντας όμως να προσελκύσει και άλλους πολιτικούς σχηματισμούς που θα μπορούσαν να την φέρουν στον δεύτερο γύρο και να διεκδικήσει την προεδρία από τον Μακρόν. Μετρώντας τα «κουκιά» θα λέγαμε ότι μπορούσε να συμβεί, ωστόσο, ο ρισζοσπαστικός λόγος του Μελανσόν αποτελεί το αντεπιχείρημα των μετριοπαθών, οι οποίοι όμως συνετρίβησαν εκλογικά, αφού οι ψήφοι τους όδευσαν προς τον απερχόμενο και κατά πάσα πιθανότητα μελλοντικό πρόεδρο. Το στοίχημα για τη Γαλλική Αριστερά με την προοπτική του 2027 είναι πώς θα καταφέρει να βελτιώσει την πρότασή της ούτως ώστε να εκφράζει τη δυσαρέσκεια και ταυτόχρονα να πείθει περισσότερα ακροατήρια. Η δήλωση Μελανσόν «καμιά ψήφος στην άκρα δεξιά» είναι προς αυτή την κατεύθυνση αφού εκτός από πεποίθηση αποτελεί και πολιτική στρατηγική.
Τέλος, και ευχόμενοι στο δεύτερο γύρο να ηττηθεί η Μαρίν Λεπέν για να μην μας επισκεφθούν πραγματικά τα φαντάσματα της ιστορίας, οφείλουμε να παραδεχθούμε ότι οι δυνάμεις της ακροδεξιάς, των εθνικών εγωισμών και της αντιμεταναστευτικής ρητορικής έχουν ανακάμψει για τα καλά στη γηραιά μας ήπειρο. Αν σε αυτό προσθέσεις την ατομικιστική ερμηνεία των δικαιωμάτων, όπως αυτή που έχουμε βιώσει στο θέμα των εμβολίων, τότε μπορούμε να καταλάβουμε ότι οι ταυτότητες που χτίζονται διατρέχουν οριζόντια της κοινωνίες και ταυτίζονται με άκρα. Χωρίς συμψηφισμούς και διαχωρίζοντας την επικίνδυνη ακροδεξιά της Λεπέν, του Ζεμούρ και των υπόλοιπων, χρειάζεται μια πολιτική ενσυναίσθηση για τις ανάγκες των πολιτών σε μια περίοδο που οι ανισότητες μεγαλώνουν. Μακρόν και Μελανσόν οφείλουν να ενσκήψουν στο πρόβλημα, αφού ο πρώτος ως ακροκεντρώος δεν ακούει τον κοινωνικό παλμό και ο δεύτερος αυτοπεριορίζεται από τη μονολιθικότητα του ριζοσπαστισμού του…