Μετά από ολονύχτιες διαπραγματεύσεις, η Ευρωπαϊκή Ένωση κατέληξε σε πολιτική συμφωνία νωρίς το πρωί της Τρίτης, για την επιβολή φόρου άνθρακα σε «ρυπογόνα» αγαθά που εισαγονται από τρίτες χώρες, όπως ο χάλυβας και το τσιμέντο.
Αυτό, επισημαίνεται, θα δώσει στην ΕΕ ένα ισχυρό εργαλείο για να θωρακίσει τη βιομηχανία της στο πλαίσιο της πράσινης μετάβασης, συμβάλλοντας παράλληλα στην αποτροπή της ρύπανσης σε άλλες περιοχές του κόσμου.
Ειδικότερα, διαπραγματευτές από χώρες της ΕΕ και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κατέληξαν σε συμφωνία γύρω στις 5 το πρωί στις Βρυξέλλες, σχετικά με το νόμο για την επιβολή δασμού εκπομπών CO2 στις εισαγωγές σιδήρου και χάλυβα, τσιμέντου, λιπασμάτων, αλουμινίου και ηλεκτρικής ενέργειας.
Οι εταιρείες που εισάγουν αυτά τα αγαθά στην ΕΕ θα κληθούν να αγοράσουν πιστοποιητικά για την κάλυψη των ενσωματωμένων εκπομπών CO2. Το σύστημα έχει σχεδιαστεί για να εφαρμόζει το ίδιο κόστος CO2 σε υπερπόντιες εταιρείες και εγχώριες βιομηχανίες της ΕΕ – οι τελευταίες από τις οποίες απαιτείται ήδη να αγοράζουν άδειες από την αγορά άνθρακα της ΕΕ όταν ρυπαίνουν.
Ο Mohammed Chahim, επικεφαλής διαπραγματευτής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για το νόμο, είπε ότι ο διασυνοριακός αυτός δασμός θα είναι κρίσιμος για τις προσπάθειες της ΕΕ για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής.
Θα ισχύει επίσης για το εισαγόμενο υδρογόνο, το οποίο δεν ήταν στην αρχική πρόταση της ΕΕ, αλλά για το οποίο πίεσαν οι νομοθέτες της ΕΕ στις διαπραγματεύσεις.
Οι λεπτομέρειες
Η οριστικοποίηση των βασικών λεπτομερειών του Μηχανισμού Συνοριακής Προσαρμογής Άνθρακα (Carbon Border Adjustment Mechanism – CBAM), συμπεριλαμβανομένης της ημερομηνίας έναρξης του, θα καθοριστούν αργότερα αυτή την εβδομάδα στις σχετικές διαπραγματεύσεις για τη μεταρρύθμιση της αγοράς άνθρακα της ΕΕ.
Επί του παρόντος, η ΕΕ παρέχει στην εγχώρια βιομηχανία δωρεάν άδειες CO2 για να την προστατεύσει από τον ξένο ανταγωνισμό, αλλά σχεδιάζει να καταργήσει σταδιακά αυτές τις δωρεάν άδειες όταν τεθούν σταδιακά οι διασυνοριακοί δασμοί άνθρακα, προκειμένου να συμμορφωθεί με τους κανόνες του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου. Το πόσο γρήγορα θα συμβεί αυτή η σταδιακή εισαγωγή θα αποφασιστεί στις συνομιλίες για την αγορά άνθρακα.
Οι Βρυξέλλες είπαν ότι οι χώρες θα μπορούσαν να εξαιρεθούν εάν έχουν ισοδύναμες πολιτικές για την κλιματική αλλαγή με την ΕΕ και πρότειναν ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα μπορούσαν να αποφύγουν τους δασμούς σε αυτή τη βάση.
Ο μηχανισμός
Ο μηχανισμό συνοριακής προσαρμογής άνθρακα εντάσσεται στο πλαίσιο της στρατηγικής για το κλίμα, ως μέτρο που θα προλαμβάνει τον κίνδυνο διαρροής άνθρακα και θα στηρίζει την αυξημένη φιλοδοξία της ΕΕ όσον αφορά τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής, διασφαλίζοντας παράλληλα τη συμβατότητα με τον ΠΟΕ.
Σύμφωνα με τι σκεπτικό, οι εισαγωγείς της ΕΕ θα αγοράζουν πιστοποιητικά άνθρακα που αντιστοιχούν στην τιμή του άνθρακα που θα είχε καταβληθεί εάν τα προϊόντα είχαν παραχθεί σύμφωνα με τους κανόνες της ΕΕ για την τιμολόγηση του άνθρακα. Αντιστρόφως, όταν ένας παραγωγός τρίτης χώρας μπορεί να αποδείξει ότι έχει ήδη καταβάλει τιμή για τον άνθρακα που χρησιμοποιήθηκε για την παραγωγή των εισαγόμενων εμπορευμάτων σε τρίτη χώρα, το αντίστοιχο κόστος μπορεί να αφαιρεθεί πλήρως για τον εισαγωγέα της ΕΕ.
Ο CBAM θα συμβάλει στη μείωση του κινδύνου διαρροής άνθρακα προτρέποντας τους παραγωγούς τρίτων χωρών να προβούν σε οικολογικότερες διαδικασίες παραγωγής.
Διεθνής προβληματισμός
Τα σχέδια της ΕΕ έχουν ήδη προκαλέσει διπλωματική αναστάτωση στην Κίνα και την Ινδία και υπάρχει ανησυχία ότι η Ρωσία μπορεί να μη συμμορφωθεί με αυτά, επισημαίνει το Bloomberg.
Επιπλέον, ο μηχανισμός της ΕΕ έρχεται την ώρα που κλιμακώνονται οι εντάσεις σχετικά με τον νόμο για τη μείωση του πληθωρισμού της κυβέρνησης των ΗΠΑ, το πράσινο πακέτο 369 δισεκατομμυρίων δολαρίων της χώρας, το οποίο παρέχει επιδοτήσεις μόνο σε αμερικανούς κατασκευαστές για την ανάπτυξη κάποιων καθαρών τεχνολογιών, συμπεριλαμβανομένων των ηλεκτρικών οχημάτων, κάτι το οποίο η ΕΕ αξιολογεί ως ενδεχόμενη παράβαση των κανόνων του ΠΟΕ.
Από την πλευρά της, η ΕΕ υποστηρίζει ότι ο CBAM είναι σύμφωνος με τους κανόνες του διεθνούς εμπορίου ως περιβαλλοντικό μέτρο, που αποσκοπεί να εμποδίσει τη βιομηχανία να μετακινεί τις εκπομπές άνθρακα εκτός του μπλοκ, καθώς επιβάλλει αυστηρότερα κλιματικά μέτρα στη βιομηχανία.
