Με μεγάλη επιτυχία ολοκληρώθηκε η εκδήλωση Ενημέρωσης και Ευαισθητοποίησης τοπικών φορέων και πολιτών στο Τυμπάκι στις 12 Σεπτεμβρίου 2022 με θέμα «Η σχέση ανάμεσα στην προστασία των μνημείων της φύσης και του πολιτισμού με την Αειφόρο Ανάπτυξη στο Απόθεμα Βιόσφαιρας Αστερουσίων του Προγράμματος Άνθρωπος και Βιόσφαιρα MAB/UNESCO».
Η εκδήλωση οργανώθηκε από το Σύνδεσμο Προστασίας Αστερουσίων και την Αναπτυξιακή Ηρακλείου στο πλαίσιο του έργου «Δράσεις Περιβαλλοντικής – Πολιτιστικής ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης στην περιοχή παρέμβασης» (κωδικός ΟΠΣΑΑ 0016524279) που έχει αναλάβει να υλοποιήσει ο Σύνδεσμος Προστασίας Αστερουσίων στο πλαίσιο του Τ.Π. CLLD/LEADER Μεσαράς (ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ (ΠΑΑ) 2014-2020), που υλοποιεί η Ομάδα Τοπικής Δράσης της Αναπτυξιακής Ηρακλείου. Πραγματοποιήθηκε στην Αίθουσα Συνεδριάσεων του Δημοτικού Διαμερίσματος Τυμπακίου (Δήμου Φαιστού) με περισσότερους από εξήντα (60) παρευρισκόμενους όπου η πλειοψηφία αυτών παρέμεινε μέχρι το τέλος. Το ενδιαφέρον και η συμμετοχή των συμμετεχόντων ήταν εντυπωσιακή.
Η συμμετοχή της τοπικής κοινότητας και των φορέων της Κρήτης αναδεικνύει αφενός τη σημασία του θέματος και το ενδιαφέρον και αφετέρου τις προτεραιότητες και την ιδιαίτερη βαρύτητα που πρέπει να του δοθεί στο μέλλον.
Φορείς όπως η Περιφέρεια Κρήτης, ο Δήμος Φαιστού, η Αναπτυξιακή Ηρακλείου, το Δίκτυο Συλλόγων Μεσσαράς, η Οικολογική Παρέμβαση Ηρακλείου, ο Πολιτιστικός Σύλλογος Μιαμού, η ΕΕΕ, ο Σύνδεσμος Προστασίας Αστερουσίων, η ΕΑΠ Διαχείριση Αποβλήτων και πολλοί κάτοικοι τίμησαν με την παρουσία και την συμμετοχή τους την συνάντηση.
Την εκδήλωση τίμησε με την παρουσία του και κυρίως με την ουσιαστική συμμετοχή του ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης Γορτύνης και Αρκαδίας, κ. Μακάριος.
Με το καλωσόρισμα από το Δήμαρχο Φαιστού κ. Γρ. Νικολιδάκη και την παρουσίαση του έργου και των σκοπών του από το Διευθυντή της Αναπτυξιακής Ηρακλείου κ. Γ. Μαυρογιάννη ακολούθησαν οι ομιλίες των παρακάτω εισηγητών και εισηγητριών:
Ο Δήμαρχος Φαιστού, Γρηγόρης Νικολιδάκης μίλησε για την σημασία του Αποθέματος Βιόσφαιρας Αστερουσίων για την ευρύτερη περιοχή και τις μεγάλες δυνατότητες που μπορεί να παρέχει στην περιοχή η ένταξη του Αποθέματος στην UNESCO. Δήλωσε με έμφαση ότι υποστηρίζει ενθέρμως αυτήν την προσπάθεια και ότι ο Δήμος Φαιστού θα βοηθάει με όλες τις δυνατότητες του Δήμου τις ενέργειες που θα οδηγήσουν στην επίτευξη των στόχων της ΤΕΔΑ.
Ο Διευθυντής της Αναπτυξιακής Ηρακλείου κ. Γ. Μαυρογιάννη αναφέρθηκε στη σημασία των προγραμμάτων που ήδη υπάρχουν στην περιοχή, όπως αυτό του Τ.Π. CLLD/LEADER Μεσαράς και συμπλήρωσε ότι θα ακολουθήσει η ειδική εισήγηση για επικείμενα προγράμματα στην περιοχή που διαμόρφωσε η Αναπτυξιακή Ηρακλείου που θα υποστηρίξουν τα Αστερούσια.
Ο Πρόεδρος του Περιφερειακού Συμβουλίου Κρήτης κ Παύλος Μπαριτάκης, μετέφερε το χαιρετισμό του Περιφερειάρχη Κρήτης, κου Σταύρου Αρναουτάκη, και δήλωσε ότι θα υποστηρίξει όπως πάντα την Αειφόρο Ανάπτυξη της περιοχής Αστερουσίων.
Η Πρόεδρος του Συνδέσμου Προστασίας Αστερουσίων και Πρόεδρος της Τοπικής Επιτροπής Διαχείρισης Αστερουσίων (ΤΕΔΑ), κα. Θεανώ Βρέντζου – Σκορδαλάκη ξαναθύμισε τις διαδικασίες που ανέδειξαν την προετοιμασία του φακέλου υποψηφιότητας καθώς ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΑΘΟΡΙΣΤΙΚΗ ΣΥΜΒΟΛΗ που μπορεί να έχει για την ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής της Νότιας Κρήτης η ένταξη των Αστερουσίων στον παγκόσμιο κατάλογο μνημείων της UNESCO.
Τόνισε την συμμετοχή και την ομόφωνη δέσμευση και των πέντε δήμων, της Περιφέρειας Κρήτης και πλήθος άλλων Δημόσιων Υπηρεσιών (Αρχαιολογία, Δασαρχείο, Αποκεντρωμένη, Φορέας Διαχείρισης Ανατολικής Κρήτης κ.λπ.) Συλλόγων, Επιμελητηρίων και συλλογικοτήτων της ευρύτερης περιοχής.
Υπογράμμισε την σημαντική και καθοριστική συνδρομή του Καθηγ. Μιχαήλ Σκούλλου, Προέδρου της Ελληνικής Εθνικής Επιτροπής του προγράμματος MAB/UNESCO και της κα. Αικατερίνης Τζιτζικώστα, Προέδρου της Ελληνικής Εθνικής Επιτροπής της UNESCO.
Ευχαρίστησε ακόμα το Μεσογειακό Γραφείο Πληροφόρησης, για το Περιβάλλον, τον Πολιτισμό και την Αειφόρο Ανάπτυξη (MIO-ECSDE), για την διαχρονική συμβολή του στο ΑΒΑ και την διοργάνωση της εκδήλωσης.
Τελειώνοντας ανέδειξε τη σημασία συμμετοχής όλων των κατοίκων και φορέων της περιοχής. Δεσμεύτηκε για την συνέχιση των προσπαθειών της ΤΕΔΑ προκειμένου η περιοχή να αποκτήσει την ανάπτυξη που της αξίζει και ζήτησε την ενεργή υποστήριξη και συμμετοχή φορέων και κατοίκων της περιοχής προκειμένου όλοι να αντιληφθούν τα οφέλη που τους δίνει η ένταξη των Αστερουσίων στον Παγκόσμιο Δίκτυο Αποθεμάτων Βιόσφαιρας MAB/UNESCO.
Ο Δρ. Στ. Ξηρουχάκης από το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης του Πανεπιστήμιου Κρήτης, έκανε μια πολύ λεπτομερή ενημερωτική παρουσίαση για την σημασία και τις ιδιαιτερότητες της περιοχής. Αναφέρθηκε στην βιοποικιλότητα και ειδικότερα την πανίδα και ορνιθοπανίδα της περιοχής υπογραμμίζοντας το πόσο ευάλωτη είναι στο πλαίσιο της κλιματικής αλλαγής και των λαθεμένων ανθρώπινων επεμβάσεων και ότι απειλείται συνεχώς η βιοποικιλότητά από εσκεμμένες και μη εσκεμμένες ανθρώπινες δραστηριότητες.
Ο λαογράφος κ. Γεώργιος Σταματάκης, με μια ενδιαφέρουσα παρουσίαση για την ιστορική και πολιτιστική αξία της περιοχής τόνισε ότι αυτή δεν είναι σημαντική μόνο για την Κρητική και Ελληνική Ιστορία αλλά και την Ευρωπαϊκή και ίσως και την παγκόσμια. Θεωρώντας ότι η ένταξη της περιοχής στο Δίκτυο των Αποθεμάτων Βιόσφαιρας ΜΑΒ/UNESCO ίσως είναι πολύ μεγαλύτερης σημασίας από αυτό που θα πίστευε ο μέσος παρατηρητής. Αναφέρθηκε λεπτομερώς στο πολιτισμικό κεφάλαιο, τα μνημεία (κυρίως της Μινωικής και Προμινωικής περιόδου, καθώς και σε ζητήματα ασκητισμού, μοναχισμού που πρωτοεμφανίσθηκαν στην περιοχή και το ρόλο που είχαν στη θρησκευτική παράδοση.
Η κα. Ευα Κατσαράκη, από την Αναπτυξιακή Ηρακλείου, με μια κατατοπιστική παρουσίαση για τον αναπτυξιακό σχεδιασμό στο Απόθεμα Βιόσφαιρας Αστερουσίων βασισμένο στις εναλλακτικές μορφές οικονομίας, παρουσίασε και ενημέρωσε το κοινό για την κυκλική, πράσινη και γαλάζια οικονομία όπως και την σημασία που μπορούν να έχουν στο μέλλον του τόπου.
Ο καθηγητής Μιχαήλ Σκούλλος, Πρόεδρος της ΕΕΕ του Προγράμματος Άνθρωπος και Βιόσφαιρα MAB/UNESCO, Πρόεδρος του MIO-ECSDE & του MEdIES. Ο Καθηγ. Μιχ. Σκούλλος αρχικά παρουσίασε την έννοια της Αειφόρου Ανάπτυξης, που είναι ευρύτερη και πλησιέστερη προς τους στόχους του ΟΗΕ από ότι η «Βιώσιμη Ανάπτυξη», και την σημασία της για την ανθρωπότητα και το πως μια περιοχή όπως το Απόθεμα Βιόσφαιρας Αστερουσίων, αν λειτουργήσει σωστά, μπορεί να αποτελέσει ένα λαμπρό παράδειγμα προς μίμηση για την υπόλοιπη Κρήτη και την Ελλάδα, με προοπτικές και για την Μεσόγειο γενικότερα. Για τη σωστή λειτουργία του Αποθέματος, ο μηχανισμός προστασίας των περιοχών Natura του Αποθέματος, που τώρα βρίσκεται στην δικαιοδοσία του ΟΦΥΠΕΚΑ, αποτελεί προϋπόθεση. Υπενθύμισε ότι ο ΟΦΥΠΕΚΑ μετέχει στην ΤΕΔΑ, η εύρυθμη λειτουργία της οποίας πρέπει να διασφαλιστεί το ταχύτερο δυνατόν, βάσει και των υποχρεώσεων μας προς την UNESCO. Τα οφέλη και οι ευκαιρίες από την ένταξη μπορούν να αξιοποιηθούν και να βελτιώσουν ουσιαστικά τις συνθήκες διαβίωσης, εκπαίδευσης, εργασίας των κατοίκων με ένα «συμφωνημένο» όραμα και ισόρροπο σχεδιασμό.
Η εκδήλωση έκλεισε με εποικοδομητική συζήτηση μεταξύ ομιλητών και πολιτών στο πλαίσιο του ενεργού ρόλου των πολιτών και των φορέων τους για το Απόθεμα Βιόσφαιρας εκφράζοντας ανησυχίες, ερωτήματα, προβληματισμό, αντιρρήσεις και συμφωνίες για διάφορα ζητήματα. Η συζήτηση έκλεισε από τον Καθ. Μιχ. Σκούλλο αναφερόμενο στις προκλήσεις και τις προτεραιότητες που απαιτούνται να επιταχυνθούν για να ενισχυθούν οι πολιτικές για την ενδυνάμωση του μόνιμου πληθυσμού των ορεινών περιοχών, επιβεβαιώνοντας ότι «Ο δρόμος της ανάπτυξης της περιοχής περνάει από την προστασία και την ενδυνάμωση του φυσικού και πολιτισμικού κεφαλαίου αλλά και ο δρόμος της προστασίας της περιοχής περνά μέσα από την ανάπτυξη της».
Τέλος η Πρόεδρος της ΤΕΔΑ κ. Θεανώ Βρέντζου αφού αναφέρθηκε στο Πρόγραμμα που παρουσιάστηκε και που είναι βασιζόμενο στο αναπτυξιακό πλάνο επανέλαβε ότι ο Σύνδεσμος Αστερουσίων θα συνδράμει ως υπεύθυνος φορέας τόσο στην προστασία όσο και στην διαχείριση του ΑΒΑ.
