Ως η πιο κρίσιμη ημέρα για συμφωνία σχετικά με το πλαφόν στο φυσικό αέριο στην Ευρώπη έχει μετατραπεί πλέον η Δευτέρα μετά την απόφαση, δίκην τελεσιγράφου, των 27 ηγετών της Ευρωπαϊκής Ένωσης να καλέσουν τους υπουργούς Ενέργειας να λάβουν αποφάσεις στις 19 Δεκεμβρίου σχετικά με τις τεχνικές λεπτομέρειες που αφορούν το ύψος, από το οποίο και μετά θα ενεργοποιείται ο «κόφτης» της τιμής, αλλά και τον μηχανισμό ανάσχεσης του πλαφόν.
Στο κείμενο συμπερασμάτων οι «27» αναφέρονται σε όσα αποφάσισαν το διήμερο 20-21 Οκτωβρίου καλωσορίζοντας την πρόοδο που έχει γίνει και ζητώντας να ολοκληρωθεί στις 19 Δεκεμβρίου το έργο για τις προτάσεις των νέων ρυθμιστικών κανόνων με στόχο:
– την ενδυνάμωση της αλληλεγγύης μέσα από έναν καλύτερο συντονισμό των αγορών αερίου, της διακίνησης αερίου μέσω των συνόρων και τις αξιόπιστα όρια στις τιμές
– την επιτάχυνση της εφαρμογής των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας
– την δημιουργία ενός διορθωτικού μηχανισμού προστασίας των πολιτών και της οικονομίας από τις υπερβολικά υψηλές τιμές
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υπογράμμισε, επίσης, τη σημασία της ενίσχυσης του συντονισμού ενόψει των μελλοντικών περιόδων κρύου και ειδικότερα
– την ταχεία λειτουργία της συγκέντρωσης της ζήτησης φυσικού αερίου και των κοινών αγορών, καθώς και την επιτάχυνση των συζητήσεων με αξιόπιστους εταίρους για την εξασφάλιση μακροπρόθεσμων συμβολαίων
– στην αποτελεσματικότερη πλήρωση των αποθηκών φυσικού αερίου και στην στενή παρακολούθηση των στόχων για το θέμα αυτό αλλά και την μείωση στη ζήτηση αερίου
– στην έγκαιρη προετοιμασία των εφεδρικών πλάνων για τον χειμώνα του 2023-2024
Στη Σύνοδο Κορυφής του Οκτωβρίου είχε ανακοινωθεί ότι στα πρόσθετα μέτρα για το θέμα του φυσικού αερίου μέτρων περιλαμβάνονται τα εξής:
– εθελοντική από κοινού αγορά αερίου, πλην της δεσμευτικής συγκέντρωσης της ζήτησης για το 15 % των αναγκών πλήρωσης των εγκαταστάσεων αποθήκευσης, σύμφωνα με τις εθνικές ανάγκες, με αξιοποίηση του συλλογικού εκτοπίσματος της Ένωσης στις αγορές και πλήρη χρήση της ενεργειακής πλατφόρμας της ΕΕ
– νέος συμπληρωματικός δείκτης αναφοράς τιμών, έως τις αρχές του 2023, που θα αποτυπώνει με μεγαλύτερη ακρίβεια τις συνθήκες στην αγορά αερίου
προσωρινός δυναμικός διάδρομος τιμών στις συναλλαγές φυσικού αερίου, ούτως ώστε να περιορίζονται αμέσως τα περιστατικά υπερβολικών τιμών αερίου, σχεδιασμένος κατά τρόπο ώστε μην διακυβευτεί η ασφάλεια του εφοδιασμού και να μην αυξηθεί η κατανάλωση αερίου, μεταξύ άλλων
προσωρινό πλαίσιο της ΕΕ για να τεθεί ανώτατο όριο στην τιμή του αερίου στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, συμπεριλαμβανομένης ανάλυσης κόστους και οφέλους
– βελτιώσεις στη λειτουργία των αγορών ενέργειας, ώστε να αυξηθεί η διαφάνειά τους, να αμβλυνθεί η πίεση ρευστότητας, να εξαλειφθούν οι παράγοντες που οξύνουν την αστάθεια των τιμών του αερίου και να διαφυλαχθεί η χρηματοοικονομική σταθερότητα
– επίσπευση της απλούστευσης των διαδικασιών αδειοδότησης ώστε να επιταχυνθεί η ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και των σχετικών δικτύων
– μέτρα για την ενεργειακή αλληλεγγύη σε περίπτωση διαταραχών του εφοδιασμού με αέριο σε εθνικό, περιφερειακό ή ενωσιακό επίπεδο, ελλείψει διμερών συμφωνιών αλληλεγγύης
– ενισχυμένες προσπάθειες για την εξοικονόμηση ενέργειας
– κινητοποίηση σχετικών εργαλείων σε εθνικό και ενωσιακό επίπεδο προκειμένου να ενισχυθεί η ανθεκτικότητα των οικονομιών μας και να διαφυλαχθεί η παγκόσμια ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης
Η βασική διαφορά,παραμένει, πάντως, η τιμή, από την οποία και πάνω θα ενεργοποιείται ο εν λόγω μηχανισμός. Τα 275 ευρώ που είχε αρχικά προτείνει η Κομισιόν είχαν απορριφθεί μετ’ επαίνων, στη συνέχεια οι πιο «σκληροί» συζητούσαν μια τιμή γύρω στα 225 ευρώ/MwH, με την Ελλάδα και τις υπόλοιπες χώρες, όμως, να ζητούν ακόμα πιο δραστική παρέμβαση. Εν τέλει, η συζήτηση γίνεται στην περιοχή των 200 ευρώ, με δεδομένο, όμως, ότι αρκετές χώρες αμφισβητούν την ανάγκη ενός τόσο χαμηλού δείκτη, οι δυσκολίες είναι αρκετές και οι υπουργοί δεν έχουν καταλήξει σε συμφωνία για την «ταμπακιέρα».
«Επιτύχαμε μια συμφωνία κατά 90-95% για το πλαφόν στην τιμή του αερίου όμως τα μεγάλα και συμβολικά ζητήματα δεν έχουν ακόμη επιλυθεί», είχε δηλώσει την Τρίτη (13/12)ο υπουργός Ενέργειας και αντικαγκελάριος της Γερμανίας Ρόμπερτ Χάμπεκ, σημειώνοντας ότι οι χώρες χρειάζονται περισσότερο χρόνο. Περιέγραψε, δε, ως πιθανό το ενδεχόμενο η απόφαση να μην ληφθεί με βάση την ομοφωνία, αλλά τον κανόνα της πλειοψηφίας, κάτι, βεβαίως, που λαμβάνει υπόψιν και γεωγραφικά κριτήρια. Η Ελλάδα είναι σε άμεση συνεννόηση με αρκετές άλλες χώρες, ενώ ο υπουργός Ενέργειας Κώστας Σκρέκας είχε το βράδυ της Δευτέρας επαφές με τους υπουργούς Ενέργειας Βελγίου, Βουλγαρίας, Ισπανίας, Κροατίας, Ιταλίας, Λιθουανίας, Μάλτας, Πολωνίας, Ρουμανίας, Σλοβακίας, Σλοβενίας και Λετονίας, ώστε να προσέλθουν με κοινή γραμμή.
Αισιοδοξία Μητσοτάκη για συμφωνία
Από την πλευρά του ο Κυριάκος Μητσοτάκης εμφανίστηκε ακόμα πιο αισιόδοξος για πλαφόν στο φυσικό αέριο ακόμα και από την αρχική του δήλωση το πρωί της Πέμπτης, προσερχόμενος στη Σύνοδο Κορυφής, μετά το πέρας της συνεδρίασης των ηγετών της Ε.Ε. στις Βρυξέλλες.
«Είμαι πράγματι αισιόδοξος -και η εντολή την οποία δώσαμε στους Υπουργούς μας είναι πάρα πολύ ξεκάθαρη- ότι στις 19 Δεκεμβρίου θα έχουμε μία απόφαση η οποία θα είναι εναρμονισμένη με τις ελληνικές επιδιώξεις. Υπάρχει πια μια καθολική κατανόηση, θα έλεγα, σε επίπεδο των ομολόγων μου ότι δεν μπορούμε να κλείσουμε τον χρόνο και να παραπέμψουμε το θέμα για ακόμα μια φορά στο μέλλον», είπε με νόημα ο κ. Μητσοτάκης, προτάσσοντας την πολιτική αναγκαιότητα να βρεθεί μια λύση, ώστε η Ευρώπη να μην στείλει (ακόμα μια φορά) το λάθος μήνυμα στους πολίτες, παρατείνοντας την εκκρεμότητα εις το διηνεκές.
