Τους αναγνωρίζεις από χιλιόμετρα μακριά.
Είναι εκείνοι που αποκαλούν τις γειτονιές του παλιού Ηρακλείου με τα ονόματα που είχαν επί Τουρκοκρατίας -συνήθως τα ονόματα αυτά προέρχονται από τα τζαμιά που υπήρχαν εκεί κάποτε ή τα σαράγια των εύπορων τουρκοκρητικών.
Υπάρχουν βέβαια και οι άλλοι που ονομάζουν τις ίδιες αυτές γειτονιές-πλατείες-δρόμους κτλ με τα ονόματα που είχαν επί Ενετοκρατίας – αντίστοιχα προέρχονταν από τις καθολικές ή ουνίτικες εκκλησίες ή τα κτήρια των ενετών αρχόντων του Ηρακλείου.
Υπάρχει και μια τρίτη ομάδα Ηρακλειωτών που προτιμά τα ρωμέικα ονόματα,που προέρχονται αντίστοιχα από τις ορθόδοξες εκκλησίες της πόλης,που έτσι κι αλλιώς κάποτε είχαν μετατραπεί σε καθολικές και αργότερα σε τζαμιά για να επιστρέψουν στην πρότερη χρήση τους,μετά την απελευθέρωση και την εκδίωξη-αρχικά- των δυτικότροπων Κρητικών το 1669 και αργότερα των …οθωμανιζόντων το 1922-24.
Ποιο όνομα είναι το σωστό λοιπόν;
Το τούρκικο,το ιταλικό ή το ελληνικό;
Γιατί κάπως πρέπει να συνεννοούμαστε τέλος πάντων.
Να σου λέω εγώ “πλατεία Κορνάρου”,να μου λες εσύ “Φαλτέ Τζαμί” και να καταλαβαίνει αυτός που μας ακούει “απέναντι από την κρήνη …Bembo“;
Δεν βγάζουμε άκρη.
“What is the City but its People?”
Αναρωτιώνταν ο Γουίλιαμ Σαίξπηρ κάποτε.
“Τι είναι η πόλη πέρα από τον κόσμο της;”
Η πόλη είναι χώρος λοιπόν και η ιστορία της είναι η ιστορία του χώρου ή η πόλη είναι ο κόσμος που ζει σε αυτήν οπότε η ιστορία της είναι η ιστορία των ανθρώπων της;
Μέγα δίλημμα.
Ο μεγάλος Άγγλος δραματουργός πίστευε μάλλον το δεύτερο.
Το ίδιο φαίνεται πως πιστεύουν και κάποιοι επιφανείς Ηρακλειώτες,που έστειλαν επιστολή διαμαρτυρίας για ένα βίντεο που κυκλοφόρησε και δείχνει πώς ήταν η πόλη επί Ενετοκρατίας,σβήνοντας ο,τιδήποτε το ρωμέικο/ελληνικό υπήρχε τότε.
Γιατί φυσικά υπήρχε.Δεν ήταν τα πάντα ενετικά.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι από την Κρήτη και την Ελλάδα πέρασαν πολλοί κατακτητές, κάποιοι έφεραν μαζί τους και εποίκους, κάποιοι μετέτρεψαν μέρος του ελληνικού πληθυσμού και το έκαναν “δικό” τους.
Οι εκτουρκισμοί μέσω του Ισλάμ ή το “φράγκεμα” μέσω της Ουνίας και του Καθολικισμού ήταν κάτι πολύ σύνηθες. Όπως σύνηθες ήταν και ο εξελληνισμός διαφόρων πληθυσμών της καθ’ημάς Ανατολής και των Βαλκανίων.
Αυτά συμβαίνουν συχνά όταν υπάρχει ώσμωση των λαών.
Αυτό που συμβαίνει σπάνια είναι να εξαφανίζονται οι γηγενείς λαοί κάθε φορά που αλλάζει η κατοχή μιας περιοχής.
Εκτός και αν έχουμε πογκρόμ τύπου “Τελικής Λύσης” των Ναζί.
Κάτι τέτοιο όμως δεν έχει υπάρξει στην Κρήτη από την εποχή του Νικηφόρου Φωκά και μετά.
Κατανοούμε λοιπόν ότι το “Multi-Culti”,η Πολυπολιτισμικότητα δηλαδή, είναι της μόδας στην εποχή μας.Είναι η κυρίαρχη ιδεολογία,θα λέγαμε.
Λίγο κράτει όμως γιατί χάνουμε το μέτρο.
Η πόλη αυτή λέγεται Ηράκλειο γιατί κατοικείται σήμερα από Έλληνες.
Το προηγούμενο ελληνικό της όνομα ήταν το “Κάστρο”,(εξ ου και “Καστρινοί” οι κάτοικοι της).Το προ-προηγούμενο όνομα της ήταν “Χάνδακας”.Ίσως Αράβικης ετοιμολογίας αλλά ελληνικό,αφού στα ελληνικά υπάρχει η λέξη “χαντάκι”.
Από αυτό το όνομα προέρχονται και τα “Candia” και “Kandiye” των Ενετών και των Οθωμανών αντίστοιχα.
Καλό είναι να τα γνωρίζουμε και να σεβόμαστε το παρελθόν του χώρου αλλά μέχρι εκεί.
Αυτή η συνήθεια με την χρήση ενετικών και τουρκικών ονομάτων πρέπει να πάψει να είναι μόδα.
“What is the City but its People” που λέγαμε και το “People” που ζει σήμερα στο …”City” μας, έχει πολύ συγκεκριμένα πολιτιστικά αλλά και εθνικά χαρακτηριστικά.
Καλώς ή κακώς…
