Tην έναρξη της συνεργασίας του με το European Tax Observatory, ένα ανεξάρτητο ερευνητικό κέντρο του Paris School of Economics με διευθυντή τον Γκαμπριέλ Ζουκμάν, έναν από τους κορυφαίους ειδικούς στα ζητήματα φορολογίας παγκοσμίως και στενό συνεργάτη του Τομά Πικετύ, ανακοίνωσε το Eteron – Ινστιτούτο για την Έρευνα και την Κοινωνική Αλλαγή.Με αφορμή την έναρξη της συνεργασίας, το Eteron δημοσίευσε το κείμενο εργασίας «Ένας Σύγχρονος Φόρος Υπερκερδών». Συγγραφείς της μελέτης είναι η ερευνητική ομάδα του EU Tax Observatory που αποτελείται από τις/τους Γκαμπριέλ Ζουκμάν, Μανόν Φρανσουά, Κάρλος Ολιβέιρα και Μπλούμπερυ Πλαντρόουζ.
Η μελέτη αποτελεί ουσιαστικά μια πρόταση για τη φορολόγηση της αύξησης της χρηματιστηριακής κεφαλαιοποίησης των εταιρειών που επωφελούνται από ειδικές περιστάσεις, όπως οι ενεργειακές εταιρείες μετά την εισβολή στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022. Ειδικότερα προτείνεται όλες οι εταιρείες ενέργειας που έχουν την έδρα τους ή πραγματοποιούν πωλήσεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση να υπόκεινται σε φόρο της τάξης του 33% επί των κερδών αποτίμησης αν η κεφαλαιοποίησή τους αυξήθηκε μέσα στο 2022.
Πιο συγκεκριμένα, οι συγγραφείς της μελέτης εκτιμούν ότι ένας φόρος 33% επί των κερδών αποτίμησης των εν λόγω ενεργειακών εταιρειών από τον Ιανουάριο του 2022 έως τον Σεπτέμβριο του 2022, θα απέφερε έσοδα ύψους περίπου 65 δισεκατομμυρίων ευρώ στην Ευρωπαϊκή Ένωση (0,3% του ΑΕΠ). Μάλιστα, εάν μοιραζόταν πλήρως και ισόποσα σε όλα τα νοικοκυριά της Ε.Ε., αυτός ο εφάπαξ φόρος θα μπορούσε να ισοδυναμεί με 145 ευρώ ανά άτομο, δηλαδή σχεδόν 600 ευρώ για μια τετραμελή οικογένεια.Σημειώνεται ότι η πρόταση του EU Tax Observatory έχει δύο βασικά πλεονεκτήματα σε σχέση με τους παραδοσιακούς φόρους υπερκερδών:– Πρώτον, επειδή η χρηματιστηριακή κεφαλαιοποίηση είναι μετρήσιμη και δύσκολα παραποιείται, ο φόρος που προτείνεται θα είναι εύκολο να επιβληθεί. Δηλαδή, οι εταιρείες δεν θα μπορούσαν να τον αποφύγουν, μεταφέροντας τα κέρδη τους σε φορολογικούς παραδείσους.– Δεύτερον, ένας τέτοιος φόρος θα συλλάμβανε όλα τα κέρδη των εταιρειών ενέργειας, συμπεριλαμβανομένων των κερδών από την εξόρυξη πετρελαίου και φυσικού αερίου (upstream δραστηριότητες), αντί μόνο των κερδών από τη διύλιση και άλλες downstream δραστηριότητες. Κάτι τέτοιο, έρχεται σε αντίθεση με τους φόρους υπερκερδών που συζητούνται στην παρούσα φάση στην Ευρωπαϊκή Ένωση, όπως η προσωρινή εισφορά αλληλεγγύης που πρότεινε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Σεπτέμβριο του 2022, η οποία θα φορολογήσει τα κέρδη που καταγράφονται στην Ε.Ε., δηλαδή κυρίως τις downstream δραστηριότητες. Για κάθε δεδομένο φορολογικό συντελεστή, ο φόρος υπεραξίας που προτείνεται θα απέφερε περίπου τριπλάσια έσοδα σε σχέση με την εισφορά αλληλεγγύης που προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή: για παράδειγμα 65 δισ. αντί για 25 δισ. ευρώ με φορολογικό συντελεστή 33%.
Τέλος, το γεγονός ότι στον προτεινόμενο φόρο υπόκεινται εταιρείες ενέργειας που έχουν την έδρα τους ή πραγματοποιούν πωλήσεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση, σημαίνει ότι ένας τέτοιος μηχανισμός θα εξασφάλιζε ίσους όρους ανταγωνισμού μεταξύ των επιχειρήσεων εντός και εκτός της Ε.Ε.Ο Γαβριήλ Σακελλαρίδης, διευθυντής του Eteron, δήλωσε: «Η έναρξη της συνεργασίας μας με το EU Tax Observatory είναι μια πολύ σημαντική στιγμή για το Eteron γιατί μας δίνει τη δυνατότητα να μεταφέρουμε στην Ελλάδα έναν σημαντικό διάλογο που γίνεται σε διεθνές επίπεδο σχετικά με τη φορολογία και την κοινωνική δικαιοσύνη. Το γεγονός ότι στη διεύθυνση του EU Tax Observatory βρίσκεται ο Γκαμπριέλ Ζουκμάν, ένας από τους σημαντικότερους οικονομολόγους της γενιάς του, αποτελεί κριτήριο αξιοπιστίας και επιστημονικής εγκυρότητας στην διεκδίκηση του πολιτικού αιτήματος για φορολογική δικαιοσύνη».
