Πρωταγωνιστικό ρόλο στο σκληρό πόκερ που παίζεται στην ενέργεια διεκδικεί η Βόρεια Ελλάδα με τα μεγαλεπήβολα επενδυτικά εγχειρήματα που τρέχουν, αξίας άνω των 3 δισ. ευρώ, να καθιστούν την περιοχή νησίδα σταθερότητας, μέσα σε ένα θολό τοπίο στο οποίο τα σύννεφα της αβεβαιότητας ολοένα και πυκνώνουν και η σημασία της ενεργειακής ασφάλειας ολοένα και μεγαλώνει.
Πλωτοί σταθμοί αποθήκευσης και διοχέτευσης LNG, νέες μονάδες ηλεκτροπαραγωγής που θα εξάγουν ενέργεια και στο εξωτερικό αλλά και έργα δέσμευσης διοξειδίου του άνθρακα (CO2) μπαίνουν στο παιχνίδι βάζοντας την περιοχή… με αξιώσεις στον παγκόσμιο ενεργειακό χάρτη με τις προοπτικές να φαντάζουν κάτι παραπάνω από ευοίωνες. Kι όλα αυτά, μέσα σε ένα περιβάλλον γεωπολιτικής ανασφάλειας αν και ο ενεργειακός κλάδος δημιουργεί διαρκώς επενδυτικές ευκαιρίες όπως κατέδειξε και το πρόσφατο μυθικό deal (ύψους 3,2 δισ. ευρώ) της ΤΕΡΝΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ που εξαγοράστηκε από τον κολοσσό των ΗΑΕ, Masdar .
Σε αυτό το πλαίσιο, η Βόρεια Ελλάδα, λόγω της κομβικής γεωγραφικής και γεωπολιτικής της θέσης και σημασίας στον ενεργειακό χάρτη της Νοτιοανατολικής Ευρώπης έχει όλα τα φόντα και τις προϋποθέσεις να αποτελέσει έναν παίκτη βαρόμετρο στο σκληρό ενεργειακό παιχνίδι που θα γίνεται ολοένα και… σκληρότερο ενόψει πράσινης μετάβασης.
Ο πλωτός γίγαντας της Αλεξανδρούπολης ρίχνει άγκυρα στο Κίεβο
«Βρυχάται» ο πλωτός γίγαντας της Αλεξανδρούπολης, με την Μονάδα Αποθήκευσης και Επαναεριοποίησης Υγροποιημένου φυσικού αερίου (FSRU), να έχει μπει στην τελική ευθεία για την εμπορική της λειτουργία, η οποία αναμένεται μέχρι το φθινόπωρο.
Το FSRU Αλεξανδρούπολης επί της ουσίας είναι ένα δεξαμενόπλοιο το οποίο μετατράπηκε σε ειδικά εξοπλισμένη υποδομή για την υποδοχή και αποθήκευση LNG και στη συνέχεια την αεριοποίηση των ποσοτήτων υγροποιημένου αερίου.
Η ενέργεια ανοίγει πύλες
Η κατασκευή και λειτουργία του Πλωτού Σταθμού Αποθήκευσης και Αεριοποίησης στην Αλεξανδρούπολη ενδυναμώνει τον στρατηγικό ρόλο της Ελλάδας ως ενεργειακού κόμβου για την ευρύτερη περιφέρεια της ΝΑ Ευρώπης, προσφέρει εναλλακτικές πηγές και οδούς προμήθειας φυσικού αερίου στην περιοχή, ενισχύοντας παράλληλα την ασφάλεια εφοδιασμού και την ενεργειακή αυτονομία, σε μια περίοδο αβεβαιότητας με τις γεωπολιτικές ισορροπίες να διαταράσσονται συνεχώς.
Το έργο καθιστά την Αλεξανδρούπολη ενεργειακή πύλη για ολόκληρη την περιοχή της ΝΑ Ευρώπης, αναδεικνύοντας τη στρατηγική σημασία της πόλης και τονώνοντας την τοπική οικονομία και απασχόληση. Το καράβι είναι αγκυροβολημένο σε απόσταση 17,6 χλμ. νοτιοδυτικά του λιμανιού της Αλεξανδρούπολης. Η ετήσια δυναμικότητα επαναεριοποίησηςτου FSRU ανέρχεται στα 5,5 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα ετησίως.
Η πλωτή μονάδα αποθήκευσης και αεριοποίησης, χωρητικότητας 153.500 κ.μ. LNG, έχει συνδεθεί με το Εθνικό Σύστημα Μεταφοράς Φυσικού Αερίου της Ελλάδας με αγωγό μήκους 28 χλμ., μέσω του οποίου το αεριοποιημένο LNG θα προωθείται στις αγορές της Ελλάδας, της Βουλγαρίας, της ευρύτερης περιφέρειας (Ρουμανία, Σερβία, Β. Μακεδονία, Μολδαβία, Ουγγαρία, Σλοβακία), μια αγορά 65 δισ. κ.μ. αερίου ετησίως, με προοπτική να εφοδιάσει με αέριο και την Ουκρανία.
Η υποδομή θα έχει τον ρόλο μιας εναλλακτικής πηγής εφοδιασμού της Ελλάδας και άλλων χωρών της Νοτιοανατολικής Ευρώπης στην εντεινόμενη προσπάθειά τους να απεξαρτηθούν από το ρωσικό φυσικό αέριο.
Φορτία από τις ΗΠΑ και άλλες χώρες παραγωγούς LNG θα φτάνουν με δεξαμενόπλοια στο FSRU, όπου και οι ποσότητές του θα μεταγγίζονται σε αυτό και στη συνέχεια μέσω του ΕΣΦΑ και του IGB (ελληνοβουλγαρικός αγωγός) θα μεταφέρονται στις αγορές των Βαλκανίων, της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης.
Το FSRU Αλεξανδρούπολης διαχειρίζεται και λειτουργεί η Gastrade. Πρόκειται για εταιρεία με μετόχους, που κατέχουν από 20% ο καθένας, την κυρία Ελμίνα Κοπελούζου, την Gaslog, τη ΔΕΠΑ Εμπορίας, την Bulgartransgaz (Διαχειριστής του βουλγαρικού συστήματος φυσικού αερίου) και τον ΔΕΣΦΑ (Διαχειριστής του ελληνικού συστήματος φυσικού αερίου).
Κάθετος διάδρομος
Στα πλάνα της Gastrade είναι να προσελκύσει ως χρήστες του πρώτου ανεξάρτητου συστήματος φυσικού αερίου (ΑΣΦΑ) εταιρείες από τον λεγόμενο κάθετο άξονα μεταφοράς φυσικού αερίου, δηλαδή από τη Βουλγαρία, τη Σλοβακία, τη Μολδαβία και σε επόμενη φάση ακόμα και από την Ουκρανία. Στον κάθετο άξονα συμμετέχουν επίσης οι χώρες της Ρουμανίας και της Ουγγαρίας.
Η Gastrade έχει αδειοδοτηθεί και για δεύτερο FSRU το οποίο, αν το επιτρέψει το market test που θα διεξαχθεί αποσκοπεί στον εφοδιασμό των χωρών της Μολδαβίας και της Ουκρανίας. Η επενδυτική απόφαση είναι πρόωρο να πει κανείς πότε θα ληφθεί, ωστόσο, η Gastrade φέρεται να προχωρά κανονικά την ωρίμανση του έργου.
Θερμοηλεκτρική Κομοτηνής
Έτοιμη να ανάψει… μηχανές είναι η μονάδα ηλεκτροπαραγωγής «Θερμοηλεκτρική Κομοτηνής» (Motor Oil και ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ οι μέτοχοι ενώ η επένδυση ανήλθε στα 375 εκατ. ευρώ) η οποία κατασκευάστηκε μέσα σε δύο χρόνια. Η μονάδα ισχύος 877 MW θα είναι σε θέση να ξεκινήσει, μετά τις απαραίτητες δοκιμές, την εμπορική της λειτουργία τον Σεπτέμβριο.
Η νέα μονάδα ηλεκτροπαραγωγής είναι η πλέον σύγχρονη σε σχέση με τις υπόλοιπες του συστήματος με τον βαθμό απόδοσης της να ανέρχεται στο 64%, ενώ η τοποθεσία της στην Κομοτηνή εξυπηρετεί και τους στόχους για εξαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας στις περιοχές της Βαλκανικής.
Ηλεκτροπαραγωγή Αλεξανδρούπολης
Το 2026 αναμένεται να τεθεί σε εμπορική λειτουργία και ο νέος Θερμοηλεκτρικός Σταθμός συνδυασμένου κύκλου (Combined Cycle Gas Turbine-CCGT) ισχύος 840 MW της εταιρείας Ηλεκτροπαραγωγή Αλεξανδρούπολης Α.Ε.
Αποτελεί μία συμμαχία του ομίλου ΔΕΗ (51%), της ΔΕΠΑ Εμπορίας (29%) και της Damco Energy του ομίλου Κοπελούζου (20%). Πρόκειται για μία επένδυση ύψους 400 εκατ. ευρώ στην ΒΙ.ΠΕ. Αλεξανδρούπολης.
Ο σταθμός θα τροφοδοτεί με ενέργεια την εγχώρια αγορά αλλά και τις γειτονικές χώρες. Η διασύνδεση της μονάδας με το Εθνικό Σύστημα Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας θα γίνει με απευθείας γραμμές στο Κέντρο Υπερυψηλής Τάσης Νέας Σάντας, σημείο κατάληξης – μεταξύ άλλων – της νέας γραμμής 400 kV προς Βουλγαρία.
Ο σταθμός συνεπώς θα παίξει καίριο ρόλο και στην εξαγωγή ηλεκτρικής ενέργειας προς τη Νοτιοανατολική Ευρώπη και συγκεκριμένα προς Βουλγαρία και Βόρεια Μακεδονία και, κατ’ επέκταση, προς Σερβία.
Πρίνος
Την ίδια στιγμή, ωριμάζει και το καινοτόμο έργο της αποθήκευσης CO2, κόστους άνω των 1,5 δισ. ευρώ, από την Energean στην περιοχή της Καβάλας, στον Πρίνο.
Ο σχεδιασμός της Energean περιλαμβάνει την κατασκευή αποθήκης σε εξαντλημένο κοίτασμα του Πρίνου, με δυναμικότητα απορρόφησης 2,5 με 3 εκατ. τόνων CO2 κατ’ έτος σε πλήρη λειτουργία (έως το 2027). Για να προχωρήσει το εγχείρημα θα έχουν προηγηθεί διαγωνισμός για την εκπόνηση Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, η χορήγηση της άδειας αποθήκευσης από την ΕΔΕΥΕΠ (Αρχή για τους Υδρογονάνθρακες), αλλά και διενέργεια Market Test που θα αποτυπώσει κατά πόσο υπάρχει ενδιαφέρον αξιοποίησης της υποδομής.
Με δεδομένα τα ασφυκτικά χρονοδιαγράμματα του Ταμείου Ανάκαμψης, το αργότερο στις αρχές του 2026, είναι απαραίτητο να έχει εκδοθεί η άδεια λειτουργίας του έργου.
