Ένα φιλόδοξο σχέδιο, την επαναφορά του ντόντο (dodo), ενός ενδημικού πουλιού που ζούσε στο νησί του Μαυρίκιου στον Ινδικό Ωκεανό μέχρι τα τέλη του 17ου αιώνα, επιδιώκει μια ομάδα επιστημόνων.
Πρόκειται για μια τολμηρή πρωτοβουλία που θα ενσωματώσει τις εξελίξεις στον προσδιορισμό αλληλουχίας αρχαίου DNA, την τεχνολογία επεξεργασίας γονιδίων και τη συνθετική βιολογία. Οι επιστήμονες ελπίζουν ότι το έργο θα ανοίξει νέες τεχνικές για τη διατήρηση των πτηνών.
Το σπάνιο αυτό πτηνό περιπλανιόταν ανενόχλητο στο νησί, ώσπου έφτασαν οι πρώτοι άνθρωποι, ναυτικοί που έφεραν μαζί τους χωροκατακτητικά ξένα είδη όπως οι αρουραίοι και πρακτικές όπως το κυνήγι. Καταδίκασαν το ντόντο, που δεν έδειχνε φόβο για τους ανθρώπους, σε εξαφάνιση μέσα σε λίγες μόνο δεκαετίες.
Καθώς δεν πετούσε, θεωρείται πως ήταν επιρρεπές στην εξαφάνιση, αφού ως μοναδική άμυνά του είχε το ράμφος του.
«Βρισκόμαστε ξεκάθαρα εν μέσω μιας κρίσης εξαφάνισης ειδών. Και είναι δική μας ευθύνη να μεταφέρουμε ιστορίες και να προκαλέσουνε ενθουσιασμό στους ανθρώπους με τρόπο που θα τους παρακινήσει να σκεφτούν για την κρίση αυτή», δήλωσε η Μπεθ Σαπίρο, καθηγήτρια οικολογίας και εξελικτικής βιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, Σάντα Κρουζ, σύμφωνα με το CNNi.
Η Σαπίρο είναι η κορυφαία επιστήμονας στην Colossal Biosciences, μια start-up βιοτεχνολογίας και γενετικής μηχανικής που ιδρύθηκε από τον επιχειρηματία τεχνολογίας Ben Lamm και τον γενετιστή της Ιατρικής Σχολής του Χάρβαρντ, George Church, η οποία εργάζεται σε ένα εξίσου φιλόδοξο έργο για να επαναφέρει το μάλλινο μαμούθ και τη θυλακίνη, ή Τίγρη της Τασμανίας.
Η Σαπίρο είπε ότι είχε ήδη ολοκληρώσει ένα βασικό πρώτο βήμα του έργου – την πλήρη αλληλούχιση του γονιδιώματος του ντόντο από το αρχαίο DNA – με βάση το γενετικό υλικό που εξήχθη από υπολείμματα του πτηνού στη Δανία.
Το επόμενο βήμα ήταν να συγκριθούν οι γενετικές πληροφορίες με τους πλησιέστερους συγγενείς πτηνών του ντόντο στην οικογένεια των περιστεριών – το ζωντανό περιστέρι Nicobar και το εξαφανισμένο Rodrigues, ένα γιγάντιο περιστέρι που δεν πετούσε και ζούσε κάποτε σε ένα νησί κοντά στον Μαυρίκιο. Είναι μια διαδικασία που θα τους επέτρεπε να περιορίσουν ποιες μεταλλάξεις στο γονιδίωμα «κάνουν το ντόντο, ντόντο», είπε η Σαπίρο.
Οι προκλήσεις της επόμενης φάσης
Ωστόσο, η επακόλουθη εργασία που χρειάζεται για να «αναστηθεί» το ζώο – ο προγραμματισμός κυττάρων από ζωντανό συγγενή του ντόντο με το DNA του χαμένου πουλιού – θα είναι πολύ πιο απαιτητική. Η Σαπίρο είπε ότι ελπίζει να προσαρμόσει μια υπάρχουσα τεχνική, η οποία περιλαμβάνει αρχέγονα γεννητικά κύτταρα, τους εμβρυϊκούς πρόδρομους σπέρματος και ωαρίων, η οποία έχει ήδη χρησιμοποιηθεί για τη δημιουργία ενός κοτόπουλου από πάπια.
Η προσέγγιση περιλαμβάνει την αφαίρεση αρχέγονων πολύτιμων κυττάρων από ένα ωάριο, την καλλιέργειά τους στο εργαστήριο και την επεξεργασία των κυττάρων με τα επιθυμητά γενετικά χαρακτηριστικά πριν από την ένεση τους πίσω σε ένα ωάριο στο ίδιο αναπτυξιακό στάδιο, εξήγησε.
Ακόμα κι αν η ομάδα είναι επιτυχής σε αυτή την προσπάθεια, δεν θα δημιουργήσει ένα πιστό αντίγραφο του ντόντο που ζούσε πριν από τέσσερις αιώνες, αλλά μια αλλαγμένη, υβριδική μορφή.
Ωστόσο, η Σαπίρο είπε ότι η τελειοποίηση αυτών των εργαλείων συνθετικής βιολογίας θα έχει ευρύτερες συνέπειες για τη διατήρηση των πτηνών. Οι τεχνικές θα μπορούσαν να επιτρέψουν στους επιστήμονες να μετακινήσουν συγκεκριμένα γενετικά χαρακτηριστικά μεταξύ των ειδών πτηνών για να βοηθήσουν στην προστασία τους καθώς οι βιότοποι συρρικνώνονται και το κλίμα θερμαίνεται.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το ντόντο είναι πολύ δημοφιλές στις ΗΠΑ, καθώς εταιρεία λανσάρει θήκη ipad, τη λεγόμενη «dodo case», η οποία είναι φτιαγμένη με τις τεχνικές της βιβλιοδεσίας. Μάλιστα, ο Αμερικανός πρώην πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα, έχει απαθανατιστεί να χρησιμοποιεί την εν λόγω θήκη για το ipad του, το οποίο είχε παραλάβει απευθείας από τον Στιβ Τζομπς αμέσως μετά την κυκλοφορία του.
