Τους λόγους για τους οποίους οι επιπτώσεις της επιθετικής δασμολογικής πολιτικής του Ντόναλντ Τραμπ δεν αποτυπώνονται ακόμη πλήρως στους οικονομικούς δείκτες των ΗΠΑ, εξηγεί σημερινό δημοσίευμα του Economist.
Σύμφωνα με τον αρθρογράφο, αν και το πλήγμα δεν είναι ακόμα εμφανές, η «καταιγίδα» που προκάλεσαν οι ΗΠΑ στο παγκόσμιο εμπόριο μπορεί να πλησιάζει επικίνδυνα και τις δικές τους ακτές.
«Πριν από πέντε χρόνια, όταν η πανδημία παρέλυσε την παγκόσμια οικονομία, οι οικονομολόγοι στράφηκαν σε νέα εργαλεία – όπως τα δεδομένα κινητικότητας και οι κρατήσεις εστιατορίων – για να παρακολουθήσουν τις εξελίξεις σε πραγματικό χρόνο. Σήμερα, καθώς ο κόσμος προσπαθεί να αξιολογήσει τις επιπτώσεις των νέων δασμών του Ντόναλντ Τραμπ στις κινεζικές εισαγωγές, αναλυτές επιστρατεύουν ξανά καινοτόμες μεθόδους. Τα πρώτα ευρήματα δείχνουν πως η μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου δεν έχει υποστεί ακόμη σοβαρό πλήγμα. Όμως έρχονται μπελάδες», αναφέρει το δημοσίευμα.
Και συνεχίζει: «Ήδη πριν την επιβολή των περισσότερων δασμών, στις 9 Απριλίου, δημοσκοπήσεις κατέγραφαν την ανησυχία καταναλωτών και επιχειρήσεων στις ΗΠΑ. Σύμφωνα με έρευνα του παραρτήματος της Ομοσπονδιακής Τράπεζας στο Ντάλας, η παραγωγή στη βιομηχανία κατέγραψε ιστορικό χαμηλό τον Απρίλιο. Όμως τέτοια στατιστικά στοιχεία μπορεί να είναι παραπλανητικά: οι Αμερικανοί τείνουν να βλέπουν την οικονομία μέσα από το πρίσμα των πολιτικών τους πεποιθήσεων. Κατά την προεδρία Μπάιντεν, πολλοί δήλωναν απαισιόδοξοι αλλά συνέχιζαν να καταναλώνουν – γεγονός που θέτει υπό αμφισβήτηση την αξία των δεικτών εμπιστοσύνης. Από την άλλη πλευρά, οι λεγόμενοι «σκληροί δείκτες» όπως οι μισθοδοσίες και το ΑΕΠ, αποτυπώνουν μια οικονομική πραγματικότητα που έχει ήδη παρέλθει. Οι θετικοί αριθμοί για την απασχόληση τον Μάρτιο αντικατοπτρίζουν τη συμπεριφορά που είχαν οι επιχειρήσεις προτού οι απειλές δασμών του Τραμπ πάρουν συγκεκριμένη μορφή.
Τα δεδομένα σε πραγματικό χρόνο βοηθούν να αποφευχθούν αυτές οι δύο παγίδες, δίνοντας μια πιο άμεση εικόνα της δραστηριότητας στον τομέα της οικονομίας. Πολλοί δείκτες της εποχής της πανδημίας είναι πλέον παρωχημένοι ή δεν δημοσιεύονται πια. Το παγκόσμιο εμπόριο, ωστόσο, εξακολουθεί να παρακολουθείται διεξοδικά: τα φορτηγά πλοία ξεκινούν τις καταγραφές εβδομάδες πριν από τον κατάπλου τους, εκπέμποντας σήματα θέσης μέσω δορυφόρου και παρέχοντας αναλυτικούς καταλόγους με τα εμπορεύματα που μεταφέρουν.
Μερικά από τα δεδομένα δείχνουν ότι ο αντίκτυπος της εμπορικής σύγκρουσης είναι μέχρι στιγμής περιορισμένος. Την εβδομάδα που έληξε στις 25 Απριλίου, δέκα φορτηγά πλοία, τα οποία μετέφεραν 555.000 τόνους εμπορευμάτων, κατέπλευσαν στα λιμάνια του Λος Άντζελες και του Λονγκ Μπιτς — δηλαδή τις κύριες πύλες εισόδου των κινεζικών αγαθών στις ΗΠΑ. Ο όγκος ήταν παρόμοιος με πέρυσι. Όμως το ταξίδι από την Κίνα στη δυτική ακτή των ΗΠΑ μπορεί να διαρκέσει από 2 εβδομάδες εώς 40 ημέρες, πράγμα που σημαίνει ότι πολλά από τα πλοία που φτάνουν τώρα, είχαν αποπλεύσει προτού τεθούν σε εφαρμογή οι δασμοί.
Άλλοι δείκτες είναι πιο ανησυχητικοί. Σύμφωνα με την εταιρεία δεδομένων Vizion, οι κρατήσεις για νέα ταξίδια μεταξύ Κίνας και ΗΠΑ μειώθηκαν κατά 45% σε ετήσια βάση την εβδομάδα που ξεκίνησε στις 14 Απριλίου. Παράλληλα, ο αριθμός των blank sailings (όταν ένα πλοίο παρακάμπτει ένα λιμάνι ή μια εταιρεία δρομολογεί λιγότερα πλοία σε μια διαδρομή) ανέρχεται πλέον στο 40% όλων των προγραμματισμένων ταξιδιών.
Τα δεδομένα τιμολόγησης υποδηλώνουν ότι οι εμπορικές ροές αναδιαμορφώνονται. Το κόστος του ταξιδιού μεταξύ Σαγκάης και Λος Αντζελες έχει μειωθεί κατά περίπου 1.000 δολάρια τον τελευταίο μήνα, σύμφωνα με τη Freightos, μια εταιρεία logistics, καθώς οι εταιρείες έχουν περάσει από το «front-running» των δασμών –με περισσότερες εισαγωγές από το σύνηθες, ώστε να προλάβουν την προθεσμία εφαρμογής– στην αποφυγή τους. Η τιμή για τη μεταφορά εμπορευμάτων από το Βιετνάμ στην Αμερική αυξήθηκε κατά παρόμοιο ποσό, γεγονός που υποδηλώνει ότι οι εισαγωγείς αναζητούν εναλλακτικούς προμηθευτές».
«Θα μπορούσαν από αυτά τα «καμπανάκια» να είναι παραπλανητικά;» διερωτάται ο αρθρογράφος. «Τα ναυτιλιακά δεδομένα είναι ευμετάβλητα και εποχικά: για παράδειγμα, η πτώση κατά 30% σε ετήσια βάση στις κρατήσεις προς Λος Άντζελες εμπίπτει στις φυσιολογικές εβδομαδιαίες διακυμάνσεις. Σε μικρότερα λιμάνια, όπως π.χ. του Σιάτλ, φτάνει μόλις ένα πλοίο ημερησίως. Το να περάσουν μερικές ημέρες χωρίς καμία άφιξη πλοίου δεν είναι κάτι ασυνήθιστο.
Εξάλλου, ούτε οι ευρέως χρησιμοποιούμενοι δείκτες υψηλής συχνότητας δείχνουν καθήλωση της οικονομίας. Σύμφωνα με την τράπεζα Barclays, οι δαπάνες για πιστωτικές κάρτες και οι διαθέσιμες θέσεις εργασίας στις ΗΠΑ κινήθηκαν τον Απρίλιο σε παρόμοια επίπεδα με τον ίδιο μήνα του 2024.
Το πλήγμα όμως μπορεί να πλησιάζει. Οι επιπτώσεις από τους κλυδωνισμούς στο εμπόριο χρειάζονται χρόνο για να φανούν στην οικονομία: πολλές εταιρείες θα έχουν προλάβει να χτίσουν αποθέματα προτού τεθούν σε ισχύ οι δασμοί. Η ζήτηση για αποθήκες κοντά στα λιμάνια, όπου τα εμπορεύματα φυλάσσονται και καταβάλλονται δασμοί μόνο κατά την απελευθέρωσή τους — έχει εκτοξευθεί. Πολλές επιχειρήσεις επιλέγουν να μην αυξήσουν τις τιμές, αν και θεωρητικά θα έπρεπε να το κάνουν, είτε επειδή δεσμεύονται από προϋπάρχουσες συμβάσεις είτε επειδή θέλουν να διατηρήσουν καλές σχέσεις με τους πελάτες τους — σε περίπτωση που ο Τραμπ υπαναχωρήσει. Ωστόσο, ίσως σύντομα αναγκαστούν να το κάνουν.
Όπως επισημαίνει ο Πίτερ Σαντ της συμβουλευτικής εταιρείας Xeneta, η αβεβαιότητα που προκαλεί η απρόβλεπτη πολιτική δασμών του Τραμπ έχει αιφνιδιάσει πολλές ναυτιλιακές εταιρείες, παρά την εμπειρία που έχουν αποκομίσει την τελευταία δεκαετία αντιμετωπίζοντας αλλεπάλληλες κρίσεις: από την πανδημία και το μπλοκάρισμα της Διώρυγας του Σουέζ, μέχρι τις επιθέσεις των Χούθι στην Ερυθρά Θάλασσα.
Η αβεβαιότητα αυτή θα πλήξει το εμπόριο και την ευρύτερη οικονομία, ακόμη κι αν τελικά οι Ηνωμένες Πολιτείες άρουν τα πιο αυστηρά μέτρα. Πλοία που δεν απέπλευσαν εγκαίρως είτε θα φτάσουν με σημαντική καθυστέρηση, είτε δεν θα φτάσουν ποτέ. Τα αποθέματα θα εξαντληθούν. Πολλές επιχειρήσεις θα έχουν παγώσει τα σχέδια για επενδύσεις και προσλήψεις, και η επανεκκίνησή τους δεν θα είναι εύκολη υπόθεση».
«Οι ΗΠΑ μπορεί να μην έχουν ακόμη πληγεί από την καταιγίδα που οι ίδιες προκάλεσαν στο εμπόριο, όμως η πρόγνωση δεν είναι καθόλου ευνοϊκή» καταλήγει ο Economist.
