«Σύννεφα» έχουν αρχίσει να συγκεντρώνονται στην αγορά των φωτοβολταϊκών καθώς η έλλειψη ηλεκτρικού χώρου φέρνει ξαφνικό …θάνατο στο «net metering», το οποίο θα αντικατασταθεί με το “net billing”.
Όπως είχε αναφέρει στις αρχές Μαρτίου από το βήμα της Βουλής και ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Θόδωρος Σκυλακάκης, «το net metering έχει τελειώσει με βάση τις ευρωπαϊκές προδιαγραφές. Από εδώ και πέρα στρεφόμαστε στο net billing».
Η αλλαγή …σκηνικού έχει αναστατώσει την αγορά καθώς το κόστος για την αποπληρωμή των φωτοβολταϊκών συστημάτων για αυτοκατανάλωση ενέργειας θα αυξηθεί σημαντικά, κυρίως για τα μικρά οικιακά συστήματα.
Net-metering VS net-billing
Ο ενεργειακός συμψηφισμός στο net-metering αφορά το σύνολο της παραγόμενης ενέργειας από φωτοβολταϊκά, ενώ στο net-billing (ταυτοχρονισμένος συμψηφισμός) μόνο το ποσοστό της παραγόμενης ενέργειας που ιδιοκαταναλώνεται σε πραγματικό χρόνο.
Στο net-metering, η παραγόμενη ενέργεια που δεν ιδιοκαταναλώνεται σε πραγματικό χρόνο εγχέεται στο δίκτυο όπου “αποθηκεύεται” για διάστημα έως και τριών ετών και συμψηφίζεται στην τιμή του τιμολογίου που έχει συμφωνηθεί με τον πάροχο ηλεκτρικής ενέργειας. Μετά την τριετία γίνεται εκκαθάριση και τυχόν πλεόνασμα ενέργειας για τον καταναλωτή δεν αποζημιώνεται.
Αντιθέτως στο net-billing, όπως εξηγεί ο σύμβουλος του Συνδέσμου Εταιρειών Φωτοβολταϊκών (ΣΕΦ) κ. Στέλιος Ψωμάς, όλη η πλεονάζουσα ενέργεια εγχέεται στο δίκτυο και αποζημιώνεται με ρυθμιζόμενη τιμή για συστήματα έως 1 MW, η οποία σήμερα είναι στα 6,5 λεπτά/κιλοβατώρα, δηλαδή πολύ χαμηλότερα από τις τιμές των τιμολογίων που ισχύουν σήμερα. Ειδικότερα, ο κ. Ψωμάς παραθέτει δύο συγκριτικά παραδείγματα, λαμβάνοντας υπόψη τιμή πώλησης της περίσσειας ενέργειας στο net billing στα 6,5 λεπτά/κιλοβατώρα και στο net metering βάσει τις τιμής κιλοβατώρας ενός μέσου «κίτρινου» τιμολογίου Μαρτίου. Έτσι:
– για οικιακό φωτοβολταϊκό 6,6 kW (χωρίς μπαταρία και χωρίς επιδότηση) , ο χρόνος αποπληρωμής της επένδυσης είναι στα 4,2 χρόνια με net metering και στα 6,8 χρόνια με net billing.
-για οικιακό φωτοβολταϊκό 6,6 kW (με μπαταρία και επιδότηση) ο χρόνος αποπληρωμής είναι στα 3,8 χρόνια με net metering και στα 5,8 χρόνια με net billing.
Τι αλλάζει στις επιχειρήσεις
Η μετάβαση από τον ενεργειακό συμψηφισμό στον ταυτοχρονισμένο συμψηφισμό είναι πιο ομαλή για τα μεγαλύτερα φωτοβολταϊκά συστήματα. Ειδικότερα, για μια επιχείρηση η οποία εγκαθιστά φωτοβολταϊκό ισχύος 100 kWp στη Χαμηλή Τάση με ποσοστό ταυτοχρονισμού 56,5%, με net-metering, το σύστημα αποπληρώνεται σε περίπου 3,1 έτη. Με net-billing (τιμή πώλησης περίσσειας 6,5 λεπτά/kWh), το αντίστοιχο σύστημα αποπληρώνεται σε περίπου 3,9 έτη.
Για επιχείρηση συνδεδεμένη στη Μέση Τάση, με ετήσια κατανάλωση 300.000 kWh, η οποία εγκαθιστά φωτοβολταϊκό ισχύος 150 kWp με μηδενική έγχυση, χωρίς επιδότηση, το σύστημα μπορεί να αποπληρωθεί σε περίπου 4,4 έτη ενώ με επιδότηση 20% σε περίπου 3,7 έτη.
Γιατί η Ευρώπη ρίχνει αυλαία στο net-metering;
Ο τερματισμός του net-metering κρίνεται αναγκαίος παρότι έχει υψηλότερες αποδόσεις για τους καταναλωτές. Κι αυτό διότι δεν αντανακλά τη διαφορά κόστους μεταξύ της εγχεόμενης και της απορροφώμενης ηλεκτρικής ενέργειας, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται στρεβλώσεις στην αγορά. «Οι στρεβλώσεις μπορεί να είναι αποδεκτές όταν η διείσδυση του net-metering είναι σχετικά μικρή, γίνονται όμως σημαντικές όταν μεγάλος αριθμός καταναλωτών, και ιδίως μεγάλων εμπορικών, αξιοποιήσει το net-metering. Το τελευταίο διάστημα υπάρχει μια στροφή από το net-metering στο net-billing, κυρίως λόγω πιέσεων από την πλευρά των προμηθευτών ενέργειας οι οποίοι επωμίζονται αυξημένο κόστος εξισορρόπησης», σημειώνει ο κ. Ψωμάς.
Όπως εξηγεί ο ίδιος, τα φωτοβολταϊκά συστήματα net-metering εγχέουν στο δίκτυο τις ώρες φθηνής ενέργειας και οι καταναλωτές απορροφούν συνήθως τις ώρες ακριβής ενέργειας, συνήθως το βράδυ. Το πρόβλημα αμβλύνεται, σύμφωνα με τον κ. Ψωμά, όταν το σύστημα αυτοπαραγωγής συνοδεύεται από μπαταρίες για την αποθήκευση της περίσσειας ενέργειας αυξάνοντας το ποσοστό ταυτοχρονισμού μεταξύ παραγόμενης και καταναλισκόμενης ενέργειας.
Έτσι, το κόστος εξισορρόπησης του συστήματος για τους προμηθευτές μπορεί να είναι σχετικά μικρό και διαχειρίσιμο όταν τα μεγέθη είναι μικρά, αλλά μπορεί να γίνει σημαντικό σε πολύ μεγάλα ποσοστά διείσδυσης. «Στην Ολλανδία, για παράδειγμα, όπου είναι εγκατεστημένα αρκετά GW συστημάτων αυτοκατανάλωσης, το κόστος αυτό έχει σχεδόν δεκαπλασιαστεί την τελευταία οκταετία», υπογραμμίζει ο σύμβουλος του ΣΕΦ.
Τι ισχύει σήμερα στην Ελλάδα
Στην Ελλάδα, σήμερα συνυπάρχουν δύο παράλληλα σχήματα, net-metering για συστήματα μικρής ισχύος και net-billing (ή zero feed-in) που αποτελεί πλέον την επιλογή
για αυτοκαταναλωτές με μεγαλύτερες ενεργειακές ανάγκες. Παράλληλα, δόθηκαν κίνητρα για εγκατάσταση μπαταριών πίσω από το μετρητή σε συστήματα αυτοκατανάλωσης για να αμβλυνθούν τα όποια προβλήματα εξισορρόπησης επιφέρει το net-metering.
Όσον αφορά σε προγράμματα επιδότησης, για τον οικιακό τομέα τρέχει το “Φωτοβολταϊκά στη Στέγη”, το οποίο επιδοτεί σημαντικό ποσοστό του κόστους της μπαταρίας (η εγκατάστασή της είναι υποχρεωτική) και μέρος του φωτοβολταϊκού (με όριο ισχύος τα 10,8 kWp). Οι αγρότες μπορούν επίσης να ωφεληθούν από το “Φωτοβολταϊκά στη Στέγη”, αλλά το επόμενο διάστημα θα περάσουν σε ένα νέο σχήμα ενίσχυσης, το “Φωτοβολταϊκά στο Χωράφι” (με όριο ισχύος των συστημάτων στα 50 kWp).
Σχετικά με τις επιχειρήσεις δεν υπάρχει προς το παρόν αντίστοιχο σχήμα επιδότησης, αλλά αναμένεται η έναρξη του προγράμματος «Φωτοβολταϊκά στις Επιχειρήσεις», που θα επιδοτεί συστήματα μηδενικής έγχυσης (zero feed-in) με ή χωρίς μπαταρία, με όριο ισχύος τη συμφωνημένη ισχύ κάθε παροχής.
Οφέλη εκτός προγραμμάτων επιδότησης
Όσοι δεν συμμετέχουν σε πρόγραμμα επιδότησης, μπορούν να ωφεληθούν από φοροεκπτώσεις. Από τις αρχές του έτους, οι δαπάνες που πραγματοποιούνται για την αγορά αγαθών και τη λήψη υπηρεσιών που σχετίζονται με την ενεργειακή, λειτουργική και αισθητική αναβάθμιση κτιρίων, τα οποία δεν έχουν ήδη ενταχθεί ή δεν θα ενταχθούν σε πρόγραμμα αναβάθμισης κτιρίων, μειώνουν, ισόποσα κατανεμημένες σε περίοδο πέντε ετών, τον φόρο εισοδήματος των φυσικών προσώπων, μέχρι του αναλογούντος για κάθε φορολογικό έτος φόρου, με ανώτατο συνολικά όριο δαπάνης τις 16.000 ευρώ. Το μέτρο καλύπτει και φωτοβολταϊκά συστήματα αυτοκατανάλωσης, με ή χωρίς αποθήκευση. Για παράδειγμα αν κάποιος εγκαταστήσει:
– οικιακό φωτοβολταϊκό με συνολική δαπάνη 8.500 ευρώ, εκ των οποίων οι 3.000 ευρώ αφορούν σε υπηρεσίες, το όφελος είναι 4.000 ευρώ κατανεμημένα σε 5 έτη, δηλαδή 800 ευρώ ανά έτος.
– οικιακό φωτοβολταϊκό με μπαταρία με συνολική δαπάνη 16.000 ευρώ (τη μέγιστη που δικαιούται βάσει της ρύθμισης), εκ των οποίων οι 4.000 ευρώ αφορούν σε υπηρεσίες τότε, για φορολογητέο εισόδημα 10.000 ευρώ, το ετήσιο όφελος θα είναι 900 ευρώ, ήτοι 4.500 ευρώ στην πενταετία, ενώ για εισόδημα από 10.758 και πάνω, το όφελος θα είναι 1.067 ανά έτος και 5.335 ευρώ στην πενταετία.
