Τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του εκλογικού αποτελέσματος της 21ης Μαΐου ανέλυσε στην εκπομπή ΣΚΑΪ Τώρα και τη Φαίη Σφακιωτάκη, ο αναλυτής Παναγιώτης Κουστένης.
Η σημαντικότερη ιστορική διάσταση του εκλογικού αποτελέσματος
Αναμφίβολα στα στοιχεία που προκάλεσαν έκπληξη περιλαμβάνεται η επικράτηση της Νέας Δημοκρατίας σε όλη τη χώρα, με μοναδική εξαίρεση το Νομό Ροδόπης. Ειδικότερα στην Κρήτη, ο αναλυτής υπενθύμισε πως αυτό δεν είχε συμβεί ούτε το 1974, οπότε η Νέα Δημοκρατία είχε καταγράψει στις πρώτες εκλογές της μεταπολίτευσης τεράστιο ποσοστό σε επίπεδο χώρας. Ωστόσο, σε επίπεδο νησιού, επικράτησε μόνο στο νομό Ρεθύμνου, ενώ το δεύτερο τότε κόμμα, η Ένωση Κέντρου, είχε επικρατήσει στους υπόλοιπους τρεις νομούς.
«Παραδοσιακά, σε όλη την εκλογική ιστορία της μεταπολίτευσης, η μόνη γαλάζια εξαίρεση της Κρήτης κατά καιρούς ήταν το Ρέθυμνο. Σε αυτόν το νομό η Νέα Δημοκρατία είχε πλειοψηφίσει το 1974, το 1977, το 2007 και τώρα για πρώτη φορά πλειοψηφεί και στους τέσσερις νομούς. Πραγματικά αυτό είναι ένα ιστορικό γεγονός. Η Κρήτη είναι από τις περιπτώσεις όπου είχαμε μία σημαντική αύξηση της συμμετοχής. Και σαφώς αυτό συνέβαλε σε αυτήν τη μεταβολή, ωστόσο κρίσιμο είναι το γεγονός ότι η συνολική αύξηση της επιρροής της Νέας Δημοκρατίας στην Κρήτη, δηλαδή σε μία παραδοσιακά ΠΑΣΟΚική κοιτίδα, να το πω έτσι, δεν ήταν μεμονωμένο φαινόμενο. Κάτι ανάλογο το είδαμε και στα Δωδεκάνησα, όπου το 50% που κατέγραψε η ΝΔ είναι το ιστορικό μέγιστο στη μεταπολίτευση. Αντίστοιχα το είδαμε και σε κάποιες περιοχές της Αττικής, που επίσης αποτέλεσαν παραδοσιακά προπύργια του ΠΑΣΟΚ στο παρελθόν και μέχρι πρόσφατα ήταν και ‘’κάστρα’’ του ΣΥΡΙΖΑ. Αναφέρομαι στη Β Πειραιά και στη δυτική Αττική. Αυτή είναι η σημαντικότερη ιστορική διάσταση αυτών των εκλογών, τουλάχιστον αυτής της στιγμιαίας καταγραφής, γιατί δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι σε ένα μήνα θα έχουμε και τις νέες εκλογές, οι οποίες θα έρθουν να επαληθεύσουν ή αντιστρόφως εν μέρει να αμβλύνουν τα συμπεράσματα που είδαμε. Πάντως αυτή η στιγμιαία καταγραφή φαίνεται να αντιστρέφει πλήρως αυτό το οποίο ζούσαμε στα μέσα της προηγούμενης δεκαετίας, δηλαδή στην ‘’καρδιά’’ της κρίσης. Ο εκλογικός χάρτης της Κυριακής, με την εξαίρεση της Ροδόπης, ουσιαστικά είναι ο ανεστραμμένος χάρτης του δημοψηφίσματος του 2015.»
Ελεύθεροι επαγγελματίες κι αγρότες
Σε ότι αφορά στους ελεύθερους επαγγελματίες, η Νέα Δημοκρατία έχει τα ισχυρότερα ποσοστά σε όλες τις ηλικιακές ομάδες, ενώ αντιστρόφως ο ΣΥΡΙΖΑ έπεσε πολύ χαμηλότερα από την εθνική του επίδοση στο σύνολο του πληθυσμού. «Πλησιάζει σχεδόν το πολύ χαμηλότερο ποσοστό του, το οποίο καταγράφεται στους αγρότες που είναι μόλις 10% και μάλιστα στους αγρότες ο ΣΥΡΙΖΑ έρχεται πλέον τρίτο κόμμα. Το ΠΑΣΟΚ είναι κατά τι ισχυρότερο. Αυτή η κατανομή θυμίζει σε πολύ μεγάλο βαθμό τις εκλογές του Μαΐου του 2012. Δηλαδή έχει τα χαρακτηριστικά ενός εκλογικού σεισμού. Στις εκλογές του Μάϊου του 2012 να θυμίσω ότι ο ΣΥΡΙΖΑ είχε 6% στους αγρότες και το ΠΑΟΣΚ είχε 14%.»
«Ψηφοφόροι επέστρεψαν στην κάλπη έπειτα από 8 χρόνια»
Ως προς το ποσοστό συμμετοχής στις εκλογές, ο κ. Κουστένης τόνισε πως βάσει εκλογικών καταλόγων δεν μπορεί να προκύψει το πραγματικό ποσοστό, δεδομένου ότι οι κατάλογοι δεν έχουν επικαιροποιηθεί εδώ και πάρα πολλά χρόνια, με αποτέλεσμα να είναι «πλασματικά διογκωμένοι». «Τα πραγματικά νούμερα δείχνουν μια αύξηση των έγκυρων ψηφοδελτίων περίπου κατά 200.000 σε όλη την Ελλάδα, η οποία ωστόσο εντοπίζεται κατά βάση στα αστικά κέντρα, Αθήνα, Θεσσαλονίκη, όπως επίσης και στο νησί της Κρήτης. Αν θεωρήσουμε ότι το εκλογικό σώμα στην Ελλάδα είναι 8 – 8,50 εκατομμύρια, σκεφτείτε ότι η συμμετοχή είναι λίγο μικρότερη από τα έξι εκατομμύρια. Άρα το πραγματικό ποσοστό συμμετοχής αγγίζει ένα 75% επί του ενεργού εκλογικού σώματος.»
Ο κ. Κουστένης υπενθύμισε ότι ανάλογη εκτίμηση 20 χρόνια πριν, έκανε λόγο για άνω του 90% συμμετοχή. Δεδομένης ωστόσο της διαφορετικής αντιμετώπισης πλέον των πολιτικών κομμάτων από τους πολίτες, ο αναλυτής χαρακτήρισε ενθαρρυντικό στοιχείο τη μικρή ανάκαμψη σε σχέση με το 2019. «Αντιλαμβάνεστε ότι μιλάμε για ανθρώπους που επανήλθαν στην κάλπη έπειτα από 8 και πλέον χρόνια. Και το 2019 είχε υπάρξει μία μικρή ανάκαμψη. Η μικρότερη συμμετοχή παρουσιάστηκε το Σεπτέμβριο του 2015.»
Με ποιο κριτήριο ψήφισε η πλειοψηφία
Βασικό κριτήριο για την επιλογή κόμματος, φαίνεται εν τέλει να αποτέλεσε η σταθερότητα στην κυβερνησιμότητα. «Από το Σεπτέμβρη του 2015 και μετά, η χώρα βρίσκεται σε μια περίοδο πολιτικής σταθερότητας. Αυτή η περίοδος εγκαινιάστηκε στην πραγματικότητα με την εκλογή του ΣΥΡΙΖΑ, τον απόηχο ωστόσο της περιόδου αυτής, φαίνεται να εξακολουθεί σε ένα βαθμό να χρεώνεται ο ΣΥΡΙΖΑ ακόμα και σε αυτήν την αναμέτρηση. Η πολιτική σταθερότητα έχει κι ένα κόστος, όπως και να το κάνουμε, διότι εν προκειμένω επετεύχθη μέσα από αμφιλεγόμενα πολιτικά μέτρα, τα οποία ήταν μεν μια επιτυχία ως προς τα πολιτικά αποτελέσματα, αλλά ως προς τα κοινωνικά αποτελέσματα, είναι αμφιλεγόμενο τι κατάλοιπα άφησε η περίοδος εκείνη.»
Διευκρινίζεται ότι τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του εκλογικού αποτελέσματος της 21ης Μάϊου, τα οποία δημοσιεύονται, προκύπτουν από την έρευνα του exit poll που διεξήχθη την ημέρα των εκλογών, έξω από τα εκλογικά κέντρα, με τη συμμετοχή ψηφοφόρων που μόλις είχαν ψηφίσει. Οι δημοσκόποι καλούν τους ψηφοφόρους να άρουν τη μυστικότητα της ψήφου, διαφυλάσσοντας την ανωνυμία τους. Σημαντικό στοιχείο των exit poll είναι η μεγάλη κατά κανόνα συμμετοχή εν συγκρίσει με τις δημοσκοπήσεις της προεκλογικής περιόδου και το γεγονός ότι οι συμμετέχοντες δηλώνουν τι ψήφισαν κι όχι τι σκέφτονται να ψηφίσουν.
