Σύμφωνα με τις ανακοινώσεις, στόχος είναι να διευκολυνθούν άτομα με προβλήματα πρόσβασης, αλλά και οι Έλληνες της διασποράς, οι οποίοι θα μπορούν να ασκήσουν το εκλογικό τους δικαίωμα από το εξωτερικό μόνον με επιστολική ψήφο, η οποία θα πρέπει να αποστέλλεται έγκαιρα, με καταληκτική ημερομηνία το Σάββατο (παραμονή των εκλογών) στις 17:00 το απόγευμα, ειδάλλως η ψήφος δεν θα παραλαμβάνεται. Όμως, η καταμέτρηση των ψηφοδελτίων θα ξεκινά στις 19:00 το βράδυ της Κυριακής των εκλογών.
Σε πρώτη φάση, η επιστολική ψήφος θα αφορά στις ευρωεκλογές και τα δημοψηφίσματα.
Το σχέδιο νόμου του Υπουργείου Εσωτερικών «Εκλογή Ευρωβουλευτών, Διευκόλυνση Ψήφου Εκλογέων, Εκκαθάριση Εκλογικών Καταλόγων και Λοιπές Διατάξεις», αναμένεται ότι θα έρθει προς ψήφιση στη Βουλή στις αρχές του 2024. Θα προηγηθεί ο διάλογος της κυβέρνησης με τα πολιτικά κόμματα και στη συνέχεια η δημόσια διαβούλευση. Στόχος της κυβέρνησης, όπως είπε η κυρία Κεραμέως, είναι να υπάρξει συναίνεση. «Είμαστε ανοιχτοί στον διάλογο», είπε.
Ποια προβλήματα θα λύσει η επιστολική ψήφος
«Ανταποκρινόμαστε στους προβληματισμούς που είχαν διατυπωθεί στο παρελθόν. Αλλάζει τελείως το τοπίο όσον αφορά στην ψήφο των αποδήμων και στην ψήφο στην Ελλάδα. Μιλάμε για κατηγορίες όπως ΑμεΑ, ασθενείς, φοιτητές, σπουδαστές, μαθητές, που έχουν το δικαίωμα ψήφου, και εφόσον μπορούν, μπορούν να το ασκήσουν. Η επιστολική ψήφος βαθαίνει τη δημοκρατία», τόνισε η Νίκη Κεραμέως, υπενθυμίζοντας τα μεγάλα ποσοστά αποχής.
«Στα 50 χρόνια από την αποκατάσταση της Δημοκρατίας δεν θα υπάρχει κανένα εμπόδιο για την άσκηση του δικαιώματος ψήφου», ανέφερε.
Κώλυμα για βουλευτές που θέλουν να γίνουν ευρωβουλευτές
Από την πλευρά του, ο Θοδωρής Λιβάνιος ανέφερε ότι επανέρχεται το κώλυμα για τους βουλευτές, που εάν θέλουν να είναι υποψήφιοι για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, θα πρέπει να παραιτηθούν. Οι συνδυασμοί θα περιλαμβάνουν 42 υποψηφίους, 17 από κάθε φύλο και ποσόστωση 40%.
Η επιστολική ψήφος, όπως είπε, χρησιμοποιείται πολύ στο εξωτερικό. «ΑμεΑ, εποχικοί εργαζόμενοι, εργαζόμενοι που δουλεύουν τις Κυριακές, γιατροί, νοσηλευτές, τους δίνεται η δυνατότητα να ασκήσουν το εκλογικό τους δικαίωμα με ασφάλεια και εγκυρότητα, ενώ προστατεύεται η μυστικότητα της ψήφου», είπε.
Μόνο με επιστολική ψήφο οι Έλληνες του εξωτερικού
Σύμφωνα με τον κ. Λιβάνιο, με την επιστολική ψήφο ο εκλογέας θα έχει τη δυνατότητα να αποφασίσει πώς θα ασκήσει το δικαίωμά του. Στο εξωτερικό δεν θα στηθούν εκλογικά τμήματα και η ψήφος θα είναι μόνο επιστολική. Η καταμέτρηση θα γίνει στις 19:00 της Κυριακής, όπως και στην άλλη Ελλάδα. Το πεδίο εμβέλειας προς το παρόν αφορά τις ευρωεκλογές και τα δημοψηφίσματα. Οι ευρωεκλογές θα διεξαχθούν στις 9 Ιουνίου, εν μέσω εξετάσεων για τους μαθητές. Την ίδια ώρα, οι Βρυξέλλες παροτρύνουν τα κράτη-μέλη για να καθιερώσουν την επιστολική ψήφο.
Οι φάκελοι θα στέλνονται 20 ημέρες πριν τις εκλογές το αργότερο. Η αποστολή θα γίνει από το εξωτερικό προς το εσωτερικό για να καλυφθεί και η μεγαλύτερη διάρκεια. Η επιλογή των αναδόχων θα γίνει με δημόσια πρόσκληση και συγκεκριμένες αυστηρές προδιαγραφές, όπως 5 ημέρες για την εγγυημένη παράδοση. Ο φάκελος θα περιλαμβάνει: Ο φάκελος επιστροφής ψήφου, ο φάκελος ψηφοφορίας, το ψηφοδέλτιο, έντυπο προς τους ψηφοφόρους και έντυπο υπεύθυνη δήλωση. Οι φάκελοι θα έχουν γνώρισμα για να μην μπορούν να πλαστογραφηθούν.
Ο εκλογέας θα στέλνει τον φάκελο επιστροφής ψήφου με δική του ευθύνη. Η αποστολή προς τον παραλήπτη θα γίνει ατελώς. Η επιστροφή θα είναι ατελώς για τον παραλήπτη, εφόσον η ψήφος αφορά Έλληνες εντός επικρατείας. Ωστόσο, το υπουργείο εξετάζει πώς θα μπορέσει να υπάρξει αποζημίωση του συνόλου ή μέρους του ποσού που θα κληθούν να πληρώσουν οι εκλογείς εκτός επικρατείας.
Πώς θα είναι το ψηφοδέλτιο της επιστολικής ψήφου
Το ψηφοδέλτιο, όπως εξήγησε, είναι διαφορετικό. Στην πρώτη όψη έχει τους συνδυασμούς και όλα τα κόμματα που είναι υποψήφια, όπου οι εκλογείς θα βάζουν σταυρό εκεί που επιλέγουν. Η δεύτερη σελίδα θα έχει ένα μεγάλο τετράγωνο, με 42 συνδυασμούς. Ο εκλογέας θα διαλέξει τον υποψήφιο που θέλει επιλέγοντας τον αριθμό του. Η διαδικασία είναι πάρα πολύ απλή, υποστήριξε. Επίσης, θα υπάρχει υπεύθυνη δήλωση, που θα δηλώνει ότι δεν θα ψηφίσει αλλιώς και ότι είναι ποινικό αδίκημα η παραχάραξη των στοιχείων.
Στο τέλος θα υπάρχει ο φάκελος με ειδικό γνώρισμα γνησιότητας που θα μπαίνει μόνο το ψηφοδέλτιο, το οποίο θα προσμετρηθεί. Διαβάζουμε το έντυπο των οδηγιών, συμπληρώνουμε την υπεύθυνη δήλωση, υπάρχει σκέψη για το αποδεικτικό ταυτότητας, κάτι που θα εξαρτηθεί από τη διαβούλευση. Αφού εξαντλήσει, θα στέλνει τον φάκελο επιστροφής ψήφου. Στην Ελλάδα θα υπάρχουν συνεργαζόμενες εταιρείες, στο εξωτερικό θα υπάρχει δυνατότητα.
Καταληκτικό όριο παραλαβής το Σάββατο, παραμονή των εκλογών στις 17:00 μ.μ.
Την επόμενη ημέρα που θα φύγουν οι φάκελοι, θα υπάρξει επιτροπή που θα υποδέχεται τα ψηφοδέλτια. Οι επιτροπές θα απαρτίζονται από δικαστή και δικαστικούς υπαλλήλους, θα επιβεβαιώνουν τον εκλογέα και θα ρίχνουν τον φάκελο της επιστροφής στην κάλπη. Σε αυτές τις επιτροπές τα κόμματα θα μπορούν να ορίσουν εκλογικό αντιπρόσωπο. Καταληκτική ημερομηνία παράδοσης θα είναι το Σάββατο στις 5 το απόγευμα την παραμονή των εκλογών.
Την Κυριακή θα ανοίγονται οι φάκελοι επιστροφής, θα παίρνουν τον φάκελο επιστροφής και θα ρίχνουν τον φάκελο στην κάλπη.
Επιπλέον δικλείδα ασφαλείας θα υπάρξει σε ορισμένες περιπτώσεις: Α. εφόσον κάποιος θέλει να ψηφίσει. Όσοι θέλησαν να ψηφίσουν αρχικά με επιστολική ψήφο, αλλά δεν το έπραξε και θα μπορεί να ψηφίσει μετά τις 11:00 το πρωί για να διασφαλίσει ότι ακόμη κι αν χαθεί ο φάκελος, θα μπορέσει να ψηφίσει.
Οι φάκελοι θα παραλαμβάνονται μόνο από τον εκλογέα ή ειδικά εξουσιοδοτημένο άτομο. Όλες οι εταιρείες βάζουν την υπογραφή του παραλήπτη. Ο κ. Λιβάνιος ανέφερε ότι έχουν μελετηθεί πρακτικές που εφαρμόζονται σε χώρες που ήδη ισχύουν, ενώ σημείωσε ότι στο μέλλον θα μπορούμε να ψηφίζουμε έτσι και στις εθνικές εκλογές.
Για την εκκαθάριση των εκλογών καταλόγων και τα ζητήματα προσβασιμότητας των ΑμεΑ
Παράλληλα, αναφέρθηκε στην εκκαθάριση των εκλογικών καταλόγων. Κυρίως αυτό αφορά μετανάστες χωρίς περιουσία στην Ελλάδα, που καίτοι έχουν πεθάνει, δεν έχουν διαγραφεί, κάτι που δημιουργεί μια πλασματική αποχή. Αυτό αφορά σε περιοχές με μεγάλες μεταναστευτικές ροές τις δεκαετίες του 1950, του 1960, του 1970, όπως η Μακεδονία, η Αιτωλοακαρνανία. Άρα θα γίνουν διαδικασίες και θα τίθενται υπό διαγραφή, εφόσον δεν έχουν φορολογική δήλωση ή διαβατήριο εν ισχύ. Πρόβλεψη υπάρχει και όταν δεν γίνει η διαδικασία.
Ο κ. Λιβάνιος αναφέρθηκε και στα ζητήματα προσβασιμότητας των ΑμεΑ σε αίθουσες. Θα υπάρχει η ένδειξη προσβασιμότητας, που θα βοηθήσει πολύ τα άτομα με ειδικές ανάγκες. Στο μέλλον, όταν το μητρώο ολοκληρωθεί, θα μπορούν να κάνουν αίτηση για να ψηφίζουν σε προσβάσιμα εκλογικά κέντρα. Παράλληλα, οι δικαστικοί αντιπρόσωποι με ΑμεΑ θα έχουν τη δυνατότητα να προσλάβουν δύο γραμματείς.
Παράλληλα, για τα κόμματα που θα δοθεί δωρεάν προεκλογικός χρόνος και προεκλογική διαφήμιση, η διερμηνεία στη νοηματική θα είναι υποχρεωτική.
Αρχές του 2024 θα κατατεθεί στη Βουλή
«Πάγια πολιτική και της τωρινής ηγεσίας να συζητώνται όλα τα νομοσχέδια με τα κόμματα», είπε η Νίκη Κεραμέως, προαναγγέλλοντας ότι θα υπάρξει διάλογος με τα άλλα κόμματα και στη συνέχεια διαβούλευση. Το νομοσχέδιο αναμένεται να κατατεθεί στη Βουλή στις αρχές του 2024.
Το πλαίσιο αφορά μόνον ευρωεκλογές και δημοψηφίσματα. Δεν αφορά εθνικές εκλογές, αλλά θα συζητηθεί, καθώς πρόκειται για ένα βήμα για την άρση των προβλημάτων προσβασιμότητας.
«Κατά κόρον η επιστολική ψήφος εξυπηρετεί τις κατηγορίες των πολιτών που έχουν κάποια δυσκολία μετακίνησης στο εξωτερικό ή στην Ελλάδα, πρόσθεσε.
Ο κ. Λιβάνιος ανέφερε ότι θα υπάρχει επιβεβαίωση κινητού τηλεφώνου, ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και παράδοσης ιδιοχείρως, γεγονός που δημιουργεί εγγυήσεις ότι δεν θα υπάρξει παραχάραξη της ψήφου.
Παράλληλα, οι πολίτες θα μπορούν να επιβεβαιώσουν αν το ψηφοδέλτιό τους έχει παραληφθεί, ενώ οι εταιρείες ταχυμεταφορών θα έχουν αυστηρό πλαίσιο εντός του οποίου θα λειτουργούν.
Η επιστολική ψήφος για εντός και εκτός Ελλάδας είναι άνευ χρέωσης. Στο εξωτερικό θα στέλνονται χωρίς χρέωση. Αναζητούνται πάροχοι για να πληρώνονται από τον παραλήπτη, ή θα δίνεται ένα μέρος του ποσού πίσω.
Παράλληλα, υπερασπίστηκε την επιστολική ψήφο για τους Έλληνες του εξωτερικού, εξηγώντας ότι διασφαλίζει ότι δεν θα υπάρξουν τα προβλήματα του 2023, όπου για να συσταθεί εκλογικό κέντρο, θα έπρεπε να υπάρχουν 40 εκλογείς, με αποτέλεσμα αρκετοί ψηφοφόροι να αναγκαστούν να κάνουν ταξίδια ωρών, ακόμη και σε άλλες χώρες, για να ασκήσουν το εκλογικό τους δικαίωμα.
