Η πρόταση του Ντόναλντ Τραμπ για ευρωπαϊκή χρηματοδότηση των όπλων στην Ουκρανία πιέζει την ΕΕ να επανακαθορίσει τις αμυντικές της προτεραιότητες.
Η δήλωση του Τραμπ να αναλάβουν ευρωπαϊκά κράτη το κόστος για τα όπλα που παρέχονται στην Ουκρανία δημιουργεί νέα δεδομένα στη γεωπολιτική και δημοσιονομική στρατηγική της Ένωσης τονίζει το Bloomberg.
Donald Trump’s plan to allow the European Union pay for arms supplied to Ukraine is piling pressure on EU officials negotiating how to finance the bloc’s defense-spending ambitions https://t.co/vdMRJ6KViI
— Bloomberg (@business) July 15, 2025
Η πρόταση Τραμπ να πληρώσει η Ευρώπη για το Κίεβο
Ενώ ο Αμερικανός πρόεδρος δεσμεύτηκε να παραδώσει στην Ουκρανία ένα πακέτο όπλων υψηλής τεχνολογίας, έθεσε ως όρο την πληρωμή του από τους Ευρωπαίους συμμάχους.
Η πρότασή του, αν και αναμενόμενη με βάση τη στάση του απέναντι στο ΝΑΤΟ, επιτάχυνε τις συζητήσεις στους κόλπους της ΕΕ για τη χρηματοδότηση της άμυνας και την ενίσχυση της στήριξης προς την Ουκρανία, επισημαίνει το διεθνές μέσο ενημέρωσης.
Το σχέδιο του Ντόναλντ Τραμπ να επιτρέψει στην Ευρωπαϊκή Ένωση να πληρώσει για τα όπλα που παρέχονται στην Ουκρανία ασκεί πίεση στους αξιωματούχους της ΕΕ, οι οποίοι διαπραγματεύονται πώς να χρηματοδοτήσουν τα σχέδια της Ένωσης για αμυντικές δαπάνες.
Αυτές οι διαβουλεύσεις εντάσσονται στις εντατικές διαπραγματεύσεις για τη σύνταξη του προϋπολογισμού ύψους €1,2 τρισεκατομμυρίων της ΕΕ των 27 μελών, καθώς τα κράτη-μέλη ξεκινούν μια διετή διαδικασία για την επίτευξη συναίνεσης.
«Τόσες πολλές προτεραιότητες, τόσα λίγα χρήματα»
Ενώ πολλές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες θέλουν να συνεχίσουν τη συνήθη χρηματοδότηση για τους αγρότες και τις περιφέρειες -που αποτελούν τα δύο τρίτα του προϋπολογισμού- άλλες επιδιώκουν να κατευθύνουν τους πόρους σε νέες και πιο επείγουσες ανάγκες, όπως η άμυνα.
«Τόσες πολλές προτεραιότητες, τόσα λίγα χρήματα», δήλωσε στους δημοσιογράφους ο Τσέχος ΥΠΕΞ, Γιαν Λιπάφσκι την Τρίτη, τονίζοντας ότι οι αμυντικές δαπάνες θα πρέπει να ανταγωνιστούν τις υπάρχουσες απαιτήσεις, όπως στη γεωργία. Οι συνομιλίες θα είναι «πολύ δύσκολες», ξεκαθάρισε.
Η πολύπλοκη διαδικασία του προϋπολογισμού της ΕΕ διεξάγεται μέσα σε ένα μεταβαλλόμενο γεωπολιτικό σκηνικό, με τις ΗΠΑ υπό τον Τραμπ να απομακρύνονται από την ευρωπαϊκή ασφάλεια και την περιοχή να προσπαθεί να διατηρήσει τη στήριξή της στην Ουκρανία. Ο Αμερικανός πρόεδρος υποσχέθηκε αυτήν την εβδομάδα ένα «υψηλής τεχνολογίας» πακέτο όπλων, αλλά δήλωσε ότι οι ευρωπαίοι σύμμαχοι στο ΝΑΤΟ θα πρέπει να πληρώσουν το τίμημα.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το εκτελεστικό όργανο της ΕΕ, θα παρουσιάσει την Τετάρτη ένα προσχέδιο του επταετούς προϋπολογισμού για την περίοδο που ξεκινά το 2028, με κύρια θέματα την ασφάλεια και την ανταγωνιστικότητα. Ορισμένες χώρες ενισχύουν τις πιέσεις για κοινό δανεισμό, προκειμένου να αυξήσουν τη χρηματοδοτική δύναμη της Ένωσης, κάτι που θα μπορούσε να ωφελήσει το Κίεβο.
Η πρόταση του Τραμπ να παρέχονται όπλα με ευρωπαϊκή χρηματοδότηση προκάλεσε χλιαρές αντιδράσεις. Η Ύπατη Εκπρόσωπος της ΕΕ για Εξωτερική Πολιτική, Κάγια Κάλας, προειδοποίησε ότι αν η Ένωση πληρώσει για αμερικανικά όπλα, αυτό ισοδυναμεί με ευρωπαϊκή προσφορά. «Κάνουμε ό,τι μπορούμε για να βοηθήσουμε την Ουκρανία», δήλωσε. «Η έκκληση είναι όλοι να κάνουν το ίδιο. Αν υπόσχεσαι να δώσεις τα όπλα αλλά λες ότι κάποιος άλλος θα πληρώσει, τότε δεν τα δίνεις πραγματικά, έτσι δεν είναι;»
Η όποια αμυντική δαπάνη που προορίζεται από την ΕΕ είναι ξεχωριστή και πολύ μικρότερη από τις εθνικές επενδύσεις των κρατών-μελών, υπογραμμίζει το Bloomberg.
Η πρόταση για κοινό δανεισμό που στηρίζει η Αθήνα
Ο Επίτροπος Άμυνας, Αντριους Κουμπίλιους εκτίμησε ότι η χρηματοδότηση της ΕΕ θα είναι περίπου 40 φορές μικρότερη από τις εθνικές δαπάνες άμυνας κατά την επόμενη δημοσιονομική περίοδο. Οι συνθήκες της ΕΕ δεν επιτρέπουν τη χρήση κοινοτικής χρηματοδότησης για αγορές αμερικανικών όπλων για την Ουκρανία, είπε ο Κουμπίλιους στο διεθνές ΜΜΕ.
Ωστόσο, οι πρωτεύουσες μπορούν να παρακινηθούν να χρησιμοποιήσουν ένα κοινοτικό ταμείο δανεισμού ύψους €150 δισ. για κοινές προμήθειες, απελευθερώνοντας έτσι εθνικά κονδύλια για άμεσες αγορές από τις ΗΠΑ.
Ωστόσο οι δυσκολίες εντείνονται καθώς πολλές κυβερνήσεις προσπαθούν να περιορίσουν το αυξανόμενο δημόσιο χρέος. Στη σύνοδο κορυφής του Ιουνίου, ο Γερμανός Καγκελάριος, Φρίντριχ Μερτς προειδοποίησε ότι η αύξηση της πίστης σε κράτη και εταιρείες ενέχει τον κίνδυνο νέας οικονομικής κρίσης.
Άλλοι ηγέτες, όπως ο Ισπανός Πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ, αναρωτήθηκαν πώς μπορεί να υλοποιηθεί η νέα δέσμευση του ΝΑΤΟ για αύξηση των αμυντικών δαπανών στο 5% του ΑΕΠ, δεδομένων των περιορισμών στους δημόσιους προϋπολογισμούς.
Η Γαλλία, η Ισπανία και η Ελλάδα έχουν προτείνει κοινό δανεισμό ως μέσο αύξησης της χρηματοδότησης. Η Ισπανία πρότεινε τη χορήγηση μη επιστρεπτέων επιχορηγήσεων σε κράτη στο ανατολικό μέτωπο της ΕΕ.
Η Ιταλία τάσσεται κατά της χρήσης εθνικού χρέους, καθώς οι οικονομίες πολλών χωρών παραμένουν εύθραυστες.
Κάποιες χώρες που παλιότερα ήταν αντίθετες με μεγάλους ευρωπαϊκούς προϋπολογισμούς, όπως η Δανία, εμφανίζονται πλέον πιο ανοιχτές σε καινοτόμες λύσεις. Ωστόσο, σε πρόσφατες κλειστές διαβουλεύσεις, η Γερμανία και η Ολλανδία συνέχισαν να απορρίπτουν την ιδέα κοινού χρέους για αμυντικές δαπάνες.
Το SAFE και η Ουκρανία
Ο Λιπάφσκι την Τρίτη δήλωσε ότι αντιτίθεται στο κοινό χρέος, τονίζοντας πως πρώτα θα πρέπει να αποπληρωθεί το χρέος της πανδημίας, για το οποίο η ΕΕ προχώρησε σε κοινό δανεισμό.
Η ΕΕ δημιούργησε πρόσφατα το εργαλείο δανεισμού SAFE ύψους €150 δισ., χρηματοδοτούμενο μέσω κοινού χρέους, για να προσφέρει φθηνή πίστωση στα κράτη-μέλη για κοινές προμήθειες, συμπεριλαμβανομένων και αγορών για την Ουκρανία. Η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν κάλεσε τα κράτη να αξιοποιήσουν αυτά τα δάνεια για να επενδύσουν απευθείας στην αμυντική βιομηχανία της Ουκρανίας.
«Τα κράτη μας μπορούν να πάρουν τα SAFE δάνειά τους και να προμηθευτούν απευθείας από την ουκρανική αμυντική βιομηχανία. Για τα κράτη-μέλη είναι υψηλής ποιότητας, γρήγορο και φθηνό», είπε αυτόν τον μήνα. «Για την Ουκρανία, είναι και τα δύο κρίσιμα έσοδα, αλλά και η δυνατότητα να ενισχύσει τη δική της αμυντική βάση.»
