Αυτή η ενοχλητική στιγμή που ακούγεται η φράση «άνοιξε» και δυο χέρια χώνουν ένα μικρό πλαστικό σωλήνα στο στόμα μας, για να μαζεύει το σάλιο. Και όταν πια έχεις αρκετά ανοιχτό το στόμα σου ακούγεται η άλλη φράση «Και για πες, πώς πάει η δουλειά;»
Αν και το να επισκεπτόμαστε τον οδοντίατρό μας δυο φορές τον χρόνο, είναι κοινώς αποδεκτό ότι είναι αρκετά σημαντικό για να διατηρούμε την στοματική μας υγιεινή σε καλή κατάσταση, περιλαμβάνει σίγουρα και κάποιες όχι και τόσο «βολικές» στιγμές.
Ωστόσο, ακόμα και αν πολλοί από εμάς δεν το γνωρίζουμε, ο οδοντιατρικός έλεγχος μπορεί να μας βοηθήσει να αποσοβηθούν ή εντοπιστούν επικίνδυνες καταστάσεις. Λειτουργεί ουσιαστικά σαν έναν ελεγκτικό μηχανισμό ή μια δικλείδα ασφαλείας για την πρόληψη και αντιμετώπιση πολλών ψυχικών νοσημάτων και διαταραχών.
Αν και δεν είναι ευρέως κατανοητό, υπάρχει μια σαφής σύνδεση μεταξύ της οδοντικής υγείας ενός ατόμου και της ψυχικής του υγείας, γεγονός που αποδεικνύεται από ένα μεγάλο πλήθος ερευνών.
Οι ίδιες μελέτες υποδηλώνουν ότι στις περιπτώσεις που ένα άτομο έχει κακή στοματική υγεία, αυτό μπορεί να επηρεάσει το φαγητό, την ομιλία και την αυτοεκτίμησή του και να οδηγήσει σε μειωμένες κοινωνικές αλληλεπιδράσεις, βλάπτοντας περαιτέρω την ψυχική ευεξία.
Ο χρόνιος στοματικός πόνος και ο φόβος που συνδέεται με την οδοντιατρική φροντίδα και τις διαδικασίες της, επίσης μπορεί να οδηγήσουν στην κακή ψυχική υγεία.
Ωστόσο, μπορεί να συμβεί και το αντίθετο, καθώς τα άτομα με ψυχικές ασθένειες, ιδίως εκείνα που αντιμετωπίζουν συμπτώματα σοβαρών ψυχικών ασθενειών, μπορεί να δυσκολεύονται να διατηρήσουν μια αποτελεσματική καθημερινή ρουτίνα οδοντιατρικής φροντίδας και να έχουν πρόσβαση στην αναγκαία οδοντιατρική θεραπεία, σύμφωνα με έκθεση της Αμερικανικής Ψυχιατρικής Ένωσης.
αυτόχρονα, τα συμπτώματα των ψυχικών ασθενειών μπορεί να συμβάλλουν στην κακή διατροφή, η οποία με τη σειρά της συμβάλλει στην κακή οδοντική υγεία.
Κακή στοματική υγιεινή = κακή ψυχική υγεία και το αντίθετο
Η περιοδοντική νόσος, η τερηδόνα και άλλα προβλήματα των δοντιών μας είναι ικανά να επηρεάσουν τον εγκέφαλό μας και οδηγήσουν σε ψυχικές νόσους, όπως αγχώδεις διαταραχές, άνοια και νόσο Αλτσχάιμερ, σύμφωνα με έρευνα από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου του Κολάρντο στις ΗΠΑ. Συνήθως, όπως εξηγούν οι ειδικοί, όταν η στοματική μας υγεία πάσχει, μπορεί να υποβαθμίσει την ποιότητα της ζωής μας ή να επιδεινώσει τα προβλήματα ψυχικής υγείας.
Πιο συγκεκριμένα, αν νιώθουμε αμηχανία για την υγεία των δοντιών μας, μπορεί να παρατηρήσουμε ότι αυτό πυροδοτεί κάποιο κοινωνικό άγχος, ικανό να μας κάνει να αποτραβηχτούμε, ή να πλήξει την αυτοεκτίμησή μας. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση ορισμένων συμπτωμάτων της ψυχικής μας υγείας και είναι κάτι που αφορά όλες τις ηλικιακές ομάδες.
Βέβαια, από ότι δείχνουν οι μελέτες, η στοματική υγεία είναι ιδιαίτερα σημαντική για τους ηλικιωμένους, καθώς η κακή υγιεινή είναι συχνή στα άτομα με άνοια, τα οποία μπορεί να δυσκολεύονται να ακολουθήσουν τις καθημερινές τους συνήθειες ή να ασχοληθούν με μια πιο ολοκληρωμένη στοματική φροντίδα.
Επιπλέον, έρευνες έχουν συσχετίσει την περιοδοντική νόσο και την απώλεια δοντιών με υψηλότερο κίνδυνο άνοιας. Μάλιστα, νέες έρευνες δείχνουν μια σύνδεση μεταξύ της νόσου των ούλων και του σχηματισμού πλάκας που σχετίζεται με τη νόσο Αλτσχάιμερ.
Πιο συγκεκριμένα, πολλοί ειδικοί υποστηρίζουν ότι η χρόνια φλεγμονή στο σώμα – που μπορεί να προκληθεί μετά την συσσώρευση πλάκας στο στόμα, μπορεί να οδηγήσει σε χρόνια νευροφλεγμονή στον εγκέφαλο, η οποία προκαλεί νευροεκφυλισμό και παίζει βασικό ρόλο στη νόσο Αλτσχάιμερ.
Και όλα ξεκινούν από χρόνια ουλίτιδα, καθώς αυτή επιτρέπει το μεγαλύτερο πρήξιμο των ούλων διευρύνει το κενό μεταξύ των δοντιών και των ούλων, επιτρέποντας την είσοδο περισσότερων βακτηρίων, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε φλεγμονή όχι μόνο των ούλων αλλά και του υποκείμενου οστού.
«Το στόμα είναι μέρος του σώματος και αν δεν φροντίσετε τη φλεγμονή και τη μόλυνση του, δεν μπορείτε πραγματικά να προλάβετε τις συστηματικές ασθένειες, όπως το Αλτσχάιμερ», δήλωσε στο Science Daily ο συν-συγγραφέας της μελέτης Alpdogan Kantarci, που συνδέει την ασθένεια με την ουλίτιδα.
Πολλοί ερευνητές ωστόσο, εξηγούν ότι ισχύει και το αντίθετο: η ψυχική υγεία επηρεάζει την στοματική υγιεινή. Η αντίστροφη αυτή σύνδεση αποδεικνύεται και από μια μετα-ανάλυση 25 μελετών, του 2015, όπου οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα άτομα που ζουν με σοβαρές διαταραχές ψυχικής υγείας είχαν 2,8 φορές περισσότερες πιθανότητες να έχουν χάσει τα δόντια τους, από ό,τι τα άτομα του γενικού πληθυσμού.
Το χάσμα αυτό οφείλεται σε μη θεραπευμένες καταστάσεις υγείας ή σε δυσκολία πρόσβασης στην οδοντιατρική περίθαλψη. Έτσι μια επίσκεψη στον οδοντίατρο και κατ’ επέκταση η εικόνα του στόματός μας, μπορεί να αποτελεί έναν καθρέφτη της ψυχικής μας διάθεσης αποκαλύπτοντας τα επίπεδα του άγχους μας, του στρες μας και την παρουσία χρόνιων διατροφικών προβλημάτων.
Πώς μπορώ να διαχειριστώ την ψυχική μου υγεία και την οδοντιατρική μου υγεία;
Επειδή η ψυχική υγεία και η οδοντιατρική υγεία είναι αλληλένδετες, τα πράγματα που κάνετε για να διαχειριστείτε τη μία ωφελούν και την άλλη. Ευτυχώς, μπορείτε να κάνετε μικρές αλλαγές στην καθημερινότητά σας που μπορούν να έχουν μόνιμο και θετικό αντίκτυπο.
Αυτές περιλαμβάνουν το να τρώτε υγιεινά και θρεπτικά τρόφιμα που θα ενισχύσουν τη διάθεσή σας και θα προστατεύσουν τα δόντια σας.
Επίσης, είναι εξίσου σημαντικό να προσέχετε τυχόν σημάδια και συμπτώματα που μπορεί να έχετε και τα οποία θα υποδηλώνουν ότι κάτι δεν πάει καλά με την οδοντική σας υγιεινή. Τα ούλα σας μπορεί να αιμορραγούν ενώ βουρτσίζετε τα δόντια σας ή χρησιμοποιείτε οδοντικό νήμα.
Άλλες φορές, μπορεί να πονάει το σαγόνι σας ή μπορεί να παρουσιάζετε ευαισθησία σε ζεστές ή κρύες θερμοκρασίες.
Η ξηροστομία – μια κατάσταση που μειώνει το σάλιο στο στόμα σας – μπορεί επίσης να είναι παρενέργεια ορισμένων αντικαταθλιπτικών, αγχολυτικών φαρμάκων και σταθεροποιητών της διάθεσης.
Ωστόσο, ακόμα και αν δεν αντιμετωπίζεται κάτι από τα παραπάνω είναι πρωτεύουσας σημασίας να διατηρείτε μια καλή σχέση με τον οδοντίατρό σας, ο οποίος δεν βρίσκεται στη ζωή σας περιστασιακά και μόνο για να λευκαίνει τα δόντια σας.
Πολλές φορές ένας οδοντίατρος μπορεί να είναι ο πρώτος επαγγελματίας που εντοπίζει και διαγιγνώσκει ένα ζήτημα ψυχικής υγείας, ακόμα και αν τοποθετεί στο στόμα σας εκείνα τα ενοχλητικά εργαλεία του που μαζεύουν το σάλιο σας και σπάνε την πέτρα στα δόντια σας. Μάλλον λίγες άβολες στιγμές στην οδοντιατρική καρέκλα του είναι τελικά μικρό τίμημα, μπροστά στην διατήρηση της καλής σωματικής και ψυχικής μας υγείας.
