Πλαστική μεμβράνη καλύπτει μπισκότα, «προστατεύει» φρυγανιές, περίβλημα αγγίζει ωμό κρέας, μπουκάλια περιέχουν νερό, χυμούς και γάλα… Οι συσκευασίες είναι απαραίτητες για τη διατήρηση και μεταφορά των τροφίμων, ωστόσο νέα μελέτη αποκαλύπτει ότι χημικές ουσίες που περιλαμβάνονται σε αυτές βρίσκουν το δρόμο τους στον ανθρώπινο οργανισμό με δυνητικά σοβαρές επιπτώσεις για την υγεία.
Έκθεση που δημοσιεύθηκε στο Journal of Exposure Science and Environmental Epidemiology υποστηρίζει ότι περισσότερες από 3.600 χημικές ουσίες «μεταναστεύουν» στα τρόφιμα κατά τη διάρκεια της παραγωγής, επεξεργασίας, συσκευασίας και αποθήκευσης και καταλήγουν στον ανθρώπινο οργανισμό.
Αναλυτικότερα, επιστήμονες διαπίστωσαν ότι από τις περίπου 14.000 γνωστές χημικές ουσίες (FCC), οι 3.601 -περίπου το 25%- εντοπίζονται σε δείγματα αίματος, μαλλιών και μητρικού γάλακτος.
Πολλές από τις FCC ενδέχεται να ενέχουν κίνδυνο για την υγεία, ενώ άλλες δεν έχουν ελεγχθεί για τοξικότητα, αναφέρει η μελέτη, η οποία επισημαίνει πως είναι γνωστό ότι ο άνθρωπος εκτίθεται σε τέτοιες ουσίες μέσω των τροφίμων ωστόσο μέχρι πρότινος οι επιστήμονες δεν είχαν την πλήρη εικόνα.
Όπως εξηγούν οι ειδικοί, ανάμεσα στις ουσίες περιλαμβάνονται μέταλλα, πτητικές οργανικές ενώσεις, δισφαινόλες PFAS, φθαλικές ενώσεις και πολλές άλλες που συνδέονται με διαταραχές του ενδοκρινικού συστήματος ακόμα και με καρκίνο. Συνολικά, 79 είναι εκείνες που ανιχνεύονται στο σώμα και ευθύνονται για γενετικές μεταλλάξεις, αναπαραγωγικά και άλλα προβλήματα υγείας.
Βέβαια, η ομάδα επισημαίνει πως δε διερευνήθηκε η σύνδεση με τις ασθένειες αυτές, αλλά σκοπός της έκθεσης ήταν η βελτίωση της ασφάλειας υλικών συσκευασίας. Παράλληλα, οι ερευνητές εκφράζουν την ελπίδα ότι τα ευρήματά τους θα βοηθήσουν στην έρευνα σχετικά με τους κινδύνους που διατρέχει ο άνθρωπος από τις ουσίες στις συσκευασίες τροφίμων.
«Οι άνθρωποι εκτίθενται σε συνθετικές χημικές ουσίες από τρόφιμα, φάρμακα, προϊόντα οικιακής και προσωπικής φροντίδας και περιβαλλοντικούς ρύπους. Ορισμένες από αυτές τις χημικές ουσίες έχουν συσχετιστεί με τον αυξανόμενο επιπολασμό των μη μεταδοτικών ασθενειών. Οι συσκευασίες τροφίμων και άλλα είδη που έρχονται σε επαφή με τρόφιμα (FCA), όπως επιτραπέζια σκεύη και εξοπλισμός επεξεργασίας τροφίμων, συμβάλλουν στο ανθρώπινο χημικό φορτίο μέσω της στοματικής έκθεσης, επειδή οι χημικές ουσίες που έρχονται σε επαφή με τρόφιμα (FCC) μεταναστεύουν από διαφορετικά υλικά που έρχονται σε επαφή με τρόφιμα (FCM)», αναφέρει η έκθεση.
Την ίδια στιγμή, η Τζέιν Μούνκε, εκ των συντακτών της μελέτης, διευθύνουσα σύμβουλος και επικεφαλής επιστημονική υπεύθυνη στο Food Packaging Forum, μη κερδοσκοπικό ίδρυμα με έδρα τη Ζυρίχη, εξήγησε πως πολλές ακόμα χημικές ουσίες μπορεί να είναι επιβλαβείς και η επιστήμη να μην το γνωρίζει ακόμα.
Εκφράζοντας την ανησυχία της για την έκθεση σε τοξικές ουσίες, πρόσθεσε ότι η μελέτη αναδεικνύει το γεγονός ότι τα τρόφιμα έρχονται σε επαφή με υλικά που δεν είναι πλήρως ασφαλή, παρότι μπορεί να συμμορφώνονται με κανονισμούς.
Στόχος της έρευνας, σύμφωνα με την Μούνκε, είναι η βελτίωση της ασφάλειας των υλικών που έρχονται σε επαφή με τα τρόφιμα και την ανάπτυξη ασφαλέστερων εναλλακτικών λύσεων.
Ο Μάρτιν Βάγκνερ, καθηγητής βιολογίας στο Νορβηγικό Πανεπιστήμιο Επιστήμης και Τεχνολογίας στο Τρόντχαϊμ της Νορβηγίας, μιλώντας στο CNN έκανε λόγο για «συγκλονιστικό αριθμό» ουσιών και χαρακτήρισε τα υλικά που έρχονται σε επαφή με τα τρόφιμα «σημαντική πηγή χημικών ουσιών για τον άνθρωπο».
Όλα αυτά τη στιγμή που οι ειδικοί τονίζουν πως οι υψηλές θερμοκρασίες μπορούν να προκαλέσουν την ταχύτερη «διαρροή» χημικών ουσιών στο φαγητό. Για αυτό το λόγο συνιστούν να αποφεύγουμε να ζεσταίνουμε σε φούρνο μικροκυμάτων πακέτα με φαγητό για το σπίτι
Αυτό που προκαλεί εντύπωση είναι ότι οι περισσότερες χημικές ουσίες που «ταξιδεύουν» από τις συσκευασίες τροφίμων στον άνθρωπο προέρχονται από τα πλαστικά, αλλά όχι όλες, με την Μούνκε να αποκαλύπτει ότι «το χειρότερο είναι το ανακυκλωμένο χαρτί και το χαρτόνι. Και ξέρω ότι αυτό είναι δύσκολο να το χωνέψουμε».
Βέβαια, όπως διευκρινίζει στο CNN η Μέλανι Μπένες, αντιπρόεδρος κυβερνητικών υποθέσεων για την Environmental Working Group (EWG), οργάνωση καταναλωτών σχετικά με την έκθεση σε PFAS, ο εντοπισμός μίας χημικής ουσίας στον οργανισμό δε σημαίνει απαραίτητα ότι είναι επιβλαβής.
«Αλλά δεν πρέπει να γεννηθείς με χημική ουσία μέσα σου», τονίζει και συμπληρώνει πως εφόσον γνωρίζουμε ότι μπορεί να μας βλάψουν τότε θα πρέπει να εξαλειφθεί οποιαδήποτε οδός που μπορεί να φτάσει στον οργανισμό μας.
Διευκρινίζεται ότι από το 2000, σχεδόν το 99% των νέων χημικών ουσιών που έρχονται σε επαφή με τρόφιμα έλαβαν το «πράσινο φως» από τη βιομηχανία τροφίμων και τη χημική βιομηχανία, αλλά όχι από την Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ (FDA), όπως αναφέρει το αμερικανικό δίκτυο που επικαλείται παλαιότερη ανάλυση της EWG. Σύμφωνα με αυτή, οι εταιρείες έχουν εκμεταλλευτεί ένα κενό για ουσίες που «γενικά αναγνωρίζονται ως ασφαλείς», δίνοντας τη δυνατότητα στη βιομηχανία τροφίμων να αποφασίσουν ότι μια ουσία είναι ασφαλής.
