Στην ανθρώπινη ιστορία υπήρξε μία σημαντική στιγμή πριν από 60.000 έως 70.000 χρόνια, όταν ένα τμήμα του Homo sapiens εγκατέλειψε την Αφρική. Παρά την τεράστια σημασία αυτής της εποχής, ελάχιστα είναι γνωστά για το πού βρίσκονταν οι άνθρωποι από 70.000 έως 45.000 χρόνια πριν, όταν πάτησαν για πρώτη φορά το πόδι τους στον ευρύτερο κόσμο.
Χάρη σε έναν συνδυασμό γενετικών, παλαιο-οικολογικών και αρχαιολογικών στοιχείων, οι επιστήμονες αποκάλυψαν ότι το Περσικό Οροπέδιο λειτούργησε ως ζωτικός κόμβος για τους Homo sapiens κατά τα πρώτα στάδια της μετανάστευσής τους από την Αφρική, σύμφωνα με μια μελέτη του 2024 που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature Communications.
Η περιοχή πιθανότατα παρείχε ένα “σπίτι μακριά από την πατρίδα” για περίπου 20.000 χρόνια, επιτρέποντας σε έναν σημαντικό πληθυσμό Homo sapiensto να δημιουργηθεί και να αναπτυχθεί πριν διασκορπιστεί στην Ευρασία και πέρα από αυτήν.
Αυτό σημαίνει ότι οι πρόγονοι όλων των σημερινών μη Αφρικανών ζούσαν στο Περσικό Οροπέδιο για περίπου 20.000 χρόνια μετά τη μετανάστευση από την Αφρική. Αν δηλαδή έχετε οποιαδήποτε γενετική κληρονομιά από την Ευρώπη, την Ασία, την Αμερική ή την Ωκεανία, κάποιοι από τους προγόνους σας πιθανότατα πέρασαν σημαντικό μέρος του χρόνου τους σε αυτή την περιοχή.
Το Περσικό Οροπέδιο είναι μια τεράστια υπερυψωμένη περιοχή που βρίσκεται στη νοτιοδυτική Ασία, ανατολικά των βουνών Ζάγκρος στο σημερινό Ιράν, καθώς και στο Αφγανιστάν και το Πακιστάν. Περιτριγυρισμένη από την Κασπία Θάλασσα, τον Περσικό Κόλπο και τη Μεσόγειο, η περιοχή παρείχε τον ιδανικό βιότοπο για να αρχίσουν να αναπτύσσονται μεγαλύτεροι πληθυσμοί. Ταυτόχρονα, η θέση της ήταν ιδανική για να χρησιμεύσει ως “εξέδρα εκτόξευσης” για τα πολυάριθμα κύματα ανθρώπων που εγκαταστάθηκαν σε όλη την Ευρασία.
“Η ανακάλυψη διαφωτίζει ένα τμήμα της ιστορίας του Homo sapiens που διαρκεί 20.000 χρόνια εκτός της Αφρικής, ένα χρονικό πλαίσιο κατά το οποίο αλληλεπιδράσαμε με πληθυσμούς Νεάντερταλ, και ρίχνει φως στις σχέσεις μεταξύ διαφόρων ευρασιατικών πληθυσμών, παρέχοντας κρίσιμα στοιχεία για την κατανόηση της δημογραφικής ιστορίας του είδους μας σε όλη την Ευρώπη, την Ανατολική Ασία και την Ωκεανία”, ανέφερε σε ανακοίνωσή του ο πρώτος συγγραφέας της μελέτης Leonardo Vallini, του Πανεπιστημίου της Πάντοβα στην Ιταλία.
Το 2024, μια άλλη ομάδα επιστημόνων διαπίστωσε ότι η οροσειρά Ζάγκρος στα δυτικά του Περσικού Οροπεδίου ήταν μια τοποθεσία όπου οι Homo sapiens και οι Νεάντερταλ διασταυρώνονταν γόνιμα μεταξύ τους πριν από περίπου 47.000 χρόνια.
Ενώ τα πρόσφατα αρχαιολογικά ευρήματα έχουν αρχίσει να υποδηλώνουν ότι το Περσικό Οροπέδιο ήταν κάποτε ένας κρίσιμος κόμβος για τους περιπλανώμενους Homo sapiens στις πρώτες τους εξορμήσεις εκτός Αφρικής, αυτή η τελευταία έρευνα υποδηλώνει ότι πολλά περισσότερα απολιθώματα και αντικείμενα είναι πιθανό να είναι κρυμμένα ακόμα, ώριμα για ανακάλυψη.
