Επέκταση της αιγιαλίτιδας ζώνης νότια της Κρήτης στα 12 ναυτικά μίλια. Το θέμα άρχισε να συζητείται ήδη από το 2020. Και ενώ η επέκταση των χωρικών υδάτων στο Ιόνιο δεν είχε ακόμα ολοκληρωθεί, με την ψήφιση του σχετικού νομοσχεδίου ήρθε τελικά λίγο μετά τα μέσα Ιανουαρίου του 2021.
Η Κρήτη ήταν και παραμένει μια σαφώς πιο δύσκολη απόφαση διπλωματικά. Για κάποιους επιβεβλημένη, για κάποιους άλλους ριψοκίνδυνη. Και αυτό μετά την υπογραφή του τουρκολιβυκού μνημονίου το 2019. Το δεύτερο σύμφωνο Αγκυρας – Τρίπολης που υπεγράφη τη Δευτέρα και αφορά έρευνες για υδρογονάνθρακες από την Τουρκία σε περιοχές κυριαρχικών δικαιωμάτων της Λιβύης, αμφισβητούμενες και μη, φέρνει ένα βήμα πιο κοντά στην εν λόγω περιοχή τα τουρκικά ερευνητικά, σεισμογραφικά και γεωτρύπανα. Η νέα συμφωνία έρχεται επί της ουσίας να υλοποιήσει το τουρκολιβυκό μνημόνιο του 2019 και να σφραγίσει κατ’ επέκταση με νέα τετελεσμένα το αφήγημα της «Γαλάζιας Πατρίδας».
Η επέκταση των χωρικών υδάτων νότια της Κρήτης μπαίνει επιτακτικά στο τραπέζι, ως μια κίνηση που πλέον – σύμφωνα με ορισμένες απόψεις – οφείλει να κάνει άμεσα η Αθήνα και μετά να στραφεί στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης. Ενα βήμα που το ΥΠΕΞ, υπό την ηγεσία του Νίκου Δένδια, επεξεργάζεται εδώ και δύο χρόνια, αλλά η Αθήνα δεν έχει τολμήσει να το κάνει ακόμα.
Υπενθυμίζεται ότι στην ομιλία του στη Βουλή, στις 19 Ιανουαρίου 2021, τις ημέρες κύρωσης των 12 μιλίων στο Ιόνιο, ο Δένδιας είχε αποκαλύψει ότι οι μελέτες για την επέκταση των χωρικών υδάτων νοτίως της Κρήτης είχαν ήδη ξεκινήσει, υπογραμμίζοντας ότι στον σχεδιασμό «φυσικά περιλαμβάνεται και το ανατολικό κομμάτι της Κρήτης». Τέλη του 2020, πηγές του ΥΠΕΞ έλεγαν ότι τα τοπογραφικά ήταν ήδη υπό επεξεργασία από τις αρμόδιες υπηρεσίες, σημειώνοντας ότι το πρώτο βήμα θα ήταν το κλείσιμο των κόλπων και η χάραξη των γραμμών βάσης. Η διαδικασία δεν έχει παγώσει, ωστόσο το πότε θα προχωρήσει είναι καθαρά πολιτική απόφαση, λένε αρμόδιες πηγές στα «ΝΕΑ» σήμερα. Τονίζουν δε ότι οι υπηρεσίες του ΥΠΕΞ δεν έχουν κατεβάσει τα μολύβια, αντίθετα επεξεργάζονται το ζήτημα ώστε να είναι έτοιμες όταν τους ζητηθεί.
Οι επιλογές
Ποιες θα μπορούσαν ωστόσο να είναι οι επιλογές της Αθήνας και πώς θα μπορούσε να αντιδράσει στις εξελίξεις; Μπορεί, για παράδειγμα, το ζήτημα της επέκτασης των χωρικών υδάτων να γίνει ένα «διαπραγματευτικό χαρτί» αυτή τη χρονική στιγμή για την Αθήνα; Σύμφωνα με ορισμένους διπλωμάτες, μπορεί. Υποστηρίζουν ότι η Ελλάδα θα μπορούσε να διαπραγματευτεί με την ΕΕ και να ζητήσει από τις Βρυξέλλες να επιβάλουν κυρώσεις στην Τουρκία, προκειμένου να μην κάνει η Αθήνα το βήμα της επέκτασης που θα μπορούσε να δώσει στην Αγκυρα το άλλοθι που χρειάζεται για πιο επιθετικές κινήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο. Υπενθυμίζουν δε ότι το 2020 οι Βρυξέλλες και δη η Γερμανία είχαν χρησιμοποιήσει ως δικαιολογία την οριοθέτηση της Ελλάδας με την Αίγυπτο προκειμένου να μη λάβουν μέτρα εναντίον της Αγκυρας, με το «Ορούτς Ρέις» να φτάνει στα έξι μίλια από το Καστελλόριζο και τη Ρόδο. Η πιο σκληρή γραμμή υποστηρίζει ότι η Αθήνα πρέπει να προχωρήσει στην επέκταση στην Κρήτη και να απαιτήσει και κυρώσεις από την ΕΕ. Σε κάθε περίπτωση, όπως υπογραμμίζουν αναλυτές, ωστόσο, η Αθήνα δεν πρέπει να εμφανιστεί διαθέσιμη να παραμείνει ακίνητη διπλωματικά και να αρκεστεί σε δηλώσεις συμπαράστασης.
Στο ΥΠΕΞ μελετώνται όλα τα σενάρια και οι επιλογές. Καθώς, όπως λένε, και το κόστος αυτών. Αφού δεν είναι λίγοι οι διπλωμάτες που σημειώνουν ότι η επέκταση σε αυτή τη χρονική στιγμή έχει πιθανότητες να προκαλέσει αντιδράσεις και μεταξύ των συμμάχων, γυρίζοντας μπούμερανγκ για την Ελλάδα. Με την ανάλυση του κινδύνου, όπως φαίνεται, να μην έχει φτάσει σε ένα αποτέλεσμα που να μπορεί να οδηγήσει σε ανακοινώσεις συγκεκριμένων αποφάσεων.
Και αυτά ενώ ο τούρκος πρόεδρος έχει καταφέρει να εργαλειοποιήσει για δεύτερη φορά την πολιτική κρίση στη Λιβύη, σαν έτοιμος από καιρό, με τον πρωθυπουργό της προσωρινής κυβέρνησης εθνικής ενότητας της Λιβύης Αμπντέλ Χαμίντ Ντμπέιμπα, ως νέος Ερντογάν, να δηλώνει ότι η Τρίπολη δεν θα κάνει πίσω στα δικαιώματά της και θα προχωρήσει σε έρευνες…
