Σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat η Ελλάδα καταγράφει το υψηλότερο ποσοστό ανάμεσα στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης αναφορικά με την ανεργία των γυναικών για το μήνα Νοέμβριο του 2022. Ειδικότερα, το ποσοστό των άνεργων γυναικών ανέρχεται στο 14,7% ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για τους άνδρες διαμορφώνεται στο 8,7%. Το εργασιακό δυναμικό της χώρας έχει σαφώς έμφυλα χαρακτηριστικά, με τις νεαρές γυναίκες να πλήττονται περισσότερο από την ανεργία και να αντιμετωπίζουν σημαντική δυσχέρεια στην ένταξή τους στην αγορά εργασίας.
Οι γυναίκες, άλλωστε, κατέχουν τα υψηλότερα ποσοστά στην αδήλωτη εργασία ως οικιακές βοηθοί, φροντίστριες παιδιών και ηλικιωμένων, για την οποία δεν υπάρχει κάλυψη ασφαλιστικών εισφορών και συνακόλουθα κατοχυρωμένο συνταξιοδοτικό δικαίωμα. Το ίδιο ισχύει και για τη μη αμειβόμενη εργασία, στην οποία εντάσσεται η οικογενειακή φροντίδα, όπου οι εκπρόσωποι του γυναικείου φύλου κατέχουν τα πρωτεία επωμιζόμενες σε μεγάλο βαθμό την φροντίδα των ανήλικων και υπέργηρων μελών της οικογένειας στερούμενες οικονομικών εισοδημάτων, ασφάλισης και σύνταξης.
Ακόμα και στην περίπτωση που οι γυναίκες εντάσσονται στην αγορά εργασίας, πλήττονται από το μισθοδοτικό χάσμα, καθώς παρά την ισότητα στα προσόντα, δεν υπάρχει η ισότητα στην αμοιβή μεταξύ ανδρών και γυναικών. H χώρα μας άλλωστε, σύμφωνα και με την τελευταία έκθεση του EIGE καταγράφει τις χειρότερες επιδόσεις της στο πεδίο του εισοδηματικού χάσματος.
Η ισότητα των προσόντων δεν είναι ικανή να διασφαλίσει ούτε την ισότητα στις ευκαιρίες επαγγελματικής ανέλιξης. Οι γυναίκες έρχονται αντιμέτωπες με τη γυάλινη οροφή στην ανάληψη επαγγελματικών θέσεων ευθύνης, καθώς η συντριπτική πλειοψηφία των επιχειρηματικών στελεχών είναι εκπρόσωποι του ανδρικού φύλου.
Σε αυτά προστίθεται και ο ουσιαστικός αποκλεισμός των εκπροσώπων του γυναικείου φύλου από τους στεμ κλάδους απασχόλησης που περιορίζει το πεδίο δραστηριοποίησης των γυναικών στην αγορά εργασίας και δημιουργεί δυσχερείς συνθήκες για τη γεφύρωση του έμφυλου χάσματος στο μέλλον, απομακρύνοντας την Ελλάδα από την Ατζέντα 2030 για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη των Ηνωμένων Εθνών.
Είναι σαφές ότι μέσα σε αυτό το δυσχερές πλαίσιο, ένα σημαντικό κομμάτι του εργατικού δυναμικού της χώρας, δηλ. οι γυναίκες, ωθούνται σε εργασιακό λήθαργο. Οι συνέπειες σαφώς δεν έχουν φύλο, καθώς πλήττεται η οικονομία από τη μη αύξηση του ΑΕΠ, δημιουργούνται δημοσιονομικά κενά στο ασφαλιστικό και συνταξιοδοτικό και ευνοούνται επιδοματικές πολιτικές στήριξης. Τριγμοί δημιουργούνται επίσης στη δημοκρατία, διαμορφώνονται κοινωνικές συνθήκες αποκλεισμού και επιτείνεται δραματικά το δημογραφικό ζήτημα.
Οι πολιτικές που ακολουθεί η κυβέρνηση για την καθιέρωση ουσιαστικής Ισότητας κρίνονται εκ του αποτελέσματος ανεπαρκείς, όπως καταφανώς μαρτυρούν τα στοιχεία που διαδοχικά έρχονται στο φως. Πρώτος ο EIGE, τώρα η EUROSTAT στέλνουν τα μηνύματα στον πρωθυπουργό, ο οποίος προκλητικά αρνείται να τα λάβει. Άλλωστε, έδειξε τις προθέσεις του για την Ισότητα στριμώχνοντας τη Γενική Γραμματεία Ισότητας των Φύλων στη Γενική Γραμματεία Δημογραφικής και Οικογενειακής Πολιτικής. Η Κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας είναι ο επικοινωνιακός διαχειριστής εντυπώσεων και οι πρόσκαιρες κινήσεις της αποδεικνύονται αναποτελεσματικές και επιφανειακές με στόχο την προσέλκυση εκλογικής πελατείας.
Για το ΠΑΣΟΚ η αρχή της Ισότητας είναι η ιδεολογική μας βάση και αφετηρία και αποτελεί ισχυρή επιταγή για τον επαναπροσδιορισμό του κοινωνικού οικοδομήματος. Πιστεύουμε ότι η κατάκτηση της ισότητας στην αγορά εργασίας και η ενίσχυση της γυναικείας απασχόλησης προϋποθέτει δομικές αλλαγές με την εφαρμογή ενός εκτεταμένου φάσματος μεταρρυθμιστικών πολιτικών.
Προτείνουμε:
- Κλιμακωτή κάλυψη από το δημόσιο ταμείο των ασφαλιστικών εισφορών των γυναικών ελεύθερων επαγγελματιών για 2 έτη μετά τον τοκετό. Οι γυναίκες ελεύθερες επαγγελματίες με ατομικές επιχειρήσεις που έχουν συγκεκριμένο κύκλο εργασιών και με βάση εισοδηματικά κριτήρια, πρέπει να ενισχυθούν ώστε να μπορέσουν να επανέλθουν στην αγορά εργασίας μετά τον τοκετό. Αποτελούν αδικημένη κοινωνική ομάδα, η οποία αντιμετωπίζει εξαιρετική δυσχέρεια κατά την επάνοδό της στην αγορά εργασίας και σε μεγάλο βαθμό εγκαταλείπει την εργασία ή περιέρχεται σε καθεστώς ημιαπασχόλησης.
- Προγράμματα ενδυνάμωσης γυναικών στην απασχόληση μέσω ΟΑΕΔ με σεμινάρια εμπλουτισμού δεξιοτήτων, πχ γλωσσομάθεια, δεξιότητες πληροφορικής, πιστοποίηση εμπορικών και λογιστικών προγραμμάτων, ώστε να διευκολυνθεί η πρόσβασή τους στην αγορά εργασίας.
- Άμεση εφαρμογή της ευρωπαϊκής οδηγίας για μισθολογική διαφάνεια στις επιχειρήσεις που απασχολούν προσωπικό άνω των 50 ατόμων. Οι εργοδότες υποχρεούνται να δημοσιεύουν λεπτομερή στοιχεία σχετικά με τις μισθολογικές διαφορές ανά φύλο και να παρέχουν πιο λεπτομερείς πληροφορίες στους εργαζομένους τους. Ενδεχόμενες μισθολογικές διαφορές πρέπει να βασίζονται σε αντικειμενικά κριτήρια που δεν σχετίζονται με το φύλο. Παράλληλη πρέπει να είναι η ανάπτυξη ελεγκτικών μηχανισμών και η επιβολή κυρώσεων, συμπεριλαμβανομένων των προστίμων, σε περιπτώσεις παράβασης της αρχής της ισότητας της αμοιβής.
- Δημιουργία ανοιχτής πλατφόρμας αξιολόγησης από εργαζομένους και πελάτες των μεγάλων επιχειρήσεων αναφορικά με τις πολιτικές Ισότητας.
Η πρόσκρουση των γυναικών στη γυάλινη οροφή είναι ανάγκη να αντιμετωπιστεί με τη λήψη του μεταβατικού μέτρου τη ποσόστωσης, τόσο στον ιδιωτικό όσο και στο δημόσιο τομέα. Αναγκαία καθίσταται η άμεση εναρμόνιση με την οδηγία της Ευρωπαϊκής Ένωσης για ελάχιστη ποσόστωση 40% της συμμετοχής των γυναικών στα ΔΣ των εισηγμένων εταιριών. Επιπλέον εφαρμογή του μέτρου στις εταιρείες ΝΠΙΔ και ΝΠΔΔ που λαμβάνουν κρατική χρηματοδότηση. - Η ανάπτυξη πολιτικών Ισότητας για την αγορά εργασίας φυσικά δεν μπορούν να είναι ανεξάρτητες από τις πρωτοβουλίες με κατεύθυνση την εναρμόνιση της οικογενειακής με την επαγγελματική ζωή. Η χώρα μας σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία καταγράφει μια από τις χειρότερες επιδόσεις της στο πεδίο του χρόνου που αφιερώνουν οι γυναίκες για τη φροντίδα των υπόλοιπων μελών της οικογένειας.
- Είναι άμεση ανάγκη για ενίσχυση ασφαλών χώρων φύλαξης παιδιών και μονάδων φροντίδας ηλικιωμένων. Η κυβέρνηση εκτοξεύει επικοινωνιακά επιχειρήματα για τις νταντάδες της γειτονιάς, ένα εξευτελιστικά κακά οργανωμένο πιλοτικό πρόγραμμα, και για την επέκταση του ολοήμερου νηπιαγωγείου και δημοτικού σχολείου που στις περισσότερες περιπτώσεις δε λειτούργησε. Η σοσιαλδημοκρατική μας πρόταση είναι η ενίσχυση των ασφαλών δομών φύλαξης των βρεφών και των κέντρων φροντίδας ηλικιωμένων, ώστε καμία γυναίκα να μην εγκαταλείπει τον εργασιακό στίβο εξαιτίας του ελλείμματος των κρατικών δομών.
- Τέλος η απόρριψη των έμφυλων στερεοτύπων και η υιοθέτηση νέων κοινωνικών ρόλων και συμπεριφορών με ενίσχυση του προτύπου της γυναικείας ηγεσίας αποτελεί καίρια παρέμβαση στο επίπεδο των αντιλήψεων που τροφοδοτούν την ανισότητα. Η εκπαίδευση, η οποία αποτελεί το ισχυρό θεσμικό αντίβαρο απέναντι στην ανισότητα, η συνεργασία με τους Φορείς Τοπικής Αυτοδιοίκησης και τα ΜΜΕ για δράσεις ευαισθητοποίησης και ενδυνάμωσης των γυναικών σε επίπεδο κοινωνίας αποτελούν σημαντικές ψηφίδες για την επίτευξη της ισότητας.
Οι προγραμματικές μας θέσεις αποτελούν μέρος της σοσιαλδημοκρατικής μας πρότασης διακυβέρνησης, ώστε το σύνολο των πολιτών να απολαμβάνει την ισότητα ως επίτευγμα δομικών αλλαγών, που θα καταστήσουν τους πολίτες ευημερούντα μέλη ενός κοινωνικά ισόρροπου συνόλου.