Οι παγετώνες στα Ιμαλάια λιώνουν με ταχείς ρυθμούς, αλλά μια νέα μελέτη έδειξε ότι ένα απροσδόκητο φαινόμενο στην ψηλότερη οροσειρά του κόσμου θα μπορούσε να συμβάλει στην επιβράδυνση των επιπτώσεων της παγκόσμιας κλιματικής κρίσης.
Όταν η αύξηση της θερμοκρασίας πλήττει ορισμένες μάζες πάγου σε μεγάλο υψόμετρο, προκαλείται μια αναπάντεχη αντίδραση που στέλνει ισχυρούς ψυχρούς ανέμους στις πλαγιές, σύμφωνα με τη μελέτη που δημοσιεύθηκε στις 4 Δεκεμβρίου στο περιοδικό Nature Geoscience.
Η αύξηση της θερμοκρασίας δημιουργεί μεγαλύτερο θερμοκρασιακό χάσμα μεταξύ του περιβάλλοντος αέρα πάνω από τους παγετώνες των Ιμαλαΐων και του ψυχρότερου αέρα που έρχεται σε άμεση επαφή με την επιφάνεια των παγωμένων μαζών, εξήγησε η Φραντσέσκα Πελιτσιότι, καθηγήτρια παγετωνολογίας στο Ινστιτούτο Επιστήμης και Τεχνολογίας της Αυστρίας και επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης.
«Αυτό οδηγεί σε αύξηση της στροβιλώδους ανταλλαγής θερμότητας στην επιφάνεια του παγετώνα και σε ισχυρότερη ψύξη της αέριας μάζας της επιφάνειας» σημείωσε.
Καθώς ο ψυχρός, ξηρός επιφανειακός αέρας ψύχεται και γίνεται πυκνότερος, βυθίζεται. Η μάζα του αέρα ρέει από τις πλαγιές προς τις κοιλάδες, προκαλώντας ψύξη στις κατώτερες περιοχές των παγετώνων και στα γειτονικά οικοσυστήματα.
Με τον πάγο και το χιόνι από την οροσειρά να τροφοδοτούν 12 ποτάμια που παρέχουν γλυκό νερό σε σχεδόν 2 δισεκατομμύρια ανθρώπους σε 16 χώρες, είναι σημαντικό να μάθουμε αν οι παγετώνες των Ιμαλαΐων μπορούν να διατηρήσουν αυτό το αυτοσυντηρούμενο ψυκτικό αποτέλεσμα, καθώς η περιοχή αντιμετωπίζει μια πιθανή άνοδο της θερμοκρασίας τις επόμενες δεκαετίες.
Ερευνώντας τους καταβατικούς ανέμους
Ωστόσο, ακόμη και η παρουσία αυτών των ψυκτικών ανέμων δεν είναι αρκετή για να αντιμετωπίσει πλήρως την αύξηση των θερμοκρασιών και το λιώσιμο των παγετώνων λόγω της κλιματικής αλλαγής. Ο Τόμας Σο, ο οποίος συμμετέχει στην ερευνητική ομάδα μαζί με την Πελιτσιότι, δήλωσε ότι ο λόγος για τον οποίο αυτοί οι παγετώνες λιώνουν παρόλα αυτά με ταχείς ρυθμούς – μια έρευνα του περασμένου Ιουνίου έδειξε ότι οι παγετώνες στα Ιμαλάια έλιωσαν 65% ταχύτερα τη δεκαετία του 2010 σε σύγκριση με την προηγούμενη δεκαετία – είναι πολύπλοκος.
«Η ψύξη είναι τοπική, αλλά ίσως ακόμη δεν επαρκεί για να ξεπεραστεί ο ευρύτερος αντίκτυπος της κλιματικής υπερθέρμανσης και να διατηρηθούν πλήρως οι παγετώνες», δήλωσε ο Σο.
Η Πελιτσιότι εξήγησε ότι η γενική έλλειψη δεδομένων σε περιοχές με μεγάλο υψόμετρο σε όλο τον κόσμο είναι αυτή που οδήγησε την ομάδα μελέτης να επικεντρωθεί στη χρήση των μοναδικών αρχείων επίγειας παρατήρησης σε έναν σταθμό στα Ιμαλάια.
Ο κλιματικός σταθμός Pyramid International Laboratory/Observatory βρίσκεται σε παγετώδες υψόμετρο 5.050 μέτρων κατά μήκος των νότιων πλαγιών του όρους Έβερεστ. Το παρατηρητήριο καταγράφει λεπτομερή μετεωρολογικά δεδομένα εδώ και σχεδόν 30 χρόνια.
Είναι αυτά τα δεδομένα που χρησιμοποίησε η ομάδα της Πελιτσιότι για να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η αύξηση της θερμοκρασίας προκαλεί αυτό που ονομάζεται καταβατικοί άνεμοι.
Οι ψυχροί άνεμοι, που δημιουργούνται από τον αέρα που ρέει προς τα κάτω, εμφανίζονται συνήθως σε ορεινές περιοχές, συμπεριλαμβανομένων των Ιμαλαΐων.
«Οι καταβατικοί άνεμοι είναι ένα κοινό χαρακτηριστικό των παγετώνων των Ιμαλαΐων και των κοιλάδων τους, και πιθανότατα συνέβαιναν πάντα», δήλωσε η Πελιτσιότι. «Αυτό που παρατηρούμε όμως είναι μια σημαντική αύξηση της έντασης και της διάρκειας των καταβατικών ανέμων, και αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι θερμοκρασίες του περιβάλλοντος αέρα έχουν αυξηθεί σε έναν κόσμο που θερμαίνεται».
Ένα άλλο πράγμα που παρατήρησε η ομάδα ήταν οι υψηλότερες συγκεντρώσεις όζοντος σε επίπεδο εδάφους σε συνδυασμό με τις χαμηλότερες θερμοκρασίες. Αυτά τα στοιχεία αποδεικνύουν ότι οι καταβατικοί άνεμοι λειτουργούν σαν αντλία που είναι σε θέση να μεταφέρει κρύο αέρα από το υψηλότερο υψόμετρο και τα ατμοσφαιρικά στρώματα προς τα κάτω στην κοιλάδα, εξήγησε η Πελιτσιότι.
Απώλειες παγετώνων σε Ασία και Ευρώπη
Στα κεντρικά Ιμαλάια, κατά μέσο όρο, οι παγετώνες έχουν αραιώσει περίπου 9 μέτρα τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Αυτό είναι πολύ χαμηλότερο από τους παγετώνες στην Ευρώπη, οι οποίοι έχουν αραιώσει περίπου 20 μέτρα κατά την ίδια χρονική περίοδο, αλλά μεγαλύτερο από άλλες περιοχές στην Ασία (για παράδειγμα στην οροσειρά Καρακορούμ) ή στην περιοχή της Αρκτικής.
Η κατανόηση του πόσο καιρό αυτοί οι παγετώνες είναι σε θέση να αντισταθμίσουν τοπικά τις επιπτώσεις της υπερθέρμανσης του πλανήτη θα μπορούσε να είναι ζωτικής σημασίας για την αποτελεσματική αντιμετώπιση του μεταβαλλόμενου κόσμου μας.
«Πιστεύουμε ότι οι καταβατικοί άνεμοι είναι η αντίδραση των υγιών παγετώνων στην άνοδο της παγκόσμιας θερμοκρασίας και ότι το φαινόμενο αυτό θα μπορούσε να βοηθήσει στη διατήρηση του μόνιμου πάγου και της περιβάλλουσας βλάστησης», δήλωσε ο συν-συγγραφέας της μελέτης Νικολά Γκουιενόν, ερευνητής στο Εθνικό Συμβούλιο Ερευνών της Ιταλίας.
