Το εμφύσημα είναι μια μακροχρόνια πάθηση των πνευμόνων.
Ανήκει στην ομάδα πνευμονικών παθήσεων που είναι γνωστή ως χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ).
Οι πνεύμονες αποτελούνται από πολλούς μικρούς αερόσακους, που ονομάζονται κυψελίδες.
Στα άτομα με εμφύσημα, τα τοιχώματα των κυψελίδων καταστρέφονται. Αυτό προκαλεί την κατάρρευση των μικρών αεραγωγών των πνευμόνων, δυσκολεύοντας τη ροή του αέρα στους πνεύμονες και ιδιαίτερα την εκπνοή.
Η βλάβη κάνει επίσης τις κυψελίδες μεγαλύτερες και λιγότερο ελαστικές.
Με την πάροδο του χρόνου, ο πνευμονικός ιστός γίνεται δύσκαμπτος και δεν μπορεί να μεταφέρει το οξυγόνο στο σώμα.
Ποια είναι τα συμπτώματα του εμφυσήματος;
Τα συμπτώματα του εμφυσήματος εξαρτώνται από το πόσο σοβαρή είναι η υποκείμενη βλάβη των πνευμόνων.
Τα άτομα με εμφύσημα έχουν συχνά δύσπνοια. Καθώς η βλάβη εξελίσσεται, οι περίοδοι δύσπνοιας γίνονται πιο συχνές.
Οι πάσχοντες δυσκολεύονται όλο και περισσότερο να κάνουν καθημερινές δραστηριότητες ή να ασκηθούν. Η αναπνοή γίνεται ευκολότερη όταν ξεκουράζονται.
Τελικά, μπορεί να εμφανίσουν δύσπνοια ακόμη και μετά από πολύ ήπια σωματική δραστηριότητα.
Άλλα συμπτώματα του εμφυσήματος περιλαμβάνουν:
- επίμονο βήχα
- φλέματα
- συριγμό
- απώλεια βάρους
- μυϊκή αδυναμία
Σε κάποιες περιπτώσεις, τα συμπτώματα μπορεί να επιδεινωθούν ξαφνικά. Αυτό είναι γνωστό ως παρόξυνση της ΧΑΠ. Οι παροξύνσεις συχνά προκαλούνται από λοιμώξεις του αναπνευστικού.
Τι προκαλεί το εμφύσημα;
Η πιο κοινή αιτία του εμφυσήματος είναι το κάπνισμα. Ένας στους 4 ή 5 ανθρώπους που καπνίζουν θα αναπτύξει ΧΑΠ. Εξακολουθείτε να διατρέχετε κίνδυνο εάν καπνίζατε στο παρελθόν.
Πολύ μικρός αριθμός ανθρώπων παθαίνουν εμφύσημα επειδή κληρονόμησαν ένα ελαττωματικό γονίδιο. Αυτό ονομάζεται ανεπάρκεια της άλφα-1 αντιθρυψίνης που σημαίνει ότι τούς λείπει μια πρωτεΐνη που κανονικά βοηθά να διατηρούνται υγιείς οι κυψελίδες των πνευμόνων.
Άλλες αιτίες του εμφυσήματος περιλαμβάνουν:
- παθητικό κάπνισμα – συμπεριλαμβανομένου εάν οι γονείς σας κάπνιζαν όταν ήσασταν νέοι
- έκθεση σε βιομηχανική σκόνη και χημικές ουσίες
- έκθεση στην ατμοσφαιρική ρύπανση
Όποια και αν είναι η αιτία, το κάπνισμα επιδεινώνει το εμφύσημα.
Πότε πρέπει να σάς δει γιατρός
Επισκεφθείτε γιατρό εάν έχετε συμπτώματα, όπως:
- δύσπνοια ή βήχα που είναι χειρότερος από το συνηθισμένο
- περισσότερα ή πιο πυκνά φλέματα από το συνηθισμένο
- κουράζεστε πιο εύκολα
- πυρετό
Είναι επίσης σημαντικό να επισκεφθείτε τον γιατρό σας εάν έχετε πρήξιμο στα πόδια και στα πέλματα. Αυτό μπορεί να αποτελεί ένδειξη καρδιακού προβλήματος.
Καλέστε ασθενοφόρο εάν:
- είστε τόσο λαχανιασμένοι που δυσκολεύεστε να μιλήσετε, να περπατήσετε, να κοιμηθείτε ή να φάτε
- νιώθετε σύγχυση ή υπνηλία
- παρατηρήσετε ότι τα χείλη ή τα νύχια σας είναι μπλε ή γκρίζα
- έχετε αίσθημα παλμών
Πώς διαγιγνώσκεται το εμφύσημα;
Τα περισσότερα άτομα με εμφύσημα διαγιγνώσκονται μετά την ηλικία των 45 ετών. Σε περίπτωση ελαττωματικού γονιδίου, μπορεί να διαγνωστεί νωρίτερα.
Ο γιατρός υποβάλλει τον πάσχοντα σε:
- σπιρομέτρηση, η οποία μετρά πόσο καλά λειτουργούν οι πνεύμονες
- εξετάσεις αίματος
- ακτινογραφία θώρακα
- έλεγχο των επιπέδων οξυγόνου
- ειδικές εξετάσεις πνευμονικής λειτουργίας
- αξονική τομογραφία πνευμόνων
- ΗΚΓ (ηλεκτροκαρδιογράφημα) ή υπερηχοκαρδιογράφημα για την εξέταση της καρδιάς.
Πώς αντιμετωπίζεται το εμφύσημα
Η βλάβη στους πνεύμονες που προκαλείται από το εμφύσημα δεν μπορεί να αντιστραφεί, αλλά πολλές θεραπείες μπορούν να βοηθήσουν στη διαχείριση των συμπτωμάτων και στη βελτίωση της ποιότητας ζωής. Αυτές οι θεραπείες βελτιώνουν τη ροή του αέρα στους πνεύμονες και προλαμβάνουν τις επιπλοκές.
Το είδος της θεραπείας εξαρτάται από το πόσο σοβαρά επηρεάζει το εμφύσημα την υγεία και την ικανότητα του ατόμου να λειτουργεί στην καθημερινότητά του.
Η διακοπή του καπνίσματος είναι η καλύτερη θεραπεία για την επιβράδυνση της επιδείνωσης των συμπτωμάτων του εμφυσήματος.
Εάν έχετε εμφύσημα, τα εισπνεόμενα φάρμακα μπορούν να βοηθήσουν στο άνοιγμα των αεραγωγών και στη μείωση της φλεγμονής. Μπορεί να χρειαστείτε αντιβιοτικά εάν έχετε λοίμωξη του θώρακα.
Είναι πολύ χρήσιμο να συμμετέχετε σε ένα πρόγραμμα πνευμονικής αποκατάστασης, το οποίο σάς εκπαιδεύει για να διαχειριστείτε τη δύσπνοια.
Σε πιο σοβαρές περιπτώσεις, τα άτομα με εμφύσημα μπορεί να χρειαστεί να αναπνέουν οξυγόνο από φορητή φιάλη.
Τι άλλο μπορείτε να κάνετε:
- Ισορροπημένη διατροφή
- Διατήρηση υγιούς βάρους
- Ξεκούραση
- Άσκηση
- Αποφυγή της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και του παθητικού καπνίσματος
- Εμβολιασμός κατά της γρίπης και της πνευμονιοκοκκικής πνευμονίας
- Τακτικές εξετάσεις
Μπορεί να προληφθεί το εμφύσημα;
Ο καλύτερος τρόπος για να προλάβετε το εμφύσημα είναι να αποφεύγετε το κάπνισμα.
Μπορείτε επίσης να το προλάβετε μέσω των παρακάτω:
- σωματική δραστηριότητα
- χρήση μάσκας αν εκτίθεστε σε σκόνη ή χημικές ουσίες στην εργασία σας
Ποιες είναι οι επιπλοκές του εμφυσήματος
Το εμφύσημα αυξάνει τον κίνδυνο για:
- λοιμώξεις του αναπνευστικού
- καρδιακή ανεπάρκεια / στεφανιαία νόσο
- οστεοπόρωση και κατάγματα
- άγχος και κατάθλιψη
- καρκίνο του πνεύμονα
- γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση
- διαβήτη τύπου 2
