Ο Δήμος Χερσονήσου σε συνεργασία με την Ενορία Ταξιαρχών Ανώπολης, τον Πολιτιστικό Σύλλογο Ανώπολης και τον Πολιτιστικό Σύλλογο Γουρνών πραγματοποιούν εκδήλωση μνήμης και απόδοση φόρου τιμής για την 78η επέτειο της «Μάχης του Κοψά» (Μάχη της Κρήτης, Μάϊος 1941) τη Δευτέρα 20 Μαΐου στον Ιερό Ναό Προφήτη Ηλία στην Ανώπολη (ύψωμα Κοψάς).
Πρόγραμμα εκδήλωσης:
07:00 Αρχιερατική Θεία Λειτουργία, την οποία θα τελέσει ο Σεβασμιώτατος Αρχιεπίσκοπος Κρήτης, κκ Ειρηναίος
10:00 Επιμνημόσυνη Δέηση
10:10 Κατάθεση Στεφάνων
10:20 Απαγγελία Εθνικού Ύμνου
10:25 Χαιρετισμός από το Δήμαρχο Χερσονήσου, κ. Γιάννη Μαστοράκη
10:35 Ομιλία από τη φιλόλογο, κ. Βασιλική Αλεξάκη
Η ιστορική «Μάχη του Κοψά»
Η «Μάχη του Κοψά» αποτελεί ένα ιστορικό ορόσημο στην παγκόσμια στρατιωτική ιστορία. Αποτελεί πράξη ηρωισμού, γενναιότητας και αυταπάρνησης, με πρωταγωνιστές απλούς πολίτες από τις Γούβες, την Ανώπολη, την Ελιά, την Επισκοπή, τις Ποταμιές, τη Χερσόνησο και άλλα μέρη της Κρήτης, Έλληνες στρατιώτες και, φυσικά, τον αξιωματικό του Ελληνικού Στρατού Θεόδωρο Καλλίνο, που καταγόταν από την Τσαριτσάνη της επαρχίας Ελασσόνας του νομού Λάρισας.
Ο λόφος του Κοψά στην Ανώπολη του Δήμου Χερσονήσου είναι μία βραχώδης περιοχή με ανεμπόδιστη θέα, με γεωμορφολογικά χαρακτηριστικά που της προσδίδουν ιδανική στρατηγική θέση. Ως τέτοια χρησιμοποιήθηκε προκειμένου να οχυρωθεί κατά την εκδήλωση της γερμανικής επίθεσης τον Μάιο του 1941 μια μονάδα του Ελληνικού Στρατού και από εκεί να χτυπήσει τους επιτιθέμενους Γερμανούς.
Συγκεκριμένα, η περιοχή επόπτευε τις ανατολικές ζώνες ρίψης των Γερμανών αλεξιπτωτιστών στον τομέα του Ηρακλείου. Επόπτευε την κίνηση των αλεξιπτωτιστών που μετά την προσεδάφισή τους κατευθύνθηκαν προς το αεροδρόμιο και την πόλη του Ηρακλείου. Από τον λόφο του Κοψά ο ελληνικός στρατός χτύπησε, παρακώλυσε τους Γερμανούς οι οποίοι όδευαν προς το Ηράκλειο. Ο Ιερός Ναός του Προφήτη Ηλία χρησιμοποιήθηκε ως πολυβολείο της εποχής και στο κτίσμα σώζονται στοιχεία του. Η καμπάνα του ναού που βρίσκεται στην ίδια θέση αποτελεί τμήμα γερμανικής βόμβας που έπεσε στην περιοχή.
Επίσης, πάνω στον λόφο του Κοψά αποκρούστηκε με επιτυχία η γερμανική μονάδα που αποπειράθηκε να τον καταλάβει. Η γερμανική μονάδα είχε σημαντικές απώλειες, συμπεριλαμβανομένου και του διοικητή της, ανθυπολοχαγού Boris Lindenberg (Ιωάννης Πρεκατσουνάκης, έρευνα για τη «Μάχη του Κοψά»). Σημειώνεται ότι σκοτώθηκαν 21 Γερμανοί στρατιώτες και συνελήφθησαν 8 Γερμανοί αιχμάλωτοι, τους οποίους παρέδωσαν στη στρατιωτική διοίκηση της περιοχής στα Πεζά Ηρακλείου. Ο πιο σημαντικός αξιωματικός των γερμανικών δυνάμεων θάφτηκε στην Επισκοπή.
Γενικότερα, στην περιοχή του Δήμου Χερσονήσου διαδραματίστηκαν μεγάλης σημασίας μάχες, σύμφωνα με τις καταγεγραμμένες μαρτυρίες, μεταξύ των επιτιθέμενων Γερμανών και των αμυνόμενων δυνάμεων που απαρτίζονταν από: α) τον Ελληνικό Στρατό, β) τη χωροφυλακή, γ) τους πολίτες, δ) τις συμμαχικές δυνάμεις.
Κατά τη «Μάχη του Κοψά» στρατιώτες και πολίτες συντεταγμένα υπερασπίστηκαν και κράτησαν ελεύθερη την περιοχή, έχοντας επιφέρει σημαντικές φθορές στους Γερμανούς.
«Θα υπερασπίσουμε την Κρήτη με τη θυσία του βίου μας. Δώσαμε μια μάχη σώμα με σώμα, απίστευτη». (Θεόδωρος Καλλίνος, Διοικητής Λόχου του Ελληνικού Στρατού στη «Μάχη του Κοψά»).
