Ο πλανήτης θερμαίνεται, με τη θερμοκρασία να αυξάνεται σε παγκόσμιο επίπεδο επιδρώντας σε άνθρωπο και περιβάλλον. Οι υψηλές θερμοκρασίες απειλούν, μεταξύ άλλων, και τα χιονοδρομικά κέντρα καθώς οι κλιματικές συνθήκες δεν επιτρέπουν τη χιονόστρωση. Δεν είναι τυχαίο ότι το 2023 αρκετά ήταν τα κέντρα σε Γαλλία, Αυστρία, Βοσνία, Ιταλία που παρέμειναν «γυμνά», με αποτέλεσμα οι αρμόδιοι των κέντρων να αναζητήσουν εναλλακτικές ώστε να διατηρήσουν την πηγή εισοδήματός τους. Την ίδια στιγμή, δεν είναι λίγοι όσοι στηρίχθηκαν στη χρήση τεχνητού χιονιού, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις εφαρμόστηκε η τεχνική του αποθηκευμένου χιονιού ώστε να λειτουργήσουν τα κέντρα.
Αυτό που πλέον παρατηρείται είναι οι πίστες σκι να ανεβαίνουν σε υψόμετρο όπου καταγράφονται υψηλότερα επίπεδα χιονιού, θέτοντας ωστόσο σε κίνδυνο τη βιοποικιλότητα των ορεινών εκείνων περιοχών.
Σύμφωνα με έρευνα που διεξήχθη από το Πανεπιστήμιο του Μιλάνου και την Ιταλική Ένωση για την Προστασία των Πτηνών (LIPU) ένα στα δύο χιονοδρομικά κέντρα απειλεί ένα «κλιματικό καταφύγιο» που όπως αναφέρει η Ευρωπαϊκή Ένωση πρόκειται για περιοχές που «παραμένουν σχετικά προστατευμένες από την κλιματική αλλαγή και επιτρέπουν τη διατήρηση πολύτιμων φυσικών, οικολογικών και κοινωνικοπολιτιστικών πόρων».
Όπως προκύπτει από τη μελέτη, τα 2/3 αυτών των θησαυρών βιοποικιλότητας θα καταληφθούν από δομές που θα χρησιμοποιηθούν από τον άνθρωπο για χειμερινές δραστηριότητες. Ενόψει των Χειμερινών Ολυμπιακών Αγώνων Μιλάνο-Κορτίνα 2026 οι προβλέψεις δεν είναι ευοίωνες.
Οι ερευνητές εκτιμούν ότι η κατανομή των σημείων για σκι θα μετατοπιστεί προς τα πάνω (προβλεπόμενη υψομετρική αύξηση 271–609 μέτρα) εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής, αυξάνοντας το ποσοστό της επικάλυψης ανάμεσα στις πίστες και τα κλιματικά καταφύγια.
Σήμερα, το ποσοστό αυτό κυμαίνεται στο 57% της επιφάνειας των καταφυγίων που είναι κατάλληλα για την κατασκευή πίστας, αλλά αναμένεται να φτάσει στο 69 % – 72% την περίοδο 2041-2070.
Αυτά τα αποτελέσματα αναδεικνύουν, επισημαίνουν οι επιστήμονες, την επείγουσα ανάγκη διατήρησης των κλιματικών καταφυγίων και της απειλούμενης βιοποικιλότητας από τις αλλοιώσεις που προκαλούνται από τη μη βιώσιμη ανάπτυξη.
Όπως αναφέρει η έκθεση, η επίδραση της παγκόσμιας κλιματικής αλλαγής και των ανθρώπινων δραστηριοτήτων είναι ιδιαίτερα ανησυχητική στα ορεινά συστήματα. Τα κλιματικά καταφύγια λειτουργούν ως ενδιαιτήματα για είδη και τα οικοσυστήματα όχι μόνο απειλούνται από την κλιματική αλλαγή, αλλά επικαλύπτονται σε μεγάλο βαθμό από τις πίστες σκι.
Οι ερευνητές τονίζουν ότι ακόμα και αν ιδιωτικές εταιρείες διαχειρίζονται συχνά τα περισσότερα θέρετρα, οι δημόσιοι φορείς εμπλέκονται στον σχεδιασμό, τη χρηματοδότηση ή τη συγχρηματοδότηση πρωτοβουλιών και την παροχή ή την άρνηση αδειών για νέα θέρετρα και πίστες. Επομένως, η χωρική κατανομή των κλιματικών καταφυγίων θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη στην αξιολόγηση, ιδίως επειδή πολλά καταφύγια βρίσκονται εκτός του δικτύου προστατευόμενων περιοχών.
Η Φραντσέσκα Ροζέο από το Πανεπιστήμιο του Μιλάνου, επικεφαλής συντάκτρια της έρευνας, εξήγησε στην Corriere della Sera, ότι δεν υπάρχει το περιθώριο «στη φάση της κλιματικής κρίσης που διανύουμε, να υπονομεύσουμε περαιτέρω τα βουνά μας, τα οποία εγγυώνται την παροχή νερού για το μισό πληθυσμό που ζει εκεί».
Όπως είπε η ειδικός, τα ορεινά οικοσυστήματα είναι πολύ ευαίσθητα στην κλιματική αλλαγή, τον μαζικό τουρισμό και την εκμετάλλευση των πόρων τους. Μπορεί να επηρεαστεί η λειτουργικότητά τους και η ικανότητά τους να παρέχουν υπηρεσίες οικοσυστήματος, θέτοντας σε κίνδυνο την ποιότητα ζωής, αν όχι την ίδια την επιβίωση, πολλών ανθρώπων ακόμη και στις πεδιάδες.
Ο Κλάουντιο Τσελάντα, Διευθυντής Διατήρησης της LIPU, εξήγησε ότι τα χειμερινά σπορ συχνά ασκούνται σε εύθραυστα αλπικά οικοσυστήματα, τα οποία είναι ούτως ή άλλως ευάλωτα και κινδυνεύουν να επηρεάσουν ακόμα περισσότερο τα κλιματικά καταφύγια.
Είναι απαραίτητο, τόνισε ο Τσελάντα, να αξιολογηθούν τα μέτρα διαχείρισης και διατήρησης όλων εκείνων των περιοχών που παρότι βρίσκονται εκτός προστατευόμενων περιοχών, εγγυώνται την προστασία της βιοποικιλότητας σε μεγάλο υψόμετρο.
Όπως αναφέρει το ιταλικό δημοσίευμα, ακόμα και οι ίδιες οι μασκότ των Χειμερινών Ολυμπιακών Αγώνων απειλούνται, καθώς η Τίνα κι ο Μίλο είναι δύο ερμίνες που βλέπουν τον αριθμό τους να συρρικνώνεται εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής.
