Εγκλήματα στη Μάχη της Κρήτης

Γράφει ο Γιώργος Δ. Παπαδάκης 

“…Κάπου 50 με 60 μέτρα πιο κάτω ήταν ένα μικρό μισόκτιστο κτίριο στα δεξιά. Όταν έφτασα εκεί, είδα ακριβώς πίσω τη μοναχική φιγούρα ενός άντρα με τοπική φορεσιά. Ήταν γονατιστός ,καθισμένος πίσω στις φτέρνες ,το κεφάλι πεσμένο μπροστά και τα χέρια σφιγμένα στο σβέρκο. Ήταν κόσκινο από σφαίρες. Τον ξάπλωσα κάτω και του έβαλα τα χέρια στο στήθος .Το σώμα του ήταν ακόμα ζεστό. Είχε δύο τρύπες από σφαίρες στο ένα του χέρι. Βγάζοντας το σακάκι του (κάτι σαν γιλέκο) ,το τοποθέτησα πάνω στο πρόσωπό του. Έμοιαζε τόσo καλοσυνάτος γέρος, με ψαρά μαλλιά και μακρύ μουστάκι. Ένιωσα αναγούλα.

     Κοιτάζοντας μέσα στο κτίριο έφριξα, βλέποντας μια νεαρή γυναίκα ξαπλωμένη σε μια τεράστια λίμνη αίματος. Ήταν θα έλεγα στον έκτο μήνα εγκυμοσύνης κι έμοιαζε σαν να σφάδαζε ακόμα από τον πόνο. Φοβάμαι πως δεν άντεξα, έκανα εμετό σε μια γωνιά. Ένιωσα φρικτά .

Εκεί που πήγαινα να φύγω έριξα μια ματιά από το άνοιγμα του παραθύρου και είδα κάποιον να έρχεται προς το μέρος μου φορώντας αγγλικό κράνος και κρατώντας τουφέκι .Ετοιμαζόμουν να πω κάτι, όταν φώναξε: “Δόξα σοι που σε βρήκα .Είναι άλλοι δικοί μας εδώ γύρω;”

Είπα :”όχι ,αλλά κοίτα εδώ” και του έδειξα τον γέρο.

“Τα καθάρματα ,τα βρωμοκαθάρματα”.

Τότε του είπα να κοιτάξει μέσα, το οποίο και έκανε. Όταν βγήκε ήταν άσπρος σαν πανί και είπε: “Πως μπορεί κανείς να το κάνει αυτό; “Μου ζήτησε να τον βοηθήσω να ισιώσουμε το κορμί της κοπέλας .Της κάλυψα το πρόσωπο με το μαντήλι μου .Ο άλλος παρατήρησε πως τα τραύματα ήταν τα περισσότερα στην κοιλιά ,ήταν από ξιφολόγχη ή μαχαίρι. Εκείνη τη στιγμή θα κομμάτιαζα ευχαρίστως όποιον Γερμανό έβρισκα μπροστά μου…”

Απόσπασμα από το “πολεμικό ημερολόγιο”, του Βρετανού (Άγγλου)οπλίτη Reg Spurr (Ρεγκ Σπερ),ο οποίος τον Μάιο του 1941 υπηρετούσε στο 2ο Τάγμα του Συντάγματος York and Lancaster στον Τομέα του Ηρακλείου .

Το περιστατικό που περιγράφει σημειώθηκε την δεύτερη ημέρα της μάχης ,όταν ισχυρή δύναμη Αλεξιπτωτιστών, υπό την κάλυψη της Luftawaffe , κατάφερε να διασπάσει την άμυνα και να μπει στην πόλη από την περιοχή του προμαχώνα του Αγίου Ανδρέα.

Γράφει όμως την αλήθεια ο Σπερ ,ή η περιγραφή του εμπεριέχει ισχυρή δόση υπερβολής με σκοπό ας πούμε να εντυπωσιάσει πιθανό μελλοντικό αναγνώστη; Είναι δυνατόν ,όπως διερωτάται ο συνάδελφος του ,στρατιώτες επίλεκτου σώματος ενός στρατού μιας ευρωπαϊκής χώρας να είχαν τέτοια συμπεριφορά  απέναντι σε πολίτες ;

Και στο προκείμενο δεν μιλάμε βέβαια για “αντίποινα” καν ,αλλά για εν ψυχρώ φόνους αμάχων με την πλήρη έννοια.

Μια γρήγορη ματιά στο αρχείο του Δήμου Ηρακλείου αρκεί για να επιβεβαιώσει τον Σπερ. Όχι για μια μεμονωμένη περίπτωση ,αλλά για μια “πρακτική” όπως αποδεικνύεται ,των στρατιωτών που κάποιοι σπεύδουν ετεροχρονισμένα να θαυμάσουν για την γενναιότητα και την υψηλή εκπαίδευση τους:

“Η φονευθείσα υπό Γερμανών Αλεξιπτωτιστών την 21 Μαΐου 1941, Ευανθία θυγάτηρ Κων /νου Πολιτάκη…”

Τι αφορά το συγκεκριμένο μα και τουλάχιστον άλλα δέκα όμοια έγγραφα;

Πρόκειται για αίτηση προς τον Δήμο και τη Νομαρχία Ηρακλείου για χορήγηση βοηθήματος στον γέροντα πατέρα που έχει απομείνει χωρίς συγγενείς και εισόδημα.

Ποια η σημασία του εγγράφου;

Πολύ απλά , πιστοποιεί όντως φόνους πολιτών και μάλιστα πολύ νωρίς (δεύτερη μέρα της εισβολής) ώστε να αποτελούν έστω ” αντίποινα “για τυχόν ” ωμότητες άτακτων “…

Ωστόσο πως άριστα εκπαιδευμένοι στρατιώτες σκότωναν τόσο εύκολα καταφανώς αμάχους ;Μα απλά, δεν ήταν καθόλου εκπαιδευμένοι για μάχες  εντός  αστικού ιστού.

Στο Ηράκλειο ,η δύναμη εισβολής παγιδεύτηκε στα στενά της μεσαιωνικής πόλης και σχεδόν εξολοθρεύθηκε. Οι φόνοι πολιτών λοιπόν υπήρξαν απόρροια πανικού των “υψηλής εκπαίδευσης” αλλά χαμηλών ιδανικών  στρατιωτών .Κι αυτό το δεύτερο στοιχείο του ευτελούς φρονήματος επιβεβαιώνεται από το δεδομένο πως δεν ήταν όλοι οι φόνοι ,”στιγμιαίοι”. Αντίδραση δηλαδή σε μια φιγούρα που εμφανιζόταν ξαφνικά σε μια αυλή ή ένα παράθυρο. Αλλά προέκυψαν και για λόγους εκδίκησης ,καθώς το περιστατικό που περιγράφει ο Σπερ , το στοιχείο της εκδίκησης (με βασανισμό των θυμάτων) ,υφίσταται.

     1. Περί  Νομιμότητας των Αντιποίνων

Σε κάθε περίπτωση η προσπάθεια ερμηνείας των “Γερμανικών Αντιποίνων ” κατά την διάρκεια ήδη ,αλλά και μετά την Μάχη της  Κρήτης  αποκλειστικά  με την νομική τους διάσταση ,ή μόνο με  την παράθεση των πραγματικών περιστατικών χωρίς την παράθεση του νομικού πλαισίου -το δεύτερο  είναι το σύνηθες -παραμένει επικίνδυνο διάβημα λόγω της κατά το δοκούν ερμηνείας των διεθνών περί πολέμου συμβάσεων ή των συναισθημάτων που προκαλεί η υπενθύμιση των γεγονότων.

Ούτως ή άλλως αυτή η “κατά το δοκούν” ερμηνεία ,συνέβη ήδη κατά την εξέλιξη της σύγκρουσης .

Η επικινδυνότητα στην πρώτη περίπτωση  κρύβεται στην  χρονική απόσταση που προκαλεί ασφαλώς άμβλυνση των παθών και διευκολύνει την στενή ερμηνεία των Διεθνών “Νόμων του Πολέμου” και ταυτόχρονα ευνοεί μια λογική “αναθεωρητισμού” που “επιβάλλουν”  μεταξύ εταίρων ή συμμάχων πλέον ,πρώην εχθρών, οι σύγχρονες διεθνείς ισορροπίες.

Στην δεύτερη περίπτωση ,ευνοεί ξεκάθαρα λαϊκίστικες κορώνες και καλλιεργεί άκριτα την διαιώνιση  παθών ανάμεσα σε χώρες και ανθρώπους που επουδενί είναι  πλέον εχθροί.

Ωστόσο, ακριβώς  η μορφή των ” Αντιποίνων” που εφάρμοσαν οι Γερμανικές δυνάμεις εισβολής και κατά την διάρκεια ,αλλά κυρίως μετά την λήξη της σύγκρουσης  στην Κρήτη ,ήταν  πρωτόγνωρη  σε έκταση και μορφή ,τουλάχιστον σε επίπεδο Ευρώπης ,χρήζει δε  διαχρονικά προσοχής από όσους προσπαθούν να προσεγγίσουν ορθολογιστικά την Ιστορία .

Έτσι κι αλλιώς ,ο πραγματικός τρόπος για να επουλωθούν  τραύματα  ,δεν είναι η λήθη ,το “σπρώξιμο της αλήθειας κάτω από το χαλάκι “, αλλά η γνώση η οποία δεν θα αφήνει περιθώρια παρερμηνειών (και προπαγάνδας) σε καμία πλευρά και σε κανέναν όποιας μορφής “φορέα”  ,την στιγμή μάλιστα που η Ναζιστική συνθηματολογία ανακάμπτει σε διάφορες μορφές μεταξύ των εθνών της Ευρώπης.

Οι Γερμανικές δυνάμεις είχαν εκτελέσει πολίτες για πρώτη φορά κατά την εισβολή στην Πολωνία και ειδικά στην πόλη του Ντάντσιχ (Γκτάνσκ) επειδή αντιστάθηκαν ένοπλα. Ομοίως ,μονάδα των SS εκτέλεσε βρετανούς αιχμαλώτους κατά την εισβολή στην Γαλλία.

Τα δεδομένα της Κρήτης ωστόσο ήταν εξίσου πρωτόγνωρα όση και η μαζικότητα της ενεργής συμμετοχής στη μάχη των κατοίκων της .Μόνο που εδώ δεν κατευθύνθηκαν μόνο εναντίον ,έστω, “ενόπλων πολιτών ” ,αλλά ξεκάθαρα και εναντίον κατ΄απόλυτο τρόπο αμάχων.

Θα ξεκινήσω λοιπόν να αναπτύσσω την σκέψη μου με δύο βασικές παραμέτρους:

Πρώτον , η έννοια των “Αντιποίνων ” είναι παράνομη και σήμερα και ήταν παράνομη εξαρχής ,σύμφωνα με το Δίκαιο του Πολέμου , όπως αυτό ορίζεται από τις Συμβάσεις της Χάγης και της Γενεύης ,οι οποίες είναι απολύτως όμοιες στον πυρήνα τους και οι οποίες ήταν εν ισχύ λίγο πριν την έναρξη του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου ,υπογεγραμμένες και από την ίδια την Εθνικοσοσιαλιστική Γερμανία.

Αντίποινα λοιπόν μπορούσαν και μπορούν να εφαρμοστούν μόνον έναντι “νόμιμων στρατιωτικών στόχων” .Και οι νόμιμοι στρατιωτικοί στόχοι είναι στρατιώτες ή ένοπλοι πολίτες οι οποίοι έχουν υποπέσει οι ίδιοι ,πρώτοι ,σε παράβαση των “κανόνων πολέμου” και αρνούνται να παραδοθούν, σε τραυματίες που έχουν παρανομήσει αλλά ομοίως αρνούνται να παραδοθούν και σε κτίρια ή εγκαταστάσεις οι οποίες προορίζονται για πολεμικούς σκοπούς .

Σε καμία περίπτωση δεν επιτρέπεται να εφαρμοστούν έναντι πολιτικών εγκαταστάσεων (πχ υδραγωγεία ,νοσοκομεία ,ναούς, κλπ) ή σε βάρος τραυματιών ,στρατιωτών ,ναυαγών, ή πρώην ενόπλων πολιτών ,οι οποίοι έχουν παραδοθεί ή οι οποίοι με οποιονδήποτε τρόπο έχουν καταστεί ανίκανοι να υπερασπιστούν τον εαυτό τους στο πεδίο της μάχης. Ομοίως αντίποινα απαγορεύονται ρητά εναντίον υγειονομικού προσωπικού ,ιερέων όποιας θρησκείας  στρατιωτικών ή μη και ασφαλώς εναντίον του γενικού άμαχου πληθυσμού δηλαδή εναντίον μη ενστόλων γυναικών ,παιδιών και  ηλικιωμένων .

Δεύτερον ,με τον Γερμανικό Στρατιωτικό Ποινικό Κώδικα ο οποίος ήταν εν ισχύ κατά την Μάχη της Κρήτης.

Σύμφωνα λοιπόν με τον 3/13 νόμο του συγκεκριμένου Κώδικα ” αλλοδαποί οι οποίοι προβαίνουν σε αξιόποινες πράξεις κατά του Γερμανικού στρατού δεν είναι δυνατόν να τιμωρηθούν χωρίς να προηγηθεί η σύσταση Στρατιωτικού Δικαστηρίου”

2.Νόμιμοι μαχητές οι “Ένοπλοι Πολίτες”

Και τώρα ας ξεκινήσουμε .Στο Ηράκλειο ,στην περιοχή του Γαζίου ,ήδη την 22α Μαΐου ,όπως αποκαλύπτουν γερμανικές αναφορές “εκτελέστηκαν περί τους 32 πολίτες επειδή συνελήφθησαν με το όπλο στο χέρι”.

“Λογικό” θα πει κάποιος ” αφού όντας πολίτες ” -και χωρίς διακριτικά- συνελήφθησαν με το όπλο στο χέρι .Οι Γερμανοί ωστόσο στην αναφορά τους ,πέραν του συγκεκριμένου ,δεν κάνουν μνεία για καμία πραγματική παράβαση των Κανόνων του πολέμου.

Πραγματική παράβαση των κανόνων του πολέμου δεν εντοπίζεται ούτε στην πιο “τρανταχτή” περίπτωση του φόνου του “Λώρενς της Κρήτης “,επικεφαλής της Ιντέλιτζενς στο νησί , Τζών Πέντελμπέρυ , οποίος βρέθηκε όντας τραυματίας με πολιτική περιβολή ,άοπλος και χωρίς να γνωρίζουν οι αλεξιπτωτιστές ποιος είναι, σε ένα σπίτι λίγα  χιλιόμετρα δυτικά της Χανιόπορτας στο Ηράκλειο.

Γιατί ωστόσο είναι κρίσιμη παράμετρος ο εντοπισμός μιας “πραγματικής παράβασης” ,αφού όντας πολίτες και χωρίς κανένα διακριτικό βρέθηκαν να πολεμούν ;

“Μαχητές θεωρούνται και οι ξεσηκωμένοι κάτοικοι μη κατεχόμενης περιοχής που στη θέα του εχθρού που εισβάλει και μη προλαβαίνοντας να οργανωθούν αμύνονται, αρκεί α) να φέρουν τα όπλα ανοιχτά και β) να συμμορφώνονται με νόμους κι έθιμα πολέμου.

(Τέταρτη Σύμβαση της Χάγης και σχετικός κανονισμός “άρθρο περί της έννοιας του μαχητή“)

Αυτό ακριβώς που συνέβη στην Κρήτη δηλαδή.

Και ακριβώς εκείνο που και σήμερα ορισμένοι προβάλουν ως “επιχείρημα” υπέρ της νομιμότητας των αντιποίνων, λόγω της καταφανούς και απαράδεκτης άγνοιας τους για το  συγκεκριμένο άρθρο “περί της έννοιας του Μαχητή” της Σύμβασης της Χάγης, το οποίο οφείλω να επαναλάβω είχε υπογράψει και αυτή η ίδια η εθνικοσοσιαλιστική Γερμανία.

Τώρα, ενδεχομένως και στις δύο περιπτώσεις -και της μαζικής εκτέλεσης και του φόνου Πεντελμπέρυ- θα μπορούσε να έχει εφαρμοστεί η θανατική ποινή αν είχε αποδειχθεί η όποια παράβαση κανόνων του πολέμου σε Στρατοδικείο .

Στρατοδικεία βέβαια σε ώρα μάχης και μάλιστα χαοτικής ,χωρίς μέτωπο ,όπως αυτή που προκαλείται μετά από ρίψη αλεξιπτωτιστών ,έστω και απολύτως τυπικά δεν στήνονται .

Άρα οι αιχμάλωτοι έπρεπε να κρατηθούν μέχρι το πέρας .

Μα υπήρχαν οι συνθήκες για κράτηση αιχμαλώτων σε ένα τέτοιο χάος;

Ναι ,υπήρχαν .Αμφότεροι οι αντιμαχόμενοι κράτησαν αιχμαλώτους μέχρι των τερματισμό των συγκρούσεων.

Βλέπουμε λοιπόν ,με απλά λόγια , πως σ αυτές τις συγκεκριμένες περιπτώσεις οι Γερμανοί παραβίασαν κατάφορα και την Σύμβαση της Χάγης και τον δικό τους Στρατιωτικό Ποινικό Κώδικα .

3.Φόνοι γυναικών στον Κακόπετρο

Καθώς λοιπόν στις συγκεκριμένες περιπτώσεις στο Ηράκλειο ,η παραβίαση  των διεθνών κανονισμών αλλά και του γερμανικού κώδικα είναι δεδομένη το περιστατικό σε ένα μικρό ορεινό χωριό του Σελίνου στα Χανιά τι μπορεί να είναι ;

Στις 23 Μαίου μια ενισχυμένη διμοιρία “Ορεινών Κυνηγών ” υπό τον Υπολοχαγό Χέλερ ,η οποία ενεργεί ως ανιχνευτική μιας μεγαλύτερης μικτής δύναμης (αλεξιπτωτιστών και “κυνηγών”) υπό τον Ταγματάρχη Σέτε ,πέφτει σε ενέδρα ενόπλων πολιτών και χωροφυλάκων η οποία εξελίσσεται ταυτόχρονα στην περιοχή της Αγριμοκεφάλας ,περίπου δύο χιλιόμετρα από το χωριό Φλώρια και στο ίδιο το χωριό.

Η σύγκρουση αυτή θα είναι πολύωρη ,αλλά θα οδηγήσει στην πλήρη εξόντωση του αποσπάσματος Χέλερ από τους “ατάκτους”

Δεκατέσσερις Γερμανοί θα σκοτωθούν στην συμπλοκή (τόσα ονόματα αναγράφονται στο μνημείο των “Κυνηγών” ) στα Φλώρια και επτά θα συλληφθούν αιχμάλωτοι ,οι οποίοι χωρίς να υποστούν την παραμικρή κακοποίηση θα μεταφερθούν από τους Χωροφύλακες προς φύλαξη στον Αστυνομικό Σταθμό στο χωριό Κούνενι.

Δύο όμως Γερμανοί “Κυνηγοί ” θα διαφύγουν ,θα συναντήσουν το τμήμα που ακολουθεί και θα ενημερώσουν για τα της σύγκρουσης .Η ομάδα αυτή οπισθοχωρεί την επομένη 24 Μαίου  προς το χωριό Κακόπετρος .Καθώς οι ‘Ορεινοί Κυνηγοί ” μπαίνουν στον Κακόπετρο και ξεκινούν να λεηλατούν τα σπίτια προς αναζήτηση τροφής κυρίως, μια μικρή ομάδα από αυτούς θα εισβάλει σε μια κατοικία όπου βρίσκονται έξι γυναίκες και δύο παιδιά και θα αρχίσει να πυροβολεί .Πέντε γυναίκες και ένα αγοράκι θα σκοτωθούν από τα πυρά ,μία γυναίκα θα σωθεί τραυματισμένη όπως και το κοριτσάκι που προστάτευσε με το σώμα της.

Εχουμε λοιπόν ήδη δύο διαφορετικές περιπτώσεις “μεθόδου” εφαρμογής “αντιποίνων “.Στην πρώτη ,στο Ηράκλειο ,όπως είδαμε εκτελούνται πολίτες -άνδρες ,οι οποίοι συλλαμβάνονται “με το όπλο στο χέρι” .Καθώς η εκτέλεση είναι μαζική ,ακόμη κι αν οι τυφεκισμοί εξελίχθηκαν σε διαφορετικούς χρόνους ,δείχνει ότι δεν αποτέλεσαν “πρωτοβουλία ” χαμηλόβαθμων ή απλών αλεξιπτωτιστών.

Στην δεύτερη ,στον Κακόπετρο , τα “αντίποινα ” αφορούν κατ΄απόλυτο τρόπο αμάχους ,γυναίκες και παιδιά και εφαρμόζονται καταφανώς χωρίς “άνωθεν εντολή” από οργισμένους για την απώλεια των συναδέλφων τους στρατιώτες, ούτε καν για “συναιτισμό” ή “προειδοποίηση” αλλά καθαρά για λόγους εκδίκησης .Το ίδιο ακριβώς έχει συμβεί από τις πρώτες στιγμές της μάχης ,με φόνους γυναικών και ηλικιωμένων εντός της πόλεως του Ηρακλείου.

4.Μαζικές εκτελέσεις αμάχων στο Ρέθυμνο

Και πάμε τώρα σε μια ακόμη περίπτωση αντιποίνων ,διαρκούσης της μάχης ,η οποία εξελίχθηκε και γεωγραφικά ,αλλά και χρονικά ,μεταξύ των γεγονότων στο Ηράκλειο και στον Κακόπετρο Χανίων.

Σύμφωνα με ημερολόγια Αλεξιπτωτιστών ,που πολέμησαν στο Ρέθυμνο , η δυσκολία αντιμετώπισης των ενόπλων πολιτών και οι αλλεπάλληλοι αιματηροί αιφνιδιασμοί που υπέστησαν εξαιτίας τους ,οδήγησε ήδη από την 21η σε συλλήψεις κρητικών “μάχιμης ηλικίας” που αργότερα επεκτάθηκαν στην κράτηση ολόκληρων οικογενειών ως ομήρων.

     Το πρωί της 23ης ,ωστόσο ,ο διοικητής των εγκλωβισμένων στον Τομέα των Περιβολίων Αλεξιπτωτιστών ,Ταγματάρχης Ερικ Σουλτζ δίνει εντολή να εκτελεστεί  μια ομάδα τουλάχιστον 32 ανδρών αρχικά ,στην παραλία της περιοχής (Μισίρια)ενώ θα ακολουθήσουν άλλες δύο ομαδικές εκτελέσεις (το σύνολο των εκτελεσθέντων εκεί ξεπερνά τους 70)από τις οποίες η τελευταία περιλαμβάνει γυναίκες και παιδιά .

Την δραματική στιγμή αυτής της ομαδικής εκτέλεσης ,έχει περιγράψει στον Δημήτρη Σκαρτσιλάκη ,ο Βασίλης Παπαδόπουλος .Η περιγραφή είναι απολύτως ενδεικτική της συμπεριφοράς των εισβολέων σε βάρος αμάχων: «Λίγο πριν βασιλέψει ο ήλιος, οι αλεξιπτωτιστές μάς πήραν από το σημείο που βρισκόμαστε και μάς συγκέντρωσαν μαζί μ’ άλλους χωριανούς στο σπίτι του Μελισσουργού. Εκεί μείναμε δυο μέρες. Μέσα στο σπίτι ήμαστε όλοι ξαπλωμένοι, γιατί έμπαιναν απ’ τα παράθυρα οι σφαίρες και κινδυνεύαμε να σκοτωθούμε. Ακόμα και σήμερα υπάρχουν τα σημάδια απ’ τις σφαίρες στο σπίτι. Έπειτα, μάς πήραν οι Γερμανοί και μας πήγαν στο σημείο που υπάρχει σήμερα το μνημείο των πεσόντων. Στο σημείο αυτό είχαν ήδη γίνει δύο εκτελέσεις ανδρών. Μερικά απ’ τα πτώματα των ανδρών τα έκαψαν κι άλλα τα πέταξαν στο πηγάδι. Έπειτα, πήραν την απόφαση να μας πάνε κι εμάς προς την παραλία να μας εκτελέσουν… Στη διάρκεια της πορείας, δύο ηλικιωμένοι δυσκολεύονταν να περπατήσουν και τους σκότωσαν επί τόπου. Ήταν ο Πέτρος Παράσχος και η σύζυγός του Άννα Παράσχου. Τότε καταλάβαμε ότι είχε έρθει η ώρα της εκτέλεσης και για εμάς κι ο καθένας αγκάλιασε και φίλησε τους δικούς του.Θυμάμαι την τελευταία φορά που μας αγκάλιασε η μάνα μου και μας φιλούσε κι έλεγε: «Αν σωθεί κανείς να κοιτάξει τα παιδιά». Τότε αρχίσαμε να κλαίμε… Οι Γερμανοί μας χτυπούσαν και μας κλωτσούσαν, μέχρι να φτάσουμε στην παραλία. Όταν φτάσαμε εκεί έδωσαν εντολή να πέσουμε κάτω. Πέσαμε ο ένας κοντά στον άλλο. Ο πατέρας μου άνοιξε ένα λάκκο στην άμμο, μας έβαλε μέσα και έπεσε κι αυτός σχεδόν πάνω μας. Αυτό πρόλαβε να κάνει. Σε λίγη ώρα οι Γερμανοί έστησαν το πολυβόλο, σε απόσταση δεκαπέντε μέτρων. Άργησαν όμως να μας πυροβολήσουν. Δεν ξέραμε το λόγο. Πέρασε πάνω από μισή ώρα. Στο τέλος έριξαν μια ριπή και σταμάτησαν. Για εμάς, όμως είχε γίνει το κακό με την πρώτη ριπή. Σκοτώθηκε η μάνα μου, η γιαγιά μου και η θεία μου. Επίσης σκοτώθηκε η Μελισσουργού και τραυματίστηκαν δυο γυναίκες, η Παναγιώτα Δρανδράκη και η Χαρίκλεια Δελή. Τα παιδιά, άρχισαν τότε να κλαίνε. Το ίδιο και οι τραυματίες. Άρχισε να μας κυριεύει ο φόβος, περιμένοντας τη χαριστική βολή. Ήταν η μεγαλύτερη νύχτα της ζωής μας…!»

          5.Σύλληψη ομήρων στο Ηράκλειο

Πριν ξεκινήσω την περιγραφή του επεισοδίου ,πρέπει να αναφέρω πως η σύλληψη πολιτών ως ομήρων απαγορεύεται ρητά και θεωρείται θεμελιώδες έγκλημα πολέμου.

Πόσω μάλλον αν οι πολίτες χρησιμοποιούνται ως “ασπίδα” για την προώθηση στρατιωτικών τμημάτων στο πεδίο της μάχης.

Όμως αυτό συνέβη στο Ηράκλειο ,ομοίως όπως στα Περιβόλια Ρεθύμνου ,ήδη από την 21η Μαίου με την διαφορά πως εδώ ο συνεπώνυμος και ομόβαθμος του Ταγματάρχη Ερικ Σούλτζ του Ρεθύμνου ,Karl Lothar Shculz(Καρλ Λόταρ Σουλτζ) ,επικεφαλής του “Δυτικού Τομέα” στο Ηράκλειο, ο οποίος αφού όντως χρησιμοποίησε αριθμό αμάχων για να πλησιάσει τις αμυντικές θέσεις ,υποχρεώθηκε να τους απελευθερώσει .

Καταλυτικό ρόλο για την απελευθέρωση τους έπαιξε ασφαλώς το Τελεσίγραφο που του απηύθυνε ο Στρατιωτικός Διοικητής Ηρακλείου μέσω του Φρουράρχου Τσαγκαράκη ,με το οποίο απειλούσε σαφώς ,πως αν οι Γερμανοί εξακολουθούσαν να παραβιάζουν τις διεθνείς συνθήκες ,τότε και οι Έλληνες θα έκαναν το ίδιο ,εκτελώντας τους Αλεξιπτωτιστές αιχμαλώτους (περί τους 70) που είχαν στα χέρια τους ήδη από το απόγευμα της 21ης Μαίου.

   Το επεισόδιο αναφέρεται τεκμηριωμένα στην Έκθεση της Διεύθυνσης Ιστορίας Στρατού και επιβεβαιώνεται από πολλές μαρτυρίες Ελλήνων και Βρετανών .

6.”Αντίποινα” μετά την Μάχη

Οι πιο πάνω περιπτώσεις ,είναι οι πλέον ενδεικτικές ,αλλά δεν είναι οι μόνες που αποδεικνύουν παραβίαση των “νόμων του Πολέμου” από την Γερμανική πλευρά ,όσο διαρκούσε η Μάχη.

Εκείνο που ακολούθησε ωστόσο ,υπήρξε όντως  πρωτόγνωρο σε έκταση ,τουλάχιστον μέχρι εκείνη την χρονική στιγμή ,στο Β΄ΠΠ ,καθώς οι νικητές προχώρησαν σε μια εκτεταμένη εκστρατεία αντεκδίκησης σε βάρος του άμαχου πληθυσμού ,αναζητώντας όχι μόνο “πολίτες ” που είχαν αποδεδειγμένα πολεμήσει εναντίον τους ,αλλά εξοντώνοντας χωρίς αποδεικτικά στοιχεία κατοίκους χωριών κοντά στα πεδία συγκρούσεων ,συστηματικά μέχρι και τον Σεπτέμβριο εκείνης της χρονιάς.

Ας ξεκινήσουμε από το πλέον εμβληματικό περιστατικό.

Την Κάντανο. Η πρωτεύουσα του Σελίνου καταστράφηκε τμηματικά .Πρώτα στις 25 Μαίου όταν το απόσπασμα Σέτε διέσπασε επιτέλους την άμυνα (λόγω έλλειψης πυρομαχικών των αμυνομένων) στο Φαράγγι και άνοιξε τον δρόμο προς την Παλαιόχωρα. Οι εισβολείς πυρπόλησαν τα πρώτα σπίτια στους πέριξ της Καντάνου συνοικισμούς και προφανώς θα είχαν προβεί σε σφαγή των κατοίκων ,αν τους έβρισκαν στα σπίτια τους .Φυσικά  δεν βρήκαν κανέναν ,παρά τρείς ηλικιωμένους από τους οποίους τους δύο δολοφόνησαν εν ψυχρώ εν μέση οδό ,ενώ ο τρίτος ανίκανος να μετακινηθεί κάηκε ζωντανός στο φλεγόμενο σπίτι του.

Η “εκ θεμελίων καταστροφή” της κωμόπολης ολοκληρώθηκε ωστόσο μετά την μάχη ,στις 5 Ιουνίου ,όταν τμήμα του αποσπάσματος Σέτε, επιστρέφοντας από την Παλαιόχωρα επιδόθηκε στην συστηματική ,καταφανώς κατόπιν “άνωθεν εντολής” ισοπέδωση της. Φυσικά και πάλι δεν βρήκαν κατοίκους πλην δύο ή τριών και πάλι ηλικιωμένων , στους οποίους επιφύλαξαν την ίδια τύχη με τους συγχωριανούς τους της 25ης Μαίου. Τότε στήθηκε και η πρώτη πρόχειρη ξύλινη επιγραφή που αιτιολογούσε το έγκλημα ως “εξιλασμόν της εκ των όπισθεν δολοφονίας 25 Γερμανών στρατιωτών, υπό οπλισμένων ανδρών και γυναικών”.

Έχει την δική της σημειολογία αυτή η επιγραφή.

Δεν είναι η αναφορά στην αντίσταση που προέβαλαν άντρες και γυναίκες της περιοχής ,αλλά αυτή περί της “εκ των όπισθεν δολοφονίας”. Η φράση αποδεικνύει πέραν κάθε αμφιβολίας πως η Ανώτατη Γερμανική Διοίκηση που έδωσε εντολή για την “εκθεμελίωση ” της Καντάνου ,γνώριζε πολύ καλά το δικαίωμα στην άμυνα των πολιτών που δέχτηκαν επίθεση στα σπίτια τους και έτσι απέδωσε την εντολή αντιποίνων στην παραβίαση  από μέρους τους της δεύτερης προϋπόθεσης “περί σεβασμού των κανόνων του Πολέμου”. Και το γράφω τούτο ,γιατί στις μαζικές εκτελέσεις που ακολούθησαν αλλού ,οι Γερμανικές αρχές αρκέστηκαν στην αιτιολογία της “ένοπλης αντίστασης ” ,παρανομώντας καταφανώς.

(Ας σημειώσω εδώ πως ο αριθμός των “180” εκτελεσθέντων στην Κάντανο που διαβάζουμε συνήθως ,δεν είναι επουδενί αληθινός και αφορά το σύνολο των εκτελεσμένων της Επαρχίας Σελίνου στη διάρκεια της Κατοχής. Θα ήταν χωρίς αμφισβήτηση πραγματικός ,έως και  μεγαλύτερος ,αν οι κάτοικοι δεν είχαν εγκαταλείψει το χωριό ήδη από την έναρξη της Μάχης στο παρακείμενο Φαράγγι.)

Με την ίδια ακριβώς “συλλογιστική ” ,της χωρίς δίκη εκτέλεσης αφού ήδη είχε εκδοθεί (30 Μαίου)από τον Κουρτ Σουντέντ η περίφημη διαταγή” περί εφαρμογής αντιποίνων “,ένας νεαρός υπολοχαγός των Αλεξιπτωτιστών,ο Χορστ Τρέμπες ,προχώρησε στις 3 Ιουνίου στην συλλογική τιμωρία των κατοίκων στο χωριό Κοντομαρί ,εκτελώντας χωρίς να  εξετάσει τα πραγματικά περιστατικά 23 άνδρες.

Η συλλογική τιμωρία εφαρμόστηκε παρότι ήδη ένας από τους κατοίκους είχε παραδεχτεί την συμμετοχή του στη μάχη καθώς στο σπίτι του βρέθηκε χιτώνιο αλεξιπτωτιστή ,αλλά αυτό επουδενί σήμαινε πως όλοι οι νεκροί αλεξιπτωτιστές που ακόμη έμεναν άταφοι γύρω από το χωριό είχαν σκοτωθεί από τους κατοίκους .Είναι γνωστό – και ήταν ήδη στον Τρέμπες πως στην περιοχή αμύνθηκαν καίρια Νεοζηλανδικές μονάδες. Ούτε η “τιμωρία” ‘όπως την συνέλαβε ο Τρέμπες ,έπρεπε να εφαρμοστεί μπροστά στα μάτια των οικογενειών ,περιλαμβανομένων των μικρών παιδιών των θυμάτων.

7. Έκτακτα Στρατοδικεία

Την ίδια ημέρα με την “πρωτοβουλία” Τρέμπες στο Κοντομαρί, ξεκίνησε όπως ανέφερα νωρίτερα ,σε όλα τα χωριά που βρέθηκαν εντός της ζώνης των συγκρούσεων η συστηματική και με επίφαση νομιμότητας εφαρμογή αντιποίνων ,στο Ηράκλειο ,το Ρέθυμνο και στην περιοχή των Χανίων .Κατεξοχήν στα Χανιά ,λόγω του εύρους του πεδίου της μάχης ,τα αντίποινα υπήρξαν μαζικότερα και διήρκησαν για μήνες.

Εδώ η “επίφαση νομιμότητας ” υλοποιήθηκε ως ακολούθως.

Ένα τραπέζι στο ύπαιθρο για τον έναν ή καμιά φορά για τρείς Στρατοδίκες -όχι αξιωματικούς της  Στρατιωτικής Δικαιοσύνης, αλλά μάχιμων μονάδων- και έναν διερμηνέα. Οι συλληφθέντες ύποπτοι οδηγούνταν ενώπιον του “Στρατοδικείου” όπου μονότονα ακολουθούσε η εξής σκηνή: “Λάβατε μέρος στη μάχη;”

Η απάντηση ήταν φυσικά ” όχι” .

Τότε μέσω του διερμηνέα ο Στρατοδίκης ζητούσε από τους υπόπτους να υπογράψουν ένα δακτυλογραφημένο έντυπο στην γερμανική γλώσσα το οποίο τοποθετούσε μπροστά τους.Οι ύποπτοι …ανύποπτοι υπέγραφαν.

Την καταδίκη τους σε θάνατο .

Καθώς το έντυπο ανέφερε ακριβώς πως παραδέχονταν την συμμετοχή τους στη μάχη ,ως “όντας μη νόμιμοι μαχητές”.

Μ αυτόν τον τρόπο από τον Ιούνιο μέχρι και τον Σεπτέμβριο ,μόνο στα χωριά Πατελάρι,Κυρτωμάδω,Αλικιανός ,Κουφό,Μεσκλά , Φουρνέ, Πρασέ,Νεά Ρούματα,Καράνο ,Θρούνι,Βατόλακκος και Σκαφιδάκια εκτελέστηκαν περισσότεροι από διακόσιοιπενήντα,στον Αλικιανό δε το “Στρατοδικείο ” στήθηκε τρεις φορές μέχρι τον Αύγουστο . Μεταξύ των εκτελεσθέντων  ήταν  και Χωροφύλακες (απλοί ή και  Αξιωματικοί του Σώματος) οι οποίοι τυφεκίζονταν με την κατηγορία ότι “ηγήθηκαν ελεύθερων σκοπευτών στη μάχη” ,με τους Γερμανούς εδώ να επιδεικνύουν σκόπιμη άγνοια της εντολής του Ελληνικού Υπουργείου Άμυνας προς την Χωροφυλακή , να συντονίσει ακριβώς και να οδηγήσει στη μάχη της μονάδες Πολιτοφυλακής.

    Και μιας και περί Πολιτοφυλακής ο λόγος ,ας σημειώσω εδώ πως από τους κατ εκτίμηση πέντε έως επτά χιλιάδες Κρητικούς πολίτες  ,άνδρες αλλά και γυναίκες που πήραν μέρος στη μάχη ,οι περίπου 1500 ήταν κατ απόλυτο τρόπο νόμιμοι Πολιτοφύλακες, άνδρες φυσικά  ,αφού ακόμη κι αν δεν έφεραν διακριτικά ,δίκοχα ή περιβραχιόνια ,είχαν μαζί τους τα έγγραφα επιστράτευσης ,τα οποία σε πολύ λίγες περιπτώσεις τους γλύτωσαν από την εφαρμογή  “αντιποίνων” σε βάρος τους.

8.Περί βαρβαρότητας των Κρητών

Ήδη με την παράθεση συγκεκριμένων περιστατικών ,μπορεί να εξαχθεί το συμπέρασμα πως κίνητρο των αντιποίνων δεν ήταν οι “βασανισμοί  στρατιωτών” από πολίτες όπως με επίταση προσπάθησε να αποδείξει η Γερμανική πλευρά ,αλλά καθαρά η μαζικότητα της αντίστασης του πληθυσμού ,πρωτοφανής όντως για τα μέχρις εκείνη τη στιγμή δεδομένα του πολέμου .

Και είναι ενδιαφέρον για παράδειγμα ,πως ενώ οι Γερμανοί τονίζουν την ανεύρεση κακοποιημένων πτωμάτων στρατιωτών τους στην Κάντανο και στα Φλώρια ,παραλείπουν πως οι επτά συλληφθέντες τους παραδόθηκαν αρτιμελείς και  σε  άριστη φυσική κατάσταση μετά τη μάχη, αλλά και την περίθαλψη δύο τραυματισμένων “Κυνηγών” από κατοίκους των Φλωρίων. Τέτοια περιστατικά περίθαλψης ανδρών της δύναμης εισβολής υπήρξαν πολλά ,καταγράφονται στο φυσικό πλαίσιο της παροχής βοήθειας στον αδύναμο ,αλλά αποσιωπούνται από τους Γερμανούς μεν για να αιτιολογήσουν μια συνολική “βάρβαρη” στάση των Κρητών έναντι νομίμων στρατιωτών ,αλλά και από Έλληνες ειδικά συγγραφείς ,που φοβούνται να ακουμπήσουν αυτήν την απόλυτα ανθρώπινη συμπεριφορά μη τυχόν και θεωρηθεί πως οι Κρήτες … αμφιταλαντεύτηκαν   στην απόφαση τους για  άμυνα έναντι του εισβολέα.

Ομοίως είναι πρέπον να αναφερθεί πως και από την πλευρά των Αλεξιπτωτιστών έχουν καταγραφεί περιστατικά συνδρομής τόσο σε τραυματίες αντιπάλους ,Βρετανούς ή Έλληνες ,αλλά κυρίως  περιπτώσεις παροχής βοήθειας σε ασθενείς ντόπιους και κυρίως μικρά παιδιά. Ατυχώς όμως αυτές οι ανθρώπινες συμπεριφορές εν μέσω πολέμου  ,όντως δεν μεταβάλουν τον θεμελιωδώς απάνθρωπο χαρακτήρα και αυτής της σύγκρουσης.

Υπήρξαν όμως ακρότητες από την πλευρά των Κρητών ή συνολικά την ελληνική και την Συμμαχική;

Αμέσως με το πέρας της μάχης οι νικητές προέβησαν σε δύο συγκεκριμένες κινήσεις .

Ξεκίνησαν την διενέργεια έρευνας ,”ανακρίνοντας” αξιωματικούς και στρατιώτες τους περί της διαπίστωσης “ωμοτήτων” από την πλευρά των κατοίκων της Κρήτης. Και έφεραν ομάδα ιατροδικαστών. Η  μόνιμη επωδός όσων κατέθεταν στην έρευνα, ήταν τα “θλαστικά τραύματα”(από μαχαίρι) και η “εξόρυξη οφθαλμών “.Για τους μεγάλους πληθυσμούς από γύπες που υπάρχουν και υπήρχαν τότε περισσότεροι στην Κρήτη ,όπως και για τα σμήνη κοράκων δεν γίνεται ασφαλώς κάπου αναφορά ως πιθανότητα.

Ένας δε αλεξιπτωτιστής  στην περιοχή του Ηρακλείου κατέθεσε εγγράφως οτι είδε συναδέλφους του …σταυρωμένους σε συστάδα φοινικόδεντρων  στην περιοχή του αεροδρομίου του Ηρακλείου. Βεβαίως φοινικόδεντρα σε μορφή άλσους έστω ,ουδέποτε υπήρξαν στην περιοχή του Ηρακλείου συνολικά ,όχι μόνο του αεροδρομίου. Έτσι αυτό που “είδε” ο αλεξιπτωτιστής δεν μπορεί να είναι τίποτε άλλο παρά τα ματωμένα πτώματα συναδέλφων του ,που σκοτώθηκαν από τα πυρά των αμυνομένων πριν φτάσουν στο έδαφος και των οποίων τα αλεξίπτωτα κατέληξαν να κρέμονται σε κυπαρίσσια ή άλλα δέντρα που υπήρχαν στην περιοχή .

Ο ίδιος  ο  Ερικ Σούλτς, στην δική του κατάθεση ,αποσιωπά ασφαλώς την κατοπιν εντολής του εκτέλεση αμάχων στα Μισίρια και αναφέρει πως οταν κλήθηκε στις 30 Μαίου ,από ομάδα ταφής να δεί την κατάσταση δέκα πτωμάτων αλεξιπτωτιστών ,”διέκρινε σε τρία ή τέσσερα από αυτά εξόρυξη οφθαλμών” .

   Ακόμη και η  φωτογραφία που περιγράφει (και η οποία όντως υφίσταται)αλλά δεν δημοσιεύει  ο πολύς Χαίντζ Ρίχτερ με το πτώμα του αλεξιπτωτιστή που βρέθηκε με κομμένο το μόριο του στην περιοχή των Περιβολίων -και στην οποία αποδίδει την φονική εντολή από τον Σουλτς -δεν αποδεικνύει εν ζωή κακοποίηση πράγμα που θα αποτελούσε όντως έγκλημα πολέμου ,αλλά ακόμη και σ αυτήν την περίπτωση σύμφωνα με τον Γερμανικό Στρατιωτικό Κώδικα θα έπρεπε να αναζητηθεί ο πραγματικός ένοχος για να τιμωρηθεί .Κυρίως όμως, , μοιάζει  μεμονωμένο περιστατικό ,καθώς στο σύνολο των  πτωμάτων που εξέτασε η επιτροπή των Γερμανών ιατροδικαστών ,μόλις σε μια δεκάδα από αυτά διαπίστωσε “σοβαρούς  ακρωτηριασμούς” ,χωρίς όμως και αυτοί να έχουν επισυμβεί εν ζωή, ενώ δεν αναφέρεται σε καμία επίσημη Γερμανική στρατιωτική ή ιατροδικαστική αναφορά.

Φυσικά υπήρξαν δεκάδες ,πιθανόν εκατοντάδες περιπτώσεις “σκύλευσης ” πτωμάτων .Μα τι αφορούσε αυτή η κατά τους Γερμανούς ανακριτές “σκύλευση” ;Κατεξοχήν την διαρπαγή οπλισμού και εξοπλισμού (πχ κυάλια) και φυσικά αρβυλών .Σπανιότερα  όντως υπήρξαν περιπτώσεις διαρπαγής δακτυλιδιών ή άλλων προσωπικών αντικειμένων. Ήταν όμως περισσότερο κατακριτέες αυτές οι πράξεις από ότι για παράδειγμα η αποδεδειγμένη λεηλασία από μέλη τακτικού στρατού ,που υπέστησαν  η Παλαιόχωρα ,τα Φλώρια ,ο Κακόπετρος και ασφαλώς η Κάντανος;

          Πιο πραγματιστική βεβαίως (από την άποψη της τεκμηρίωσης) και κοντά σ αυτό που θα ήθελαν οι Γερμανοί ανακριτές να έχει συμβεί αλλά δεν συνέβη  ,είναι η περίπτωση του καμένου και ανασκολοπισμένου πτώματος αλεξιπτωτιστή στα δημόσια ουρητήρια στο λιμάνι του Ηρακλείου.

Το περιστατικό εκεί εξελίχθηκε ως εξής :Περί το μεσημέρι της 21ης Μαίου και ενώ η δύναμη εισβολής είχε πλησιάσει το Ενετικό λιμάνι ,εγκλωβίστηκε από δραστικά πυρά των αμυνομένων τόσο από τα ψηλά κτίρια της περιοχής όσο και από το Φρούριο (Κούλε).Το Γερμανικό τμήμα διασπάστηκε και ενώ ένα τμήμα προσπάθησε να κινηθεί προς το κέντρο της πόλης ,ένα άλλο εγκλωβίστηκε στα δημόσια ουρητήρια τα οποία μετέβαλε λόγω των στενών παραθύρων τους σε “οχυρό”.

       Εκεί οι αλεξιπτωτιστές άντεξαν λίγες ώρες ώσπου ένας Βρετανός κι ένας Έλληνας της φρουράς ,κατάφεραν να πλησιάσουν και να εξαπολύσουν δύο χειροβομβίδες .

     Μετά τις εκρήξεις και ενώ είχαν παύσει τα πυρά ,αλλά από το εσωτερικό ακούγονταν φωνές , ο Υπολοχαγός Μαρινέλης πλησίασε με δύο στρατιώτες ,χωρίς  να κρατά ο ίδιος όπλο  και ζήτησε στα γαλλικά από τους αλεξιπτωτιστές να παραδοθούν .Η απάντηση ήταν δύο πυροβολισμοί που τον έριξαν τραυματισμένο θανάσιμα στον δρόμο.

     Το επεισόδιο έγινε απολύτως ορατό από Έλληνες στρατιώτες και πολίτες στα παρακείμενα κτίρια ,οι οποίοι κυριολεκτικά εξαγριώθηκαν από τον ύπουλο φόνο του αξιωματικού τους.

Την συνέχεια περιγράφει ο προϊστάμενος του Μαρινέλη ,Λοχαγός Λογιάδης:

“Τότε αφήκαμεν την επίδεσιν των τραυματιών Αγγλων και την εις τον Κούλε μεταφορά τωνκαι ερρίψαμεν τρεις πολυβολισμούς εις τα ουρητήρια,επλησίασαν επτά πολίται ένοπλοι και άρπαξαν τον υπολοχαγόν βαρέως τραυματίαν .Κατά την μεταφοράν του εις το Δημοτικόν Νοσοκομείον απεβίωσεν ο Μαρινέλης .Μόλις απεμακρύνθη ο Υπολοχαγός,ώρμησαν οι πολίται εις τα ουρητήρια και εν μέσω πτωμάτων και τραυματιών επέζων μόνον δύο αλεξιπτωτισταί ,ους εφόνευσαν διά πιστολίων.”Ελάτε να δείτε μυαλά και έντερα έξω πεταμένα ” εφώναζαν οι πολίται”…

Φωτογραφίες αργότερα δείχνουν ένα από τα πτώματα ανασκολοπισμένο.

Προέκυψε όμως από την έρευνα βασανισμός αιχμαλώτων ή τραυματιών αλεξιπτωτιστών όσο ήταν ακόμη εν ζωή;Ουτε μία περίπτωση δεν έγινε δυνατό να  ταυτοποιηθεί ιατροδικαστικά και αυτό δεν κρύβεται ούτε από τις ίδιες τις γερμανικές αναφορές παρέμειναν στις αιτιάσεις περί “εξόρυξης οφθαλμών” και στην “χρήση βολίδων ντου -ντουμ”.

Δεν μοιάζουν άραγε οι αιτιάσεις τους για “σφαίρες ντουμ -ντούμ” (παράνομες ήδη από τον ΑΠΠ) με την ακριβώς όμοια αιτιολογία για την δολοφονία βρετανών στρατιωτών στη μάχη της Γαλλίας;Στην πρώτη περίπτωση “διάβασαν” τα φρικτά τραύματα που προκαλούσε το μεγάλο διαμέτρημα του “ταπεινού”Γκρά ως “ντουμ -ντουμ” και στην άλλη τα τραύματα από ανατιαρματικά τυφέκια των Βρετανών που συνέβη να χτυπήσουν στρατιώτες.

Αλήθεια ,οι  οκτώ αιχμάλωτοι Βρετανοί που εκτελέστηκαν εν ψυχρώ από Γερμανό αξιωματικό στο Μάλεμε είχαν κι αυτοί χρησιμοποιήσει ντουμ-ντουμ ,ή εκτελέστηκαν επειδή αρνήθηκαν, ως ειχαν δικαίωμα από την Συμβαση της Γενεύης, να εργαστούν για τους δεσμώτες τους ;

 Οι Γάλλοι Αντιστασιακοί συνήθιζαν να λένε για τους Γερμανούς :”Χειρότερα και από την βαρβαρότητα που επιδείκνυαν στις ανακρίσεις ήταν τα ψέματα τους “

Ας κλείσω λοιπόν όπως ξεκίνησα .

Με ένα ακόμη απόσπασμα από το ημερολόγιο του απλού Αγγλου στρατιώτη των Lancasters ,του Ρεγκ Σπερ…:

“Μα έτσι ήταν όλοι οι Γερμανοί στρατιώτες;Αν ναι ,έπρεπε ωποσδήποτε να κερδίσουμε αυτόν τον Πόλεμο.Τι κόσμος θα ήταν αν τον κυβερνούσαν αυτοί;”

***Ευχαριστώ θερμά για  την συνδρομή την καθηγήτρια Διεθνούς Δικαίου στο Πάντειο και μέλος της ελληνικής αντιπροσωπείας στη Χάγη ,κ Ντανιέλα Μαρία Μαρούδα .

Και ασφαλώς ιδιαίτερα, για την άδεια δημοσίευσης σπάνιου φωτογραφικού υλικού από τα πρσοωπικά τους αρχεία ,τους κ Μανώλη Μανούσακα και Δημήτρη Σκαρτσιλάκη.

***Το παρόν προστατεύεται  πλήρως από τον νόμο περί Πνευματικής Ιδιοκτησίας που απαγορεύει αναδημοσίευση μέρους ή του συνόλου του κειμένου και των φωτογραφιών, χωρίς αναφορά στον συγγραφέα, την αρχική πηγή δημοσίευσης και τους κατόχους του φωτογραφικού υλικού.

Βιβλιογραφία:

-“Η ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ” Ι.Δ.Μουρέλου ,Ηράκλειο 1946

-“CRETE The battle for Heraklion”,Yannis Prekatsounakis ,Helion &Company ,West Midlands 2016

-“To have and to lose”,Reg Spurr ,ΕΚΙΜ “Μαρτυρίες” 2005

-Operation Merkur:Die Eroberung der Insel Kreta in Mai 1941,Heiz A.Richter -Γκοβόστης 2011

-ΚΡΗΤΗ,Antony Beevor ,Γκοβόστης 1991

-“Οι εκτελέσεις στα Περιβόλια Ρεθύμνου”-Στοιχεία  έρευνας  του Δημήτρη Σκαρτσιλάκλη δημοσιευμένα στα “Ρεθυμνιώτικα Νέα” 22/4/21

-“Ηρωες και Ηρωισμοί στη Μάχη της Κρήτης “Πάυλου Γύπαρη ,Αθήνα 1954

-“Η Αντίσταση στο Σέλινο”Βαρδής Βαρδινογιάννης,Θεμέλιο ,Αθήνα 1988