Χωροκατακτητικά θεωρούνται τα είδη ζώων, φυτών, οργανισμών που εισβάλλουν σε νέα οικοσυστήματα μακριά από τον τόπο καταγωγής τους, απειλώντας ή επηρεάζοντας αρνητικά τη βιοποικιλότητα.
Ποιος θα περίμενε ότι ένα από τα πιο επικίνδυνα χωρακατακτητικά είδη θα ήταν οι πολυαγαπημένες γάτες; Και όμως, η γούνινη μπαλίτσα με τη γλυκιά μουσούδα και το τρυφερό νιαούρισμα είναι ένα από τα πιο επικίνδυνα αρπακτικά, αποκαλύπτοντας την «κατ-αστροφική» πλευρά τους.
Η γάτα (Felis catus) ανήκει στην οικογένεια των αιλουριδών και είναι το μοναδικό οικόσιτο αιλουροειδές που ζει δίπλα στον άνθρωπο εδώ και σχεδόν 9.500 χρόνια. Μπορεί η βιολογική οικογένειά τους να απαρτίζεται από 41 γνωστά είδη, αλλά έχουν καταμετρηθεί περίπου 40-71 διαφορετικές φυλές γατών, με κάποιες από αυτές να χαρακτηρίζονται πολύ σπάνιες.
Είναι τρυφερές, εντυπωσιακές, με βελούδινο τρίχωμα, ευφυία και παιχνιδιάρικο ταμπεραμέντο, μπορούν όμως να αποδειχθούν σκληρές και να σπείρουν τον όλεθρο.
Οι οικόσιτες και άγριες γάτες συμβάλλουν στην εξαφάνιση του ενός είδους μετά το άλλο και γίνονται ένα από τα πιο επεμβατικά αρπακτικά στον κόσμο, υποστηρίζουν μελέτες.
Σύμφωνα με παλαιότερη έκθεση, μάλιστα, τα χαριτωμένα κατοικίδια μπορούν να συνδεθούν με 63 εξαφανίσεις ειδών από πουλιά ως μικρά θηλαστικά, ενώ πιο πρόσφατη έρευνα υπολόγισε ότι περίπου 2.100 είναι τα είδη, τα οποία μπορούν να πέσουν στα νύχια της, με τα πουλιά να βρίσκονται στην κορυφή των προτιμήσεών της με 981 είδη, ακολουθούμενα από 463 είδη ερπετών. Από αυτά τα 2.100, 347 χαρακτηρίστηκαν απειλούμενα, σχεδόν απειλούμενα ή εξαφανισμένα από τη Διεθνή Ένωση για τη Διατήρηση της Φύσης (IUCN).
Η γάτα, όμως, δεν κάνει διακρίσεις. Δεν την απασχολεί αν μία θανάσιμη δαγκωνιά της θα σηματοδοτήσει το τέλος ενός είδους. Αυτή η γατίσια αδιαφορία οδήγησε στην εξαφάνιση ενός είδους πτηνού, όταν σε ένα απομακρυσμένο νησί της Νέας Ζηλανδίας ένας φαροφύλακας στα τέλη του 1800 έφερε μαζί του για συντροφιά την έγκυο γάτα του ονόματι Tibbles.
Χάρη στην ανθρώπινη απουσία στο νησί η βιοποικιλότητα ήταν πλούσια με είδη πτηνών και φυτών να έχουν αναπτυχθεί. Ανάμεσα σε αυτά και ένα πτηνό του είδους Traversia lyalli της οικογενείας των Τρωγλοδυτιδών, το οποίο ελλείψει φυσικών θηρευτών δεν είχε εξελίξει την ικανότητα να πετάει.
Το μικροσκοπικό, όμως, πουλί δε φανταζόταν ποτέ ότι μία οικόσιτη γάτα θα αποδεικνυόταν ο μεγαλύτερος εχθρός του. Η Tibbles και στη συνέχεια τα γατάκια της κυνηγούσαν με μεγάλη ευκολία τα πτηνά, με αποτέλεσμα ο πληθυσμός τους να μειώνεται σταθερά και ένα χρόνο από την άφιξή της να μην παρατηρείται ούτε ένα από αυτά.
Αρκεί να σκεφτεί κανείς ότι μόνο στις ΗΠΑ οι γάτες, σύμφωνα με το Forbes, ευθύνονται για το θάνατο περίπου 2,4 δισεκατομμυρίων πουλιών και 12,3 δισεκατομμυρίων μικρών θηλαστικών ετησίως, ενώ στην Αυστραλία σκοτώνουν πάνω από δύο δισεκατομμύρια αυτόχθονα ζώα κάθε χρόνο.
Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο Νότιγχαμ Τρεντ του Ηνωμένου Βασιλείου και το Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου υπολόγισαν ότι τα 2/3 των ιδιοκτητών γάτας σε Ευρώπη, ΗΠΑ, Καναδά, Αυστραλία και Νέα Ζηλανδία επιτρέπουν στο αγαπημένο τους κατοικίδιο να κυκλοφορήσει εκτός σπιτιού γιατί εκτιμούν ότι με αυτόν τον τρόπο ωφελούν την υγεία του. Ωστόσο η ευεξία της γάτας συνοδεύεται με ένα βαρύ κόστος για τη φύση, αφού πολλές από αυτές κατά τη διάρκεια του περιπάτου τους κυνηγούν μικρά θηράματα. Παρατηρήθηκε, μάλιστα, ότι σε διάστημα μίας εβδομάδας παρότι σε ποσοστό 44% κατάφερναν να θανατώσουν μικρά ζώα, μόνο το 23% εξ αυτών επέστρεφε στη βάση τους με τη λεία, ως «δώρο» για τους ανθρώπους τους, με αποτέλεσμα οι ιδιοκτήτες τους να μη γνωρίζουν το… αιματοκύλισμα που προκαλούσε η αγαπημένη τους γατούλα.
Αυτό δε σημαίνει ότι πρέπει να παρέμβει ο άνθρωπος στη φύση της, αλλά η δράση της αναδεικνύει την ανάγκη για προστασία των οικοσυστημάτων και όπως αναφέρει στο Forbes ο Σκοτ Τράβερς, Αμερικανός εξελικτικός βιολόγος στο Πανεπιστήμιο Ράτγκερς, γίνονται προσπάθειες για να αποτραπεί ο όλεθρος χωρίς ωστόσο να αφαιρεθούν από το οικοσύστημα. Ανάμεσα στις μεθόδους είναι η στείρωση που στοχεύει στον έλεγχο του πληθυσμού των μη δεσποζόμενων γατών. Βέβαια, επισημαίνει ο ειδικός, η εμβέλειά τους και η ικανότητά τους να εξαπλωθούν σε νέες περιοχές, σημαίνει ότι οι γάτες εξακολουθούν να επηρεάζουν κάθε ήπειρο εκτός από την Ανταρκτική… προς το παρόν.
