Η αναζήτηση χαμένων θησαυρών αποτελεί εδώ και χρόνια αναπόσπαστο κομμάτι των αποστολών εξερεύνησης. Επτά μήνες μετά την ανακάλυψη του πλοίου HMS Endurance του Ernest Shackleton, έρχεται μια νέα ανακάλυψη: οι κάμερες του εξερευνητή Bradford Washburn, που χάθηκαν σε έναν απομακρυσμένο ορεινό παγετώνα πριν από 85 χρόνια.
Ο εξερευνητής Griffin Post, επικεφαλής μιας αποστολής για την Teton Gravity Research, εντόπισε τον εξοπλισμό στον απομακρυσμένο παγετώνα Walsh στην επικράτεια Yukon του Καναδά κατά τη διάρκεια μιας εβδομάδας αναζήτησης τον Αύγουστο.
Τον Ιούνιο του 1937, ο Washburn και ο συνεργάτης του στην αναρρίχηση Robert Bates ξεκίνησαν μια αποστολή για να σκαρφαλώσουν στο όρος Lucania, το τρίτο ψηλότερο βουνό του Καναδά στα 5.226 μέτρα, και εκείνη την εποχή η τελευταία κορυφή όπου δεν είχε ανεβεί κανείς στη Βόρεια Αμερική. Αποτελεί μέρος του εθνικού πάρκου και του καταφυγίου Kluane.
Επρόκειτο να ξεκινήσουν και να τελειώσουν την αναρρίχησή τους στον παγετώνα Walsh, περίπου στη μέση, στα 2.500 μέτρα, αλλά δεν έγινε έτσι. Ο άστατος καιρός σήμαινε ότι υπήρχε λάσπη στον παγετώνα, το αεροπλάνο που τους μετέφερε εκεί κόλλησε και ο πιλότος αρνήθηκε να επιστρέψει για τους εξερευνητές. Καθηλωμένο, το ζευγάρι έπρεπε να κάνει όχι μόνο την ανάβαση, αλλά και την πλήρη κατάβαση πίσω με τα πόδια, περπατώντας πάνω από 240 χιλιόμετρα μέσα από την έρημο μέχρι την πλησιέστερη πόλη. Για να το κάνουν, ωστόσο, έπρεπε να πετάξουν τα υπάρχοντά τους: έναν μπόγο 408 κιλών με εξοπλισμό που περιελάμβανε σκηνές, ορειβατικό εξοπλισμό και τρεις κάμερες.
Οι κάμερες ανακτήθηκαν από την ομάδα του Post, μαζί με τον υπόλοιπο εξοπλισμό, και δύο από αυτές ήταν ακόμα φορτωμένες με φιλμ. Τώρα έχουν παραδοθεί στην ομάδα του Parks Canada που θα προσπαθήσει να αναπτύξει τις φωτογραφίες.
Ο Ποστ λέει στο CNNi ότι είχε την ιδέα για την αποστολή πριν από δύο χρόνια διαβάζοντας το “Escape from Lucania”, το οποίο αφηγείται την ιστορία της αποστολής Washburn-Bates και αναφέρει την εγκατάλειψη της κρύπτης.
«Στον επίλογο πετούν πάνω από την περιοχή και ο Washburn λέει, “Πρέπει να επιστρέψουμε και να ψάξουμε για αυτόν τον εξοπλισμό”. Έξι μήνες μετά το σκεφτόμουν ακόμα», λέει.
Φυσικά, ο εντοπισμός ενός αντικειμένου που έχει ξεμείνει σε έναν κινούμενο παγετώνα είναι μάλλον πιο δύσκολος από το να βρεις κάτι θαμμένο σε ένα κανονικό μέρος. Κατά τη διάρκεια των 18 μηνών προετοιμασίας για την αποστολή, ο Post «χτένισε» παλιά έγγραφα, περιοδικά και αλληλογραφία για να προσπαθήσει να εντοπίσει το αρχικό σημείο, ενώ μια ομάδα από το Πανεπιστήμιο της Οτάβα, με επικεφαλής τον Δρ. Luke Copland, χρησιμοποίησε διαδικασίες χαρτογράφησης παγετώνων για να υπολογίσει πόσο μακριά θα μπορούσε να έχει ταξιδέψει η κρύπτη σε οκτώ δεκαετίες. Μέχρι τον Αύγουστο, ήταν έτοιμοι να δοκιμάσουν. Έξι μέρες αναζήτησης δεν απέδωσε καρπούς και είχαν αρχίσει να πιστεύουν ότι δεν θα απέδιδε η αποστολή.
Ωστόσο, κυριολεκτικά την τελευταία στιγμή, η ερευνήτρια παγετώνων της ομάδας Dorota (Dora) Medrzycka από το Πανεπιστήμιο της Οτάβα κατέληξε στη θεωρία, ότι έως τότε έψαχναν σε λάθος σημείο.
Και εκείνη την τελευταία μέρα, «στέκομαι εκεί στη μέση του παγετώνα, ήταν σαν μια σπίθα», λέει. «Το ότι βρισκόμουν εκεί πυροδότησε αυτή την ιδέα. Ήταν μοιραίο; Σχεδόν», συνεχίζει.
Καθώς στεκόταν στον πάγο, η Medrzycka παρατήρησε ένα μοτίβο στην επιφάνεια που διέσχιζε την κορυφή του παγετώνα. «Αντί να είναι συνεχές, σταματούσε κάπως στη μέση. Και είδα ότι υπήρχαν δύο μεγάλα κενά στη δορυφορική φωτογραφία».
Κοιτάζοντας τα κενά, η Medrzycka και βλέποντας πόσο μακριά ήταν μεταξύ τους, συνειδητοποίησε ότι ο παγετώνας είχε αυξηθεί περαιτέρω και ταχύτερα από ό,τι είχαν αρχικά προβλέψει.
Τις τελευταίες τρεις ώρες της έρευνας, μετακινήθηκαν δύο χιλιόμετρα πιο μακριά από το πιο απομακρυσμένο σημείο της αρχικής περιοχής στόχου τους, και σχεδόν αμέσως ένα μέλος της ομάδας εντόπισε ένα δοχείο καυσίμου.
«Η κρύπτη ήταν ημι-θαμμένη», λέει ο Post. «Οι σκηνές προεξείχαν μέσα από τον πάγο. Κάποια πράγματα θα μπορούσατε να τα έχετε μόλις σηκώσει. Υπήρχαν γυαλιά, ρούχα, αντικείμενα αδιαμφισβήτητα από εκείνη την εμπειρία με βάση τις φωτογραφίες».
Η Medrzycka χαρακτηρίζει τη στιγμή πραγματικά απίστευτη. «Κυριολεκτικά δεν θα μπορούσατε να γράψετε καλύτερο τέλος».
Σύμφωνα με τη Medrzycka, λόγω της μετακίνησης του παγετώνα για 85 χρόνια, τα αντικείμενα είχαν απλωθεί δεκάδες μέτρα το ένα από το άλλο, αλλά εκείνο το απόγευμα, η ομάδα βρήκε σχεδόν ολόκληρη την κρύπτη, εκτός από μερικά αντικείμενα που είχαν μεταφερθεί μακριά από το λιωμένο νερό με τα χρόνια.
Μεταξύ αυτών υπήρχαν τρεις κάμερες: η εναέρια κάμερα του Washburn Fairchild F-8 (αργότερα θα γινόταν διάσημος για τις αεροφωτογραφίες του), η οποία υπέστη ζημιά και δύο κάμερες κινηματογραφικών ταινιών που είναι ακόμα άθικτες: ένα μοντέλο DeVry “Lunchbox” και ένα Bell & Howell Eyemo 71A, οι οποίες περιείχαν ακόμα τις ταινίες τους.
Η ομάδα βρίσκεται ήδη σε επαφή με τις οικογένειες των Washburn και Bates, οι οποίοι πέθαναν και οι δύο το 2007.
Για την Medrzycka, η μεγαλύτερη συνεισφορά της αποστολής είναι η κατανόηση της εξέλιξης του παγετώνα Walsh.
«Έχουμε δορυφορικές εικόνες από σήμερα έως το 2000 και μετά λίγο πίσω στη δεκαετία του 1960, αλλά τίποτα πριν από αυτό. Η επιστροφή στη δεκαετία του 1930 μας δείχνει πώς έχει αλλάξει η ροή και νομίζω ότι είναι αρκετά μοναδικό για αυτόν τον λόγο», είπε.
«Μας διδάσκει ότι είναι σημαντικό να εξετάζουμε μεγαλύτερα χρονοδιαγράμματα εάν θέλουμε να καταλάβουμε πώς αλλάζουν οι παγετώνες με την κλιματική αλλαγή», συνέχισε.
Η επόμενη αποστολή τους; Όταν έκαναν αυτό το ταξίδι, αρκετοί κάτοικοι του Yukon, τους ζήτησαν να ψάξουν τα απομεινάρια του αεροπλάνου Douglas C-54 Skymaster που συνετρίβη με 44 επιβαίνοντες το 1950, εκτιμώντας ότι μπορεί να ήταν στην περιοχή.
Αν και το έκαναν, η ομάδα δεν βρήκε τίποτα, αλλά μπορεί να επιστρέψουν.
«Φαίνεται ότι αξίζει να ψάξω, αλλά θα χρειαζόμουν λίγο χρόνο για να κάνω κάποια έρευνα», καταλήγει ο Post.
