Επικίνδυνοι, ανατροφοδοτούμενοι «κύκλοι» στο γήινο Κλίμα επιδεινώνουν την υπερθέρμανση του πλανήτη και απειλούν να προκαλέσουν μόνιμες αλλαγές.
Μια νέα μελέτη προειδοποιεί για «βρόχους ανατροφοδότησης» του κλίματος, δηλαδή κυκλικές, αλυσιδωτές αντιδράσεις στις οποίες μία αλλαγή προκαλεί και άλλες, σε μια διαρκώς επαναλαμβανόμενη διαδικασία. Ορισμένοι από αυτούς τους βρόχους εντείνουν την άνοδο της θερμοκρασίας ενώ άλλοι, πολύ λιγότεροι, έχουν αντίθετη τάση.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι πάγοι της Αρκτικής. Η αύξηση της θερμοκρασίας προκαλεί το λιώσιμο των πάγων, αποκαλύπτοντας το σκοτεινό νερό του Ωκεανού. Οι σκοτεινές επιφάνειες απορροφούν περισσότερη θερμότητα από τις ανοιχτόχρωμες (όπως είναι ο πάγος), ο ωκεανός θερμαίνεται κι άλλο, και έτσι λιώνουν ακόμα περισσότεροι πάγοι.
Μια διεθνής ομάδα επιστημόνων από ιδρύματα όπως το Πολιτειακό Πανεπιστήμιο του Όρεγκον, το Πανεπιστήμιο του Έξετερ και το Ινστιτούτο Potsdam για την Έρευνα των Κλιματικών Επιπτώσεων στη Γερμανία, εξέτασαν την κλιματική βιβλιογραφία και εντόπισαν 41 βρόχους ανατροφοδότησης του κλίματος.
Όπως διαπίστωσαν, οι 27 από αυτούς ανεβάζουν τις θερμοκρασίες ενώ μόλις επτά βρόχοι επιβραδύνουν κάποιους από τους ρυθμούς της κλιματικής κρίσης. Η μελέτη δημοσιεύτηκε την Παρασκευή στο επιστημονικό περιοδικό One Earth.
Ο επικεφαλής της μελέτης, ο καθηγητής Οικολογίας στο πολιτειακό πανεπιστήμιο του Όρεγκον, Γουίλιαμ Ράιπλ, δήλωσε πως η αποψίλωση των δασών, το κάψιμο ορυκτών καυσίμων και το λιώσιμο των πάγων είναι ιδιαίτερα ανησυχητικά φαινόμενα τέτοιων κλιματικών βρόχων.
«Αυτές οι ανατροφοδοτήσεις μπορεί να είναι μεγάλες και είναι δύσκολο να ποσοτικοποιηθούν με ακρίβεια», είπε ο Ripple, μιλώντας στο CNN. Οι ερευνητές εξεπλάγησαν από τον μεγάλο αριθμό ενισχυτικών βρόχων ανατροφοδότησης του Κλίματος, πρόσθεσε ο ίδιος.
«Εξ όσων γνωρίζουμε, αυτή είναι η μεγαλύτερη λίστα βρόχων ανατροφοδότησης του κλίματος και κάποιοι από αυτούς δεν έχουν ληφθεί πλήρως υπόψιν στα κλιματικά μοντέλα», δήλωσε ο Κρίστοφερ Γουλφ, μεταδιδακτορικός ερευνητής στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο του Όρεγκον, ο δεύτερος επικεφαλής των συγγραφέων της μελέτης.
Οι βρόχοι ανατροφοδότησης του κλίματος μπορούν επίσης να επηρεάζουν έμμεσα ο ένας τον άλλον, δημιουργώντας ένα πλέγμα διασυνδεδεμένων αλλαγών, που ίσως επιταχύνει τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης.
Για παράδειγμα, η ρύπανση που οφείλεται στην άνοδο θερμοκρασίας του «μονίμως παγωμένου εδάφους» στην Αρκτική και άλλες βόρειες περιοχές του πλανήτη, αυξάνει τις θερμοκρασίες διεθνώς, γεγονός που με τη σειρά του συμβάλλει στη δημιουργία θερμότερων και ξηρότερων συνθηκών που επιτρέπουν στις πυρκαγιές να εξαπλώνονται ταχύτερα και με μεγαλύτερη ένταση. Οι πυρκαγιές απελευθερώνουν ρύπους που θερμαίνουν τον πλανήτη, οι θερμοκρασίες αυξάνονται εκ νέου και ο βρόχος ξεκινά και πάλι από την αρχή.
Αυτές οι διασυνδέσεις καθιστούν δύσκολη την πρόβλεψη των ακριβών επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, δήλωσε ο Ριπλ.
Υπάρχει ο κίνδυνος κάποιοι από αυτούς τους βρόχους ανατροφοδότησης να οδηγήσουν σε σημεία καμπής το Κλίμα. Για παράδειγμα, οι βρόχοι ανατροφοδότησης που επιταχύνουν το λιώσιμο των πάγων της Αρκτικής θα μπορούσαν τελικά να προκαλέσουν την κατάρρευση του στρώματος πάγου στη Γροιλανδία.
Στη χειρότερη περίπτωση, αν οι ενισχυτικοί βρόχοι είναι αρκετά ισχυροί, το αποτέλεσμα θα είναι πιθανότατα μια τραγική κλιματική αλλαγή εκτός των ορίων που μπορεί να ελέγξει ο άνθρωπος, ανέφερε ο Ριπλ.
Οι ερευνητές εντόπισαν επίσης επτά βρόχους κλιματικής ανάδρασης που συμβάλλουν στην αντίθετη τάση «σταθεροποίησης» του κλιματικού συστήματος. Σε αυτούς περιλαμβάνεται η δυνατότητα της γης και των ωκεανών να απορροφούν εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα που θερμαίνουν τον πλανήτη.
Είναι σημαντικό να «προσπαθήσουμε να κατανοήσουμε την ισχύ όλων αυτών των βρόχων», δήλωσε στο CNN ο Τιμ Λέντον, πρόεδρος της έδρας για την κλιματική αλλαγή και την επιστήμη του γήινου συστήματος στο Πανεπιστήμιο του Έξετερ, και ένας από τους συγγραφείς της μελέτης.
Ο Γιόχαν Ρόκστρομ, διευθυντής του πανεπιστημίου του Πότσδαμ που επίσης συμμετείχε στη μελέτη, επισημαίνει πως η Γη βρίσκεται ήδη στο όριο των 1,5 βαθμών Κελσίου και είναι πιθανό η Γη να προσπεράσει πολλαπλά σημεία καμπής, προκαλώντας βρόχους ανατροφοδότησης που θα αφήσουν την ανθρωπότητα με ακόμα λιγότερες επιλογές για ένα ασφαλές κλιματικό μέλλον.
Οι επιστήμονες ζήτησαν «άμεση και μαζική» μείωση των ρύπων που θερμαίνουν τον πλανήτη, και έκαναν έκκληση για περαιτέρω έρευνα των βρόχων ανάδρασης του κλίματος.
«Είναι πολύ αργά για να αποτρέψουμε εντελώς τον πόνο της κλιματικής αλλαγής, αλλά αν λάβουμε σύντομα ουσιαστικά μέτρα, δίνοντας παράλληλα προτεραιότητα στις βασικές ανθρώπινες ανάγκες και την κοινωνική δικαιοσύνη, ίσως είναι ακόμα δυνατόν να περιοριστεί η ζημιά» καταλήγει ο Ριπλ.
