Άδοξο τέλος στις πρώτες συνομιλίες για ταμείο που θα αποζημιώνει τις φτωχές χώρες για καταστροφές που προκαλούνται από την κλιματική αλλαγή: διαπραγματευτής της ΕΕ δήλωσε το απόγευμα της Παρασκευής ότι η διάσκεψη COP27 που πραγματοποιείται στην Αίγυπτο δεν θα καταλήξει σε συμφωνία για χρηματοδότηση.
Το ζήτημα των «ζημειών και απωλειών», όπως είναι γνωστό στην ορολογία του ΟΗΕ, έχει τεθεί εδώ και χρόνια από τις αναπτυσσόμενες χώρες, οι οποίες πλήττονται από ακραία φαινόμενα που οφείλονται στις εκπομπές άνθρακα των βιομηχανικών κρατών.
Το θέμα τέθηκε για πρώτη φορά στην επίσημη ατζέντα της συνόδου του ΟΗΕ, ωστόσο ο διαπραγματευτής της ΕΕ Τζέικομπ Βέρκσμαν δήλωσε πως οι συμμετέχοντες «δεν είναι έτοιμοι» να καταλήξουν σε συμφωνία.
«Δεν πιστεύουμε ότι η διαδικασία αυτή είναι έτοιμη να συμφωνήσει επί της αρχής αν η κατάλληλη ή η μόνη λύση είναι η δημιουργία ενός νέου ταμείου ή οργανισμού» ανέφερε σε συνέντευξη Τύπου που παρακολούθησε το Reuters.
«Ωστόσο δεν θα το αποκλείαμε ως σημαντικό τμήμα της συζήτησης» συνέχισε.
Αστρονομικές ζημιές
Στην περυσινή Σύνοδο της Γλασκώβης, ΗΠΑ και ΕΕ μπλόκαραν πρόταση για δημιουργία ταμείου και συμφώνησαν μόνο σε «διάλογο» χωρίς σαφή στόχο.
Η COP27, η οποία πραγματοποιείται στο θέρετρο του Σαρμ Ελ Σέιχ, έρχεται έπειτα από μια σειρά κλιματικών καταστροφών, από τις πρωτοφανείς πλημμύρες που έπνιξαν περισσότερα από 1.800 άτομα στο Πακιστάν μέχρι τις ξηρασίες που κατέστρεψαν τη σοδειά στην Κίνα και απειλούν αφρικανικές χώρες με λιμό.
Μέχρι σήμερα η χρηματοδότηση της προσπάθειας κατά της κλιματικής αλλαγής εστιάζεται στη μείωση των εκπομπών άνθρακα, ενώ περίπου το ένα τρίτο διοχετεύεται σε προγράμματα που βοηθούν τις φτωχές κοινότητες να απεξαρτηθούν από τον άνθρακα και προσαρμοστούν στην πραγματικότητα της κλιματικής αλλαγής.
Οι πλουσιότερες χώρες έχουν υποσχεθεί οικονομική βοήθεια 100 δισ. δολαρίων το χρόνο, μέχρι στιγμής όμως δεν έχουν υλοποιήσει αυτή τη δέσμευση.
Η χρηματοδότηση για τις ζημιές και απώλειες είναι διαφορετικό ζήτημα, αφού αφορά οικονομικές επανορθώσεις για ζημιές που οι φτωχές χώρες δεν μπορούν να προλάβουν ή να αντιμετωπίσουν.
Συμφωνία όμως δεν υπάρχει για το τι ακριβώς αποτελεί «ζημιά και απώλεια» στις κλιματικές καταστροφές, οι οποίες προκαλούν ζημιές σε υποδομές και περιουσίες, προκαλούν όμως και και βλάβες στο περιβάλλον που είναι πιο δύσκολο να ποσοτικοποιηθούν.
Έκθεση που παρουσίασε τον Ιούνιο από ομάδα 55 ευάλωτων χωρών εκτιμούσε τις ζημιές και απώλειες των τελευταίων δύο δεκαετιών στα 525 δισεκατομμύρια δολάρια, νούμερο που αντιστοιχεί στο 20% του συνολικού ΑΕΠ τους.
Σύμφωνα με άλλες εκτιμήσεις, μέχρι το 2030 οι ζημιές μπορεί να ανέρχονται στα 580 δισ. δολάρια το χρόνο.
Ποιος πληρώνει, ποιος πληρώνεται
Το ερώτημα αυτό έχει αποδειχθεί εξαιρετικά ακανθώδες.
Οι ευάλωτες χώρες υποστηρίζουν ότι οι πλούσιες χώρες πρέπει να πληρώσουν επειδή οι εκπομπές τους ευθύνονται για το μεγαλύτερο μέρος της ανόδου της θερμοκρασίας. Οι πλούσιες χώρες απορρίπτουν αυτό το επιχείρημα φοβούμενες ότι θα εκτεθούν σε υπέρογκες διεκδικήσεις.
Αν οι κυβερνήσεις συμφωνήσουν τελικά στη δημιουργία ταμείο, θα πρέπει να διευκρινιστεί από πού θα προέρχονται τα χρήματα, πόσο πρέπει να συνεισφέρουν οι πλούσιες χώρες, ποιες καταστροφές δικαιολογούν αποζημιώσεις και ποιες χώρες πρέπει να τις λάβουν.
Μόνο τρεις κυβερνήσεις έχουν προχωρήσει μέχρι δσήμερα σε δεσμεύσεις, έστω και συμβολικές: η Δανία, η Σκοτία και, από αυτή την εβδομάδα, το Βέλγιο.