Δύο ευρωπαϊκοί δορυφόροι κατάφεραν να δημιουργήσουν τεχνητές ηλιακές εκλείψεις διατηρώντας μια ακριβή διάταξη στο διάστημα. Αυτή η καινοτόμος τεχνική προσφέρει στους επιστήμονες εκτεταμένες περιόδους ολικότητας (η σύντομη περίοδος κατά την οποία η Σελήνη καλύπτει εντελώς τον Ήλιο) κατά παραγγελία.
Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος παρουσίασε εικόνες από αυτές τις εκλείψεις προ ημερών στην Αεροπορική Έκθεση του Παρισιού. Το ζεύγος δορυφόρων, που εκτοξεύθηκε στα τέλη του 2023, δημιουργεί προσομοιωμένες ηλιακές εκλείψεις από τον Μάρτιο, ενώ βρίσκεται σε τροχιά χιλιάδων χιλιομέτρων πάνω από τη Γη, αναφέρει ο Independent.
Οι δορυφόροι πετούν σε απόσταση 150 μέτρων μεταξύ τους. Ο ένας δορυφόρος εμποδίζει το φως του ήλιου, μιμούμενος το ρόλο της Σελήνης σε μια φυσική ηλιακή έκλειψη. Ο άλλος δορυφόρος εστιάζει το τηλεσκόπιό του στο στέμμα, την εξωτερική ατμόσφαιρα του Ήλιου, η οποία εμφανίζεται ως φωτοστέφανο.
ESA/Proba-3/ASPIICS/WOW algorithm via AP
Πρόκειται για έναν περίπλοκο, παρατεταμένο «χορό» που απαιτεί εξαιρετική ακρίβεια από το κυβικό διαστημικό σκάφος, το οποίο έχει μέγεθος μικρότερο από 1,5 μέτρο. Η ακρίβεια της πτήσης τους πρέπει να κινείται εντός των ορίων ενός χιλιοστού, κάτι που επιτυγχάνεται αυτόνομα μέσω πλοήγησης GPS, ανιχνευτών αστεριών, λέιζερ και ραδιοζεύξεων.
10 εκλείψεις μέχρι σήμερα
Η αποστολή Proba-3, αξίας 210 εκατομμυρίων δολαρίων, έχει πραγματοποιήσει μέχρι στιγμής 10 επιτυχημένες τεχνητές ηλιακές εκλείψεις κατά τη διάρκεια της τρέχουσας φάσης ελέγχου. Η μακρύτερη έκλειψη διήρκεσε πέντε ώρες, σύμφωνα με τον επικεφαλής επιστήμονα Andrei Zhukov του Βασιλικού Αστεροσκοπείου του Βελγίου. Ο ίδιος και η ομάδα του στοχεύουν σε μια εκπληκτικές ολικότητες διάρκειας έξι ωρών ανά έκλειψη, μόλις ξεκινήσουν οι επιστημονικές παρατηρήσεις.
Οι επιστήμονες είναι ήδη ενθουσιασμένοι με τα προκαταρκτικά αποτελέσματα που δείχνουν το ηλιακό στέμμα χωρίς να απαιτείται ειδική επεξεργασία εικόνας, δήλωσε ο Zhukov.
Ο ίδιος προβλέπει την «παραγωγή» δύο ηλιακών εκλείψεων την εβδομάδα κατά μέσο όρο, και συνολικά σχεδόν 200 κατά τη διάρκεια της διετούς αποστολής, με ολικότητα που συνολικά θα ξεπερνά τις 1.000 ώρες.
Αυτό θα είναι ένα τεράστιο δώρο για τους επιστήμονες, καθώς η φάση της ολικότητας διαρκεί μόνο λίγα λεπτά, μία φορά κάθε 18 μήνες.
Η αποστολή Proba-3 αποτελείται από τους δορυφόρους Occulter και Coronagraph. Ο Occulter είναι εκείνος που πετάει πιο κοντά στον Ήλιο και ευθυγραμμίζεται μαζί του για να τον μπλοκάρει, ρίχνοντας σκιά πάνω στον Coronagraph, με τον ίδιο τρόπο που η Σελήνη δημιουργεί σκιά πάνω στην επιφάνεια της Γης κατά τη διάρκεια μιας έκλειψης.
Αυτό επιτρέπει να παραμείνει ορατό μόνο το στέμμα του Ήλιου, ώστε ο Coronagraph να μπορέσει να φωτογραφίσει το εσωτερικό τμήμα της περιοχής του στέμματος. Εάν το φως από τον Ήλιο δεν εμποδιστεί, οποιοδήποτε τηλεσκόπιο παρατήρησης θα «τυφλωνόταν» και δεν θα μπορούσε να δει το στέμμα.
Πρόβλεψη του ηλιακού καιρού
Σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος, , η μελέτη του ηλιακού στέμματος μπορεί να βοηθήσει τους επιστήμονες να προβλέψουν τον ηλιακό καιρό, για παράδειγμα τις γεωμαγνητικές ηλιακές καταιγίδες που μπορούν να επηρεάσουν δορυφόρους σε τροχιά καθώς και δίκτυα επικοινωνίας και ηλεκτρικά δίκτυα στη Γη.
«Αυτό θα μας βοηθήσει να κατανοήσουμε πολλά πράγματα, όπως την προέλευση του ηλιακού ανέμου», σημείωσε ο Zhukov.
