Μετά από πολυετή διαδρομή στα «χαρτιά», ο EuroAsia Interconnector, το φιλόδοξο project ηλεκτρικής διασύνδεσης του Ισραήλ, της Κύπρου και της Ελλάδας, εισέρχεται σε τροχιά υλοποίησης, με τη σημερινή ημέρα να αποκτά χαρακτήρα συμβολικού και ουσιαστικού «οροσήμου».
Και τούτο καθώς το απόγευμα θα πραγματοποιηθεί στο Προεδρικό Μέγαρο, στη Λευκωσία, η τελετή έναρξης των κατασκευαστικών εργασιών για το τμήμα Κύπρου-Κρήτης.
H τελετή θα γίνει παρουσία του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκου Αναστασιάδη, της Επιτρόπου της ΕΕ για θέματα ενέργειας, Kadri Simson, του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κώστα Σκρέκα, της υπουργού
Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας της Κύπρου, Νατάσας Πηλείδου, καθώς και του CEO της διαχειρίστριας εταιρείας του έργου Νάσου Κτωρίδη.
Οι «αριθμοί» και οι παράμετροι του mega project
Ο EuroAsia Interconnector, στην πλήρη ανάπτυξή του, θα είναι η μεγαλύτερη (μήκους 1.208 χλμ) και η βαθύτερη (έως και 3.000 μέτρα) ηλεκτρική διασύνδεση στον κόσμο, ισχύος 2.000 MW, η οποία θα τερματίσει την ενεργειακή απομόνωση της Κύπρου και θα ενισχύσει την ασφάλεια του εφοδιασμού για τις τρεις χώρες (Ισραήλ,Κύπρος, Ελλάδα), δημιουργώντας μια αξιόπιστη πηγή πράσινης ενέργειας για την Ευρώπη.
Ταυτόχρονα αποκτά και ευρύτερη γεωστρατηγική σημασία, ενισχύοντας τις σχέσεις των τριών χωρών.
Το project μετά από αρκετές καθυστερήσεις, από πέρυσι το Μάρτιο, εισήλθε στη φάση των διαγωνιστικών διαδικασιών. Στο πλαίσιο αυτό, έχει επιλεγεί η Siemens AG για το συμβόλαιο των σταθμών μετατροπής (VSC Converter Stations), ενώ τον περασμένο Φεβρουάριο προκηρύχτηκαν δύο διαγωνισμοί για τα βασικά καλωδιακά τμήματα Ισραήλ-Κύπρος και Κύπρος- Κρήτη, συνολικού ύψους 1,7 δισ. ευρώ.
Για το πρώτο και μεγαλύτερο συμβόλαιο που αφορά στη διασύνδεση της Κύπρου με την Κρήτη, δεσμευτικές προσφορές κατέθεσαν η Nexans Norway AS και η Prysmian Powerlink s.r.l. ενώ στις 4 Ιουλίου ανακοινώθηκε ως προτιμώμενος πλειοδότης για την ανάθεση των συμβάσεων των δύο HVD Καλωδιακών Συστημάτων (Πόλος 1 και Πόλος 2), για τη Ζεύξη Κύπρου – Ελλάδας (Κρήτη) του Σταδίου 1, 1000MW, η Nexans Norway AS.
Το έργο χωρίζεται σε δύο ομοειδή τμήματα (ανά πόλο) με ενδεικτικό προϋπολογισμό 623 εκατ. ευρώ έκαστο για τα καλωδιακά συστήματα που θα διασυνδέουν την Κύπρο με την Ελλάδα (Κρήτη).
Οι συμβάσεις αφορούν στην προμήθεια, κατασκευή και εγκατάσταση του συστήματος καλωδίων HVDC συμπεριλαμβανομένων όλων των απαιτούμενων υπεράκτιων και χερσαίων συνοδευτικών υποδομών.
Η απόσταση που θα καλυφθεί με υποβρύχιο καλώδιο είναι 898 χιλιόμετρα με μέγιστο βάθος πόντισης στα 3.000 μέτρα, ενώ η χερσαία απόσταση μέχρι τους Σταθμούς Μετατροπής είναι 13 χλμ στην Κύπρο και 10 χλμ στην Κρήτη.
Στην προκήρυξη του διαγωνισμού προβλεπόταν ότι οι υποψήφιοι μπορούν να υποβάλουν προσφορές για το ένα ή και για τα δύο ομοειδή τμήματα. Παράλληλα, τρέχει και ο δεύτερος διαγωνισμός για το καλώδιο Ισραήλ – Κύπρος, συνολικού ενδεικτικού προϋπολογισμού 460 εκατ. ευρώ. Και σε αυτή την περίπτωση είναι χωρισμένος σε δύο ομοειδή τμήματα (ανά πόλο) με ενδεικτικό προϋπολογισμό 230 εκατ. ευρώ για καθένα.
Το χρονοδιάγραμμα και τα «κλειδιά»
Το φιλόδοξο project του EuroAsia Interconnector, είναι εκτιμώμενου προϋπολογισμού 2,5 δισ. ευρώ και με βάση το αρχικό χρονοδιάγραμμα θα ολοκληρωνόταν τον Δεκέμβριο του 2023. Ωστόσο, λόγω τεχνικών αλλά και θεσμικών ζητημάτων που προέκυψαν, ο ορίζοντας ολοκλήρωσης τοποθετείται πλέον για το 2025.
Για να «κλειδώσει» η υλοποίησή του καθοριστικό ρόλο έπαιξε καταρχήν, η ευρωπαϊκή επιχορήγηση. Έτσι, στα τέλη Μαΐου ανακοινώθηκε ότι η Ε.Ε. έχει εγκρίνει παροχή χορηγίας 657 εκατ. ευρώ για την κατασκευή του 1ου τμήματος του έργου που αφορά την ηλεκτρική διασύνδεση μεταξύ Κύπρου- Κρήτης με πόρους από το Μηχανισμό «Συνδέοντας την Ευρώπη».
Το ποσό αυτό είναι το μεγαλύτερο που έχει εξασφαλιστεί ιστορικά για έργο της Κυπριακής Δημοκρατίας. Ακόμη, τo έργο περιλαμβάνεται στο εθνικό Σχέδιο «Κύπρος – το Αύριο» και θα λάβει επιπλέον επιχορήγηση από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της τάξης των 100 εκατ. ευρώ. Παράλληλα, καθοριστικής σημασίας ήταν και η διεύρυνση της μετοχικής βάσης της εταιρείας, καθώς στο όλο εγχείρημα μπαίνουν τόσο ο ΑΔΜΗΕ, όσο και ο όμιλος της ΓΕΚ-ΤΕΡΝΑ.
Συγκεκριμένα, όπως δήλωσε πριν ένα μήνα ο Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος του ΑΔΜΗΕ Μάνος Μανουσάκης, ο Διαχειριστής έθεσε τις βάσεις για αρχική επενδυτική συμμετοχή 25% στον EuroAsia Interconnector «ένα ήδη ώριμο έργο, με εξασφαλισμένη ευρωπαϊκή χρηματοδότηση, το οποίο θα αναβαθμίσει τη θέση της Ελλάδας στον διεθνή ενεργειακό χάρτη και θα την τοποθετήσει στο επίκεντρο των ανταλλαγών ενέργειας ανάμεσα στην Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή».
Σημειώνεται ότι προηγήθηκαν διαπραγματεύσεις σχετικά με τους όρους της πρότασης του ΑΔΜΗΕ, ο οποίος μετά την οριστικοποίηση της συμφωνίας το επόμενο διάστημα, αναμένεται ότι θα έχει και τον έλεγχο της υλοποίησης του έργου.
Ταυτόχρονα, όμως, -όπως αποκάλυψε το newmoney στις 26 Ιουλίου-, στο project θα συμμετάσχει με κεντρικό ρόλο και η ΓΕΚ-ΤΕΡΝΑ. Ειδικότερα, οι εξελίξεις δρομολογήθηκαν μέσω της ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ Παραχωρήσεις, καθώς και της κυπριακής NK GEKTERNA LTD.
Στις 23 Μαρτίου 2022 η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ Παραχωρήσεις απέκτησε το 50% της εταιρείας NK GEKTERNA LTD με έδρα
την Κύπρο (έναντι ποσού 30 εκατ. ευρώ), η οποία θα δραστηριοποιηθεί στην ανάπτυξη διεθνών δικτύων μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας και δεδομένων και είναι ήδη μέτοχος της εταιρείας EuroAsia Interconnector PLC.
Σημειώνεται ότι από το πρωί, σήμερα, πραγματοποιείται στη Λευκωσία το Συνέδριο με θέμα «EMGF – Energy Transition Conference» που διοργανώνει η Κύπρος, με την ευκαιρία της Προεδρίας στον περιφερειακό διακυβερνητικό οργανισμό East Mediterranean Gas Forum (EMGF).
Στόχος του συνεδρίου είναι να αναδειχθεί ο αποφασιστικός ρόλος του EMGF στις προσπάθειες για μετάβαση σε καθαρότερη ενέργεια και στη βιώσιμη ανάπτυξη. Στο ΕΜGF συμμετέχουν η Κύπρος, η Αίγυπτος, η Ελλάδα, το Ισραήλ, η Γαλλία, η Ιταλία, η Ιορδανία και η Παλαιστίνη. Παρατηρητές του Φόρουμ είναι η Ε.Ε, οι ΗΠΑ και
η Παγκόσμια Τράπεζα.
