της Φαίης Σφακιωτάκη
“Συναγερμός” έχει σημάνει στο φοινικόδασος του Βάι καθώς για πρώτη φορά ο λεγόμενος φοίνικας του Θεόφραστου, προσβάλλεται από το κόκκινο σκαθάρι, το οποίο εντοπίστηκε πρώτη φορά στην Κρήτη το 2006.
“Πρόκειται για έξαρση σε ένα είδος φοίνικα στον οποίο δεν είχε μέχρι τώρα δημιουργήσει προβλήματα ο συγκεκριμένος εχθρός. Αυτό είναι πάρα πολύ σοβαρό. Είχε δημιουργήσει προβλήματα σε άλλους φοίνικες, όπως στον Κανάριο, σε κήπους και πάρκα κυρίως” εξήγησε στην εκπομπή “Live με την Αντιγόνη” της Τηλεόρασης CRETA ο Αναπληρωτής Καθηγητής Γεωργικής Εντομολογίας, Μανόλης Ροδιτάκης.
“Εμείς πρώτη φορά ανιχνεύσαμε σκαθάρι στο δάσος το 2010. Όμως, προσβολή σε δέντρο δεν είχαμε δει ποτέ, αναφορικά με τους φοίνικες του Θεόφραστου” διευκρίνισε στην Τηλεόραση CRETA ο Διευθυντής Δασών Λασιθίου, Μανόλης Κουδουμάς.
Η πρώτη προσβολή στο Βάι διαπιστώθηκε σε ένα μεγάλο φοίνικα τον περασμένο Αύγουστο, ο οποίος δεν μπόρεσε να σωθεί. Τις τελευταίες 10 ημέρες η Διεύθυνση Δασών εντοπίσε εκ νέου προσβεβλημένους φοίνικες, στους οποίους, στην πλειονότητά τους, η κατάσταση είναι επίσης μη αναστρέψιμη. Όπως εκτιμά ο κ. Κουδουμάς, οι φοίνικες που έχουν εντοπιστεί μέχρι στιγμής υπολογίζονται σε 30 κι έχουν κοπεί 20 εξ αυτών.
“Όσο μπαίνουμε μέσα στο δάσος βρίσκουμε νέα δέντρα που έχουν προσβληθεί από το σκαθάρι. Στη συντριπτική τους πλειοψηφία πρόκειται για ασθενικά και πολύ μικρά δέντρα. Προφανώς είναι τα πλέον ευάλωτα. Όσα είναι ξερά τα έχουμε κόψει, τα έχουμε καταστρέψει, γιατί έχουν μέσα σκαθάρια σε όλα τα στάδια της ζωής τους. Σε όσα δεν έχουν καταστραφεί, κάνουμε χρήση εντομοκτόνου για να καταπολεμήσουμε το σκαθάρι.”
“Είμαστε ακόμη στην αρχή. Είμαστε σε μια κατάσταση που απλά αποτυπώνουμε ένα πρόβλημα, το οποίο πρόβλημα δεν ξέρουμε τι διαστάσεις έχει. Οι προσβολές πάνε πίσω τουλάχιστον 4-5 μήνες. Δεν είναι τωρινές. Τώρα βλέπουμε το αποτέλεσμα. Πρότασή μας είναι να γίνει σε βάθος χρόνου επίβλεψη του δάσους συστηματική, σε εβδομαδιαία βάση, σε πολύ μεγάλο αριθμό φοινίκων, αξιοποιώντας ίσως και τεχνολογικά μέσα, όπως εναέρια, για την επίβλεψη, με τη συνδρομή του ΕΛΜΕΠΑ” σημείωσε ο κ. Ροδιτάκης.
Στην κλιματική αλλαγή αποδίδει την κατάσταση η Γραμματέας της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Κρήτης και Δασολόγος, Μαρία Κοζυράκη. “Είναι τραγικό θα μπορούσα να πω. Δυστυχώς, μάλλον θα δούμε χλωρίδες και πανίδες να εξαφανίζονται, είτε από προσβολές, είτε επειδή δε θα μπορούν να επιβιώσουν στις δεδομένες καιρικές συνθήκες. Πάντως, ένα είδος όπως είναι αυτό του φοίνικα του Θεόφραστου, αποδεδειγμένα με διδακτορικές εργασίες σε Πανεπιστήμια, πολύ ανθεκτικό στο κόκκινο σκαθάρι, το οποίο αφάνιζε μέχρι πρόσφατα άλλα είδη φοινίκων, όπως είναι ο Κανάριος – καλλωπιστικός φοίνικας πολύ εξαπλωμένος στην κηποτεχνία – βλέπουμε ότι καθίσταται επίσης πολύ ευάλωτος και προσβάλλεται. Πρόκειται για δευτερογενή προσβολή στο Βάι. Δευτερογενής προσβολή είναι όταν κάτι που υπό κανονικές συνθήκες δε θα συνέβαινε, δημιουργούνται αυτές οι συνθήκες εξωγενώς, έτσι ώστε να συμβεί αυτή η προσβολή.”
“Είναι μια αλλαγή η οποία μας προβληματίζει. Δεν έχει παρατηρηθεί αλλού, όπως για παράδειγμα στην Πρέβελη, που αντιστοίχως έχουμε τέτοιες συστοιχίες Θεόφραστου. Άρα, είναι ένα μεμονωμένο περιστατικό. Θα πρέπει όμως να το δούμε πολύ προσεκτικά, μήπως αυτό σημαίνει και κάτι πιο σημαντικό ή είναι -και το ευχόμαστε- μια μεμονωμένη έξαρση ενός εχθρού και θα επέλθει ύφεση το επόμενο διάστημα” πρόσθεσε ο κ. Ροδιτάκης.
“Απο δω και στο εξής ενημερώνουμε το Υπουργείο, προκειμένου να μπει μπροστά και να εκπονηθεί ένα σχέδιο δράσης, το οποίο θα περιλαμβάνει διάφορες δραστηριότητες σε περίπτωση εκτεταμένης προσβολής” ανέφερε ο κ. Κουδουμάς.
Το φοινικόδασος στο Βάι είναι μεγάλης σημασίας για την Ευρώπη. Ο φοίνικας του Θεόφραστου είναι ένα από τα δύο ιθαγενή είδη φοίνικα της Ευρώπης και εκτός της Κρήτης εμφανίζεται μόνο τοπικά στη νοτιο-δυτική Τουρκία. Συστάδες με Φοίνικες του Θεόφραστου υπάρχουν σε 10 ακόμα τοποθεσίες στην Κρήτη αλλά σε μικρούς πληθυσμούς. Το δάσος στο Βάι είναι το μεγάλυτερο στην Κρήτη και πιθανότατα στην Ευρώπη, καθώς, μαζί με τις παραφυάδες, αριθμεί περίπου 35.000 φοίνικες.
