Η απόφαση του προέδρου Εμανουέλ Μακρόν πριν από τρεις εβδομάδες (σ.σ. δηλαδή την Κυριακή 9 Ιουνίου 2024, μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων στις ευρωεκλογές στη Γαλλία) να προκηρύξει πρόωρες εκλογές ανέτρεψε κάθε ίχνος πολιτικής σταθερότητας στη Γαλλία και άνοιξε την πόρτα στο ενδεχόμενο της πρώτης ακροδεξιάς κυβέρνησης στη σύγχρονη δημοκρατία.
Το αίτημά του Μακρόν να διαλύσει την Εθνοσυνέλευση της Γαλλίας όχι μόνο σόκαρε τόσο το κοινό όσο και τις αγορές – στέλνοντας ορισμένους δείκτες κινδύνου σε επίπεδα που είχαν παρατηρηθεί για τελευταία φορά κατά τη διάρκεια της κρίσης της ευρωζώνης – αλλά αιφνιδίασε και το ίδιο το υπουργικό συμβούλιο του Μακρόν.
Το ερώτημα που έμεινε αναπάντητο ήταν το εξής: Γιατί ο Μακρόν έθεσε τον εαυτό του σε αυτή τη θέση, αν δεν ήταν απαραίτητο;
Πήρε την απόφαση τη νύχτα της 9ης Ιουνίου, αφού ο ακροδεξιός Εθνικός Συναγερμός της Μαρίν Λεπέν έλαβε διπλάσιες ψήφους από τον κεντρώο συνασπισμό του στις εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Ο Μακρόν υποστήριξε ότι δεν μπορούσε να αγνοήσει τα αποτελέσματα, ενώ προειδοποίησε επίσης ότι “η άνοδος των εθνικιστών και των δημαγωγών” απειλεί τη Γαλλία και την Ευρώπη, υπενθυμίζει το Bloomberg.
Βασικά, ο Μακρόν αναγκάζει τους ψηφοφόρους να αποφασίσουν αν προτιμούν το φιλοεπιχειρηματικό, φιλοευρωπαϊκό και φιλοουκρανικό όραμά του για τη Γαλλία ή την ατζέντα της Λεπέν για δραματική μείωση της μετανάστευσης, απομάκρυνση από τους κανόνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και αναίρεση ορισμένων συνταξιοδοτικών μεταρρυθμίσεων του Μακρόν.
Θα μπορούσε να θέσει τον Εθνικό Συναγερμό σε μια θέση όπου θα πρέπει να κυβερνήσει για πρώτη φορά, δημιουργώντας ένα απτό ιστορικό εν όψει των προεδρικών εκλογών του 2027, όταν ο Μακρόν δεν θα μπορεί να είναι υποψήφιος λόγω των ορίων θητείας.
Η ψηφοφορία σήμερα (30.06.24) θα είναι ο πρώτος γύρος, με επαναληπτικές εκλογές στις 7 Ιουλίου.
Ακολουθούν τα κύρια θέματα που πρέπει να παρακολουθήσει κανείς:
Νικητές και ηττημένοι
Από την Παρασκευή (28.06.24) -την τελευταία ημέρα που επιτρέπεται στις εταιρείες δημοσκοπήσεων να δημοσιεύουν προβλέψεις πριν από την ψηφοφορία- ο Εθνικός Συναγερμός και οι σύμμαχοί του είχαν ισχυρό προβάδισμα, με πορεία να λάβουν το 36,2% των ψήφων, σύμφωνα με τη δημοσκόπηση του Bloomberg.
Το κόμμα της Λεπέν διατηρεί το προβάδισμα έναντι της αριστερής ομάδας του Μακρόν
Μια αριστερή συμμαχία – συμπεριλαμβανομένων των Σοσιαλιστών, των Κομμουνιστών, των Πρασίνων και της ακροαριστερής “Ανυπότακτης Γαλλίας” – ήταν έτοιμη να λάβει 28,3%, ενώ η κεντρώα ομάδα του Μακρόν προβλεπόταν να λάβει 20,4%.
Προβλέψεις εδρών
Τα μερίδια ψήφων του πρώτου γύρου δεν λένε όλη την ιστορία, καθώς ο καθοριστικός παράγοντας που θα διαμορφώσει την επόμενη κυβέρνηση είναι η κατανομή των εδρών στην 577μελή Εθνοσυνέλευση μετά τον δεύτερο γύρο.
Ενώ η ψηφοφορία δύο γύρων καθιστά τις προβλέψεις για τις έδρες δύσκολες, ο Εθνικός Συναγερμός και οι σύμμαχοί του προβλέπεται να γίνουν η μεγαλύτερη ομάδα στην κάτω βουλή του κοινοβουλίου με 238 έως 281 μέλη, σύμφωνα με την τελευταία δημοσκόπηση του Bloomberg.
Ο Εθνικός Συναγερμός πιο κοντά στην απόλυτη πλειοψηφία στις γαλλικές εκλογές
Όταν τα αποτελέσματα του πρώτου γύρου ανακοινωθούν την Κυριακή, οι εταιρείες δημοσκοπήσεων θα έχουν πολύ περισσότερα δεδομένα για να βελτιώσουν αυτές τις προβλέψεις. Αυτές θα είναι κρίσιμες πληροφορίες για τα κόμματα προκειμένου να καθορίσουν τις στρατηγικές της προεκλογικής τους εκστρατείας και για τους επενδυτές που προσπαθούν να εκτιμήσουν τι είδους αστάθεια έρχεται.
Συμμετοχή
Σύμφωνα με τις έρευνες, αναμένεται να ψηφίσουν σημαντικά περισσότεροι άνθρωποι από ό,τι σε αρκετές προηγούμενες βουλευτικές εκλογές. Αυτό είναι σημαντικό για το σύστημα της Γαλλίας, διότι αυξάνει τις πιθανότητες να περάσουν στον δεύτερο γύρο περισσότεροι από δύο υποψήφιοι, δημιουργώντας λιγότερο προβλέψιμες κούρσες τριών ή ακόμη και περιστασιακά τεσσάρων υποψηφίων, γνωστές ως triangulaires και quadrangulaires.
Αναμένεται υψηλή συμμετοχή στη γαλλική ψηφοφορία
Το 2022, υπήρχαν μόνο οκτώ triangulaires. Αυτή τη φορά, ο αριθμός θα μπορούσε να διογκωθεί σε 160 έως 200, σύμφωνα με δημοσκόπηση της Odoxa σε 2.005 ενήλικες στις 26-27 Ιουνίου.
Το υπουργείο Εσωτερικών θα δημοσιεύσει προσωρινά στοιχεία για την προσέλευση το μεσημέρι σήμερα (30.06.24) και στις 5 το απόγευμα.
Σύμπραξη ή κυβέρνηση μειοψηφίας
Οποιαδήποτε ομάδα καταφέρει να συγκεντρώσει απόλυτη πλειοψηφία 289 ή περισσότερων εδρών θα ελέγχει την κάτω βουλή του κοινοβουλίου. Μπορεί εύκολα να περάσει νόμους και μια κυβέρνηση που υποστηρίζεται από την ομάδα αυτή θα είναι ασφαλής από την απειλή ψήφου δυσπιστίας.
Εάν η ομάδα που συγκεντρώνει την πλειοψηφία προέρχεται από διαφορετικό κόμμα από τον πρόεδρο, κάτι που έχει συμβεί τρεις φορές από τότε που τέθηκε σε ισχύ η σημερινή μορφή δημοκρατίας της Γαλλίας το 1958, αυτό έχει ως αποτέλεσμα ένα είδος διακανονισμού κατανομής της εξουσίας που ονομάζεται συγκατοίκηση. Ο πρόεδρος επιλέγει γενικά τον ηγέτη του κόμματος που έλαβε την πλειοψηφία ως πρωθυπουργό. Όμως ένας συνδυασμός στον οποίο συμμετέχει ο Εθνικός Συναγερμός θα είναι η πρώτη φορά που θα συμμετέχει ένα κόμμα που δεν έχει κυβερνήσει ποτέ στο παρελθόν.
Εάν μια ομάδα λάβει τις περισσότερες έδρες, αλλά δεν έχει την απόλυτη πλειοψηφία, τότε θα μπορούσε να σχηματίσει κυβέρνηση μειοψηφίας – όπως η σημερινή κατάσταση του Μακρόν. Αλλά αυτό εξαρτάται επίσης από τον πρόεδρο, ο οποίος έχει την αποκλειστική αρμοδιότητα να διορίζει πρωθυπουργό.
Ένα τέτοιο κοινοβούλιο θα δυσχέραινε τη νομοθέτηση, καθώς η κυβέρνηση θα χρειαζόταν να βρει επιπλέον ψήφους εκτός του κόμματός της για κάθε νομοσχέδιο. Εάν η κυβέρνηση χρησιμοποιήσει μια συνταγματική διάταξη που της επιτρέπει να παρακάμψει μια ψηφοφορία, θα ανοίξει τον εαυτό της σε ψήφο δυσπιστίας και θα μπορούσε να ανατραπεί εάν τα αντίπαλα κόμματα συναντηθούν.
Ο πρόεδρος του Εθνικού Συναγερμού Τζόρνταν Μπαρδέλα έχει δηλώσει ότι θα αρνηθεί τη θέση αν το κόμμα του και οι σύμμαχοί του δεν αποκτήσουν την απόλυτη πλειοψηφία στην Εθνοσυνέλευση.
Αγορές
Η απόφαση του Μακρόν να προκηρύξει εκλογές προκάλεσε αναταραχή στις αγορές της Γαλλίας, οδηγώντας σε ένα ξεπούλημα των μετοχών που αρχικά εξαφάνισε σχεδόν 200 δισεκατομμύρια δολάρια από την αξία των μετοχών.
Η απόδοση των 10ετών κρατικών ομολόγων αυξήθηκε κάποια στιγμή την Παρασκευή στο υψηλότερο επίπεδο από τον Νοέμβριο. Αυτό διεύρυνε την πρόσθετη απόδοση που ζητούσαν οι επενδυτές για το γαλλικό χρέος σε σχέση με παρόμοια γερμανικά κρατικά ομόλογα στις 86 μονάδες βάσης – τη μεγαλύτερη από το 2012. Εν τω μεταξύ, ο δείκτης μετοχών αναφοράς CAC 40 υποχώρησε στο χαμηλότερο επίπεδό του από τον Ιανουάριο.
Πολιτικές
Οι τρεις ομάδες που κατέλαβαν την πρώτη θέση στις εκλογές προτείνουν ριζικά διαφορετικούς δρόμους για τη Γαλλία.
- Το κόμμα του Μακρόν τάσσεται υπέρ της συνέχειας, με περισσότερες φοροελαφρύνσεις και μεταρρυθμίσεις υπέρ των επιχειρήσεων, μαζί με δέσμευση για περιορισμό των δαπανών. Ανταποκρινόμενη στις ανησυχίες των ψηφοφόρων, η ομάδα του έχει προσθέσει δεσμεύσεις για τη βελτίωση των εισοδημάτων των χαμηλόμισθων με τη βελτίωση της φορολογίας, καθώς και μέτρα για τη βοήθεια των αγοραστών κατοικιών.
- Ο Εθνικός Συναγερμός έχει υποσχεθεί να μειώσει τη μετανάστευση, να σκληρύνει τη στάση της Γαλλίας στον τομέα του νόμου και της τάξης με περισσότερες φυλακές και ελάχιστες ποινές, και να μειώσει τους φόρους προστιθέμενης αξίας στην ενέργεια και τα καύσιμα. Μετά το ξεπούλημα των γαλλικών περιουσιακών στοιχείων, το κόμμα κατέβασε τον πήχη σε σχέση με ορισμένα από τα πιο δαπανηρά μέτρα του – ενδεχομένως επ’ αόριστον, ανάλογα με την αναθεώρηση των δημόσιων οικονομικών.
- Το Νέο Λαϊκό Μέτωπο έχει το πιο ριζοσπαστικό οικονομικό πρόγραμμα. Βραχυπρόθεσμα, λέει ότι θα παγώσει τις τιμές των βασικών καταναλωτικών αγαθών, θα καταργήσει τη συνταξιοδοτική μεταρρύθμιση του Μακρόν και θα αυξήσει τον κατώτατο μισθό κατά 14% και τους μισθούς του δημόσιου τομέα κατά 10%. Οι πρόσθετες ετήσιες δαπάνες, οι οποίες προβλέπεται να φτάσουν τα 150 δισ. ευρώ το 2027, θα χρηματοδοτηθούν εξ ολοκλήρου από τη φορολόγηση των επιχειρήσεων, του χρηματοπιστωτικού τομέα και των πλουσιότερων.
